Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: BALSAMOWNY

Następne hasło: BALSAMUS »

BALSAMOWY (17) ai

bals- (16), balz- (1); bals- : balz- Mącz (5 : 1).

Pierwsze a jasne; -sam- (9), -såm- (1), -sam- : -såm- Mącz (5 : 1).

Fleksja

sg
m	N	balsamowy	f	N	balsamowå	n	N	balsamow(e)
	G			G			G	balsamow(e)go

sg m N balsamowy (5). ◊ f N balsamowå (5). ◊ n N balsamow(e) (6). ◊ G balsamow(e)go (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

Znaczenia

Przymiotnik od „balsam” (17)

Przymiotnik od „balsam”; balsaminus Mącz, Calep, Cn (17): Xylobalſamum, Bálſámowa roſczká Murm 111; BαrtBydg 175b; Wezmi naſienia balſamowego, trochę ſoku tarnkowego/ á tho warż w deſzcżowey wodzie FalZioł I 22b; WOdka Balſamowa ieſt ciepła y wyſuſzaiącza w wtorim ſtopniu FalZioł II 4d, +5a, II 4d; Mącz 23a [2 r.]; Nie ták ieſt wdźięczny oléy bálſámowy Swiéżo wylany ná włos Aronowy KochPs 196; Calep 123a.

Zestawienie: »balsamowe drzewo« (6): Murm 111; BartBydg 17b; Balſamum, Drzewo Bálſámowe Mącz 23a; Hierochus, Známienite miáſto Paleſtinae, Przy którym Bálſámowe drzewo rosło. Mącz 156a, 23a, 512c.

W przen:

Wyrażenie: »sok balsamowy«: A ty [Panie] moc moię/ z ſwoiéy życznośći/ Wynieśieſz/ iáko róg iednorożcowy: Członki mi przeiął ſok bálſámowy. Y vyźrzę vpad nieprzyiaćiół ſwoich KochPs 140.

Cf BALSAMOWNY