[zaloguj się]
[pdf]

RACYJONAŁ (1) sb m

-cy-, [-ti-].

Pierwsze a jasne, drugie pochylone; o jasne.

Fleksja
sg
N racyjonåł
G racyjonåłu
D racyjonåłowi
A racyjonåł
L racyjonåle

sg N racyjonåł. ◊ [G racyjonåłu. ◊ D racyjonåłowi. ◊ A racyjonåł. ◊ L racyjonåle.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (dwa z niżej notowanych przykładów).

Napierśnik noszony przez kapłana żydowskiego, na którym było 12 kamieni z imionami 12 synów Izraela [rationale – apud Ecclesiasticos scriptores accipitur pro vestis sacerdotalis genere, quo usi sunt Hebraeorum Pontifices Calep]; pectorale PolAnt; rationale Vulg: Spráwiſz też y Napierſnik Sądu [Ex 28/15] (marg) Niektorzy to zową Rácyonał/ ktore było ochędoſtwo/ co ie kłádźiono ná pierſi Biſkupowi [...] (–) BibRadz I 48d; [Bo kápłani noſząc ten Rationał/ bráli od Páná Bogá ducha prorockiégo/ y opowiádáli ludźiom/ gdy ſie w czym Páná Bogá rádźili. [...] Applica Ephod, to ieſt/ weźmi Ephod/ ábyśmi opowiedźiał wolą Bożą. WujBib 95a; Spiął ſie Rátionał pierśćieniámi ſwémi z pierśćieniámi nárámienniká ſznurem hiácyntowym WujBib Ex 28/28, Ex 28/21, 22, 23, 25, 26].
[Wyrażenie: »racyjonał Sądu« = rationale iudicii Vulg: Rátionał téż ſądu vrobiſz háftárſką robotą WujBib Ex 28/15 (Linde); Przetóz zdáło ſie coś rozumnégo/ y od tego zowiemy Rátionał/ iákoby rozumny: [...] A przydáie/ Rátionał ſądu/ iż kápłan miał vmieć rozeznáć złé od dobrégo/ y przeto nigdy bez niego nie ſądźił. WujBib 95a; A położyſz ná Rátionale ſądu/ Náukę y Prawdę WujBib Ex 28/30, Ex 28/29.
Szereg: »racyjonał i naramiennik« = rationale et superhumerale Vulg: á Rátionał y Nárámiennik od śiebie niemogły bydź odłączoné. WujBib Ex 28/28, Ex 28/4.]

JR