[zaloguj się]
[pdf]

NAĆ (17) sb f

a jasne.

Fleksja
sg pl
N nać naci
G naci
A nać
I nacią
L naci

sg N nać (8). ◊ G naci (1). ◊ A nać (3). ◊ I nacią (2). ◊ L naci (1). ◊ pl N naci (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

1. Zielona część rośliny wyrastająca z korzenia (głównie o liściach roślin jadalnych); thyrsus Mącz, Cn; colis, folium Cn (16): FalZioł I 117c; GlabGad I2v, I3, I3v; Czynią też ſok z kopru włoſkiego ná oczy ćiemne/ biorą náć z korzenim gdy ſye pocznie wyſypowáć SienLek 65v.

W połączeniu z przymiotnikiem od nazwy rośliny [nać + określenie (5), określenie + nać (3)] (8): Wezmi ſzcżyru/ naci ćwikłaney/ fijołkowego liſcia/ [...] warzże ty rzecży w połtory kwarty wody FalZioł I 86a, I 86a, [1162]d; Cżemu lebiodcżana nać cżyni ſłodkie wino zwłaſzcża w moſzcż włożona. GlabGad IA; Mącz 66c, 345d; Calep 894b; Náć rzepną/ liśćie kápuſtne/ po gorách ſuſzyć: dla świni ná źimę. GostGosp 76.

W charakterystycznych połączeniach: nać ćwikielna (ćwikłana) (2), lebiodcżana, rzepna (3), rzodkwiana (2).

Wyrażenie: »nać (od) zioł, zielna« = thyrsus Mącz [szyk 2:1] (2:1): Wſzelka nać zielna y też Iarmuż bierze w ſię wilgotę ziemną GlabGad I2v, I2v; Mącz 455c.
2. bot. Hedera helix L. bluszcz (1): Chamaecissus, Genus est hedere, Złota náć która ſie po ziemi kładzie nie rośćie w zgórę. Mącz 50d.

LW