[zaloguj się]
[pdf]

1. RATA (22) sb f

ra- (20), rą- (2).

rå- (10), ra- (1); rå- : ra- UstPraw (2:1); końcowe a prawdopodobnie jasne.

Fleksja
sg pl du
N råta råty
G råty
A råtę råty råcie

sg N råta (2). ◊ G råty (5). ◊ A råtę (2). ◊ pl N råty (1). ◊ A råty (12). ◊ [du A (cum nm) råcie.]

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przykładów) – XVII w. (z Cn).

Część należności pieniężnej, płatna w określonym terminie; rata JanStat; pecunia condicto die danda Cn [rata Łac śr] (22): Będźieſz ráchował kiedy więc od Daty Iedná zá drugą przypadáią raty KlonFlis H2v; [Od których [łanów] z każdych trzech czwierci czynsz przychodzi na dwie racie LustrRus II 54; BielKron 1597 583 (Linde)].

[rata czego: strony dobrowolnye zeznaly, yze wziely od praczowytego Fiedora Lewkowskiego grziwien dwie lyczby polskiey w Coronye biezączey z roliey, na ktorey siedzy praczowyty Fiedor Lewkowsky, oyczyzny [tj. ojcowizny] swey wlasney raty, ktora na nych przysla. KsięgaSądWary 1592 nr 298.]

W połączeniu z liczebnikiem porządkowym (3): ODnośić té pieniądze Deputat ieden piérwſzą ratę/ á drugi/ drugą ratę ma bydź powinien do Lwowá SarnStat 363; ZapKościer 1581/18v [2 r.], 1587/71.

W połączeniu z liczebnikiem określającym wysokość raty (6): Ratha po scheſczi pyenądzy MetrKor 57/280, 57/119; na ktory kup [tj. na zakup domu] dal Iąn Kurk pierwszei Rathy marc. 28. ZapKościer 1581/18v, 1581/18v, 1587/71; ActReg 163.

Zwroty: »da(wa)ć (a. wydawać) na raty« (3): Gdy kto kupi imienie/ zá ktore da połowicę pieniędzy á drugą połowicę obiecuie dáć ná ráty do 4 lat/ ktory imienie dzyerżąc nie płáćiłby długo ná raty ták długie iżby 4 látá wyſzły/ [...] UstPraw G4; ZapKościer 1580/7v, 16v; [LustrRus I 63].

»płacić ratę« (1): Broniewski nawysciu arendy nie chce płacic ostatniey Raty 8000 złotych. ActReg 163.»płacić na raty« [szyk zmienny] (2): UstPraw G4 [2 r.]; [Płacą na dwie racie po ośminaście gros[zy] LustrRus I 13].

»na raty rozdzielać« (1): Vſura vſurae záś zowią Ryczártową lichwą, gdy y od tego co przyraſta płat muśi dáwáć, náraty rozdźieláiąc, álbo nierozdźieláiąc. SarnStat 1273.

»wziąć ratę« = przyjąć część należnej sumy (1): Tegoſz dnia, Tomaſz syn Páná Luboczkiego, wział pyrwſſy raty, wedlie zapyſſu, dwadzieſſczia y pięcz grzywienek. ZapKościer 1587/71.

Wyrażenia: »danie raty« (1): á zá kożdym dániem raty quity máią bydź dáné. SarnStat 1078.

»ostatnia rata« (2): [Michał Kętrzyński i Katarzyna Zamtaka] yest polozely ſsumę pyęniedzy 50 grziwięn y 5 grziwięn ostatnia rattę ZapKościer 1587/73; ActReg 163.

Przen (6):

[W połączeniu z liczebnikiem porządkowym: SenekaGórn 95 (Linde) cf »zapłacić ratę«.]

Zwroty: »na raty odkładać (a. przekładać)« (2): áby nigdy nie przeſtáły [nasze języki] wyznawáć ciebie Páná ſwego/ y tey dziwney wielmożnośći twoiey/ áż nam oddáć będzieſz racżył tę nieomylną zapłátę náſzę/ ktorą iáko powiedáć racżyſz/ iż maſz vſtháwicżnie przy ſobie/ á ná raty iey nam odkłádáć obiecowáć nie racżyſz RejAp 195v, 199v.

»rozkładać (a. rozłożyć), rozłożony na raty« [szyk zmienny] (3:1): RejKup c5v, e4v, Bb; Thu ſie theż mogą vcieſzyć wſzyſcy wierni ná ziemi ktorzy thu ieſzcże boiuią iáko pocżciwi rycerze/ á morduią ſie s tym nędznym ſwiátem/ iż ſłyſzą że zápłátá ich nie będzie im ná raty rozłożona RejAp 193.

[»zapłacić ratę«: Kto wdźięcznie dobrodźieyſtwo przyiął/ ten iuż piérwſzą zápłáćił ratę. SenekaGórn 95 (Linde).]

ECB