[zaloguj się]
[pdf]

ŁAPA (14) sb f

Pierwsze a jasne.

Fleksja
sg pl du
N łapy
G łapy
A łapę łapy łapie
I łapą łapami
L łapach

sg G łapy (2). ◊ A łapę (5). ◊ I łapą (1). ◊ pl N łapy (1). ◊ A łapy (1). ◊ I łapami (2). ◊ L łapach (1). ◊ du A (cum nm) łapie (1) RejZwierz 118.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

1. Kończyna zwierzęcia nie mającego kopyt; vestigium Cn (13): FalZioł V 90; O nieboze kotku lichi Trzebali tobie tey pichi Wſſak gdi bi ſie liew zatocził Sto bi takich lapą ſtloczil RejRozm 394; ZLego ſługę málárze/ ták figurowáli/ Pyſk świni/ Wilcże vſzy/ do łbá mu przydáli. Psi ogon/ á miáſto rąk/ dwie Niedzwiedze łápye/ Iż wſzytko gdzye co potka/ to do ſiebie drapye. RejZwierz 118.

W porównaniu (6): naydzieſz więtſze łupieſtwo á drapieſtwo dáleko niżli niedzwiedzemi łápámi naydzieſz więtſzą ſrogość á łákomſtwo niżli we Lwiey páſzcżece RejAp 107. Cf »by niedźwiedź łapę ssać«.

Przysłowie: Lápy by v Niedźwiedzyá RejWiz 167; RejAp 106v.
Zwroty: »by (a. jako) niedźwiedź łapę ssać, lizać« [szyk zmienny] (3 : 2): RejWiz 162v; RejZwierz 106; Ale iżby ſie iuż nie miał áni Rzeeżypoſpolitey/ áni przyiacielom przygodzić/ tylo ták leżeć iáko niedźwiedź mrucżąc á łápę sſąc w bárłogu/ toby mu też záſię bárzo nie przyſtało. RejZwierc 164v; Ia ſobie ták dobrych lat doczekáć nie tuſzę: Podobno/ iáko niedźwiedź/ łápę lizáć muſzę. KochPieś 14; CzahTr H3v.

»wziąć w łapy« (1): Támoć były wielkie ſápy/ Gdy niedźwieć wźiął łowcá w łápy. BierEz I4v.

a. W opisie gwiazdozbioru Niedźwiedzicy (1): Swiétny to/ y ma świétné gwiazdy wedla śiebie/ A łácno ie obáczyć poyźrzawſzy po niebie. Bo króm tych któré w głowie y w łápách goráią Cztérzy co naświétnieyſzé w kroku mieyſce máią Ná kwáter vſádzoné. KochPhaen 6.
2. n-pers (1): Item v Lapy wzyely ſina Haraſima dzyewcze dwye yedna proſymka a Orynka LibLeg 11/101v.

LW