[zaloguj się]
[pdf]

KRZACZEK (9) sb m

a pochylone; e prawdopodobnie jasne (tak w -ek).

Fleksja
sg pl
N krzåczek
G krzåczk(o)w
A krzåczek krzåczki
L krzåczku

sg N krzåczek (3). ◊ A krzåczek (1). ◊ L krzåczku (1). ◊ pl G krzåczk(o)w (1). ◊ A krzåczki (3).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w.

Dem. od „krzak” ‘roślina drzewiasta’; niekiedy hipokor.; herba vel planta copiose fruticans Cn (9): Rybki po niey [po rzece] byegáią łápáiąc robacżki/ Aż práwie ná zyelone wyſkákuią krzacżki RejWiz 65; namnieyſzy ptaſzek/ Zwirzątko/ drzewko/ zyołko/ nadrobnieyſzy krzacżek/ Wſzytko tho w iego [Boga] dziwney opátrznośći chodzi RejWiz 110v; RejZwierc 107.

W przeciwstawieniu: »dąb ... krzaczek« (1): wáli [burza] tęgie dęby krzacżki omijáiąc KołakCath B2.

Wyrażenie: »słaby krzaczek« (1): Vźrzał iábłká nędzny nieboracżek/ Ná gáłąſce chocia ſłáby krzacżek/ Iedną ſie ręką v niey vwieśił/ A drugą rwąc tym ſwą nędzę cieſzył. RejPos B.
W przen (1): Ale to ieſt cel napotrzebnieyſzy cżłowiekowi [...] vpátrzywſzy ſobie on krzacżek gdzie ſobie Cnothá [...] gniazdo vwiłá/ thámże iuż onemi nadobnemi ſtrzałecżkámi rozumem záſádzonemi ma pilnie vgadzáć RejZwierc 22v.
Przen [gra słów nawiązująca do n-pers Krzaczkowski] (1): (nagł) Krzaczkowſki Káſper. (–) [...] Cżyſte to gniazdo było/ y Wilká kąſáło/ A ſzkodá iż ták máło/ iákoś ich zoſtáło. Ale gdy ſzcżep zoſtánie/ rozmnoży ſie krzacżek/ choć więc cżáſem záwiędnie/ bárzo nieboracżek. RejZwierz 72v.
a. Gałąź krzewu; tu w przen (1):
Wyrażenie: »słaby krzaczek« [o życiu człowieka] (1): Tákież też ty nędzny nieboracżku/ Bárzo wiśiſz tu ná ſłábym krzacżku/ Lew groźna śmierć tuż ſtoi nád tobą [...] Gáłąſká tá ná ktorey ták wiśiſz/ Nędzny żywot o ktorym thu ſłyſzyſz RejPos B.
b. Pułapka na ptaki z gałęzi ułożonych na sieciach tak, by imitowały krzaki (1): Gdy krzacżkow náſtáwiáią zyelonych nadobnych/ Zyarnek pod nie podſypą rozlicżnych oſobnych/ Naydzyeſz tám mák/ konopie/ proſo/ y pſzenicę/ Ták maſz chłopá proſtego chytrą ſzubienicę. RejWiz 103.

Synonim: chrościk.

Cf KIERZEK

IM