[zaloguj się]
[pdf]

1. RACA (10) sb f

Pierwsze a pochylone (w tym 1 r. błędne znakowanie), końcowe jasne.

Fleksja
sg pl
N råca råce
G råc(o)w
A råce

sg N råca (1). ◊ pl N råce (2). ◊ G råc(o)w (1). ◊ A råce (6).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII(XVIII) – XVIII w.

Pocisk świetlny w kształcie papierowej rurki napełnionej palną mieszaniną uczynioną z siarki, saletry i węgla; pyrobolus, telum ignitum missile Cn (10):
a. Służący jako broń (9): Race ták dźiáłáć/ nákręć trąbek pápirowych w formie ná to vcżynioney/ záwięzuy ná końcu káżdą/ [...] nábiy ią tęgo ſtypułkiem w formie prochem nie sſtánowionym miałkim [...]/ zápraw ná końcu kleiem albo ćiáſthem/ przywięż laſzcżkę do niey pod wagą/ [...] zápal od dźiurki BielSpr 74, 74 [2 r.]; BielSat N2v, N3; Ieſzcże druga náuká iáko dziáłáć Race BielSjem 39, 39 marg; [Racá/ Pyrobolus. Volck Xxxv].

W połączeniach szeregowych (2): tháki proch ná káżdą ſie rzecż przygodźi/ [...] ná wſzyſtki kunſzſty [!] Puſzkárſkie/ [...] ná ſzypy/ ná Race/ ná wieńce ſłomiáne/ y ná inne rzecży/ [...] ále do kul y ſzypow/ y Racow/ y do innych kunſztow/ nie trzebá [go kiernować, tj. preparować]/ boby roſtrzáſkał wſzyſtko y obráźił bárzo BielSpr 73.

b. Używany do uświetniania uroczystości (1): [uczyniono gryfa na słupie, z którego misterne race wylatywały RywKsięgi 199.]
Zwrot: »race puszczać« (1): Támże Krol y názáiutrz był cżęſtowan hoynie/ Sámuel mu Zborowſki ſto koni ták ſtroynie/ Okazał [...] W nocy kule/ y race miſterne puſzczáno StryjWjaz C3v.
Szeregi: »kula i raca« (1): StryjWjaz C3v cf Zwrot.

[»raca i sztuka puszkarska«: Znácżny ieden [...] cżłowiek/ w dźień Národzenia Páńſkiego [...] niemal przy ſámym Kośćiele Tumſkim/ ná zamku Práſkim/ przyprawował miſterne ráce/ y ſztuki puſzkárſkie/ ná weſele GrodzPopr 1587 24.]

JR