[zaloguj się]
[pdf]

1. LICHO (12) sb n

Fleksja
sg
N licho
G licha
A licho
I lichem
L lichu

sg N licho (2). ◊ G licha (1). ◊ A licho (2). ◊ I lichem (5); -em (2), -(e)m (3). ◊ L lichu (2).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Liczba nieparzysta; impar Mącz, Cn; numerus impar Cn (12): Iaiecz pod kokoſz nalepiey ſadzić w lichwie [lege: w lichu; tak SienHerb 291a] FalZioł IV 19b; Gdy przydzie w licho/ tedy iuż przeſtań vmnieyſzać iako ta 3/9. KłosAlg Fv; vczyńże s tego gałek lichem pięć/ álbo śiedḿ/ álbo dźiewięć SienLek 170; Nie wiem co mię zá Wiédźmá oſypáłá/ Y lichem zdrádnych ſłów vczárowáłá. KochPieś 17.

W przeciwstawieniu: »licho ... cetno« (2): OrzRozm T3v; A ták niech tych Sędźiow o ktorych mowimy będźie dźiewięć. [..,] Dlatego ie lepák lichem [imparem numerum] kłádę/ bo ieſli by byli cetnem [in paritate]/ á niezgadzáli by ſię w oſądzeniu cżego/ záwżdyby iednego ſzukáć trzebá/ ktory by ſię ábo do tego ábo do owego zdánia przychylił ModrzBaz 92v. [Cf Acżkoli Pálladius y niewiáſty Włoſkie mienią iż [pod kokosz] nie godźi śię dźiewiętnaśćie przekłádáć iáiec/ á nigdy w cetnie ále w lichu záwſze máią być. Cresc 1571 581.]

Wyrażenie:»liczba lichem idąca« (1): ktorego [sędziego] iednák do licżby lichem idącey nietrzebá [ad imparem numerum minime est necessarius]. ModrzBaz 92v.
Zestawienie: »cetno czy(li) licho« = gra; par impar Mącz, Cn (2): Ludere par impar, Cetno czi licho gráć. Mącz 198c, 276d.
Szeregi: »cetno albo (czy(li)) licho; tak w cetnie jako i w lichu« [szyk 3 : 1] (4): Y owſzem tha Licżba [dziesiątek] wſzythki inſze przed ſobą: tak thy ktore ſą w czetnie: iako y ktore ſą w lichu: w ſobie zamyka. KłosAlg A4; KwiatKsiąż I3. Cf Zestawienie. [Ponadto w przeciwstawieniu 2 r.].

[»licho, niepara«: Impar Licho/ niepará. UrsinGramm 147.]

Przen: Szczęśliwy los [aluzja do gry] (1):
Szereg:»komu cetno, komu licho« (1): Bo niewiedźieć komu pádnie cetno/ komu licho/ y iáko ſye długo powlecze Práwo GroicPorz ſ4.

MM