[zaloguj się]
[pdf]

NADGRODA (9) sb f

Pierwsze a pochylone (w tym 1 r. błędne znakowanie), końcowe jasne; teksty nie oznaczają ó.

Fleksja
sg
N nådgroda
G nådgrody
A nådgrodę
I nådgrodą

sg N nådgroda (2). ◊ G nådgrody (3). ◊ A nådgrodę (3). ◊ I nådgrodą (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w,

1. Zapłata za położone zasługi; wyróżnienie, odznaczenie (4): Atolim wszytko w wypisał, iż Generalstwa nie radził puscic iam też około oney nadgrody nic nie mowił. ActReg 86; Cnotá ſámá ſobie ieſt y pewną zasługą/ Sámá ſobie nadgrodą: pokaż táką drugą. RybGęśli D3v.

nadgroda czego [= w postaci czego] (1): CzechRozm 185 cf W przeciwstawieniu.

nadgroda czego [= za co] (1): CzechRozm 214v cf Zwrot.

W przeciwstawieniu: »pomsta ... nadgroda« (1): oddána będźie pomſtá/ tym wſzyſtkim ktorzy [...] przeſládowáli/ y mordowáli. A wiernym záś ná to mieyſce będźie nadgrodá poćiechy/ vlżenia/ y weſela wiecżnego. CzechRozm 185.

Zwrot: »nadgrodę uczynić« (1): on ſam y wiárą nas dáruie/ y vcżynki nam dobre [...] gotuie: [...] ábo onychże nam Potym przez Iezuſá Chriſtuſá nádgrodę vcżyni/ w dźień on oſtátecżny. CzechRozm 214v.
2. Powetowanie szkody, pokrycie straty, wynagrodzenie krzywdy; zadośćuczynienie (5): Bywa to/ że ſie náyduią tákowi ludźie ktorzy ſługi ſwe [...] od śmierći wybawiáią: [...] A cżynią to [...] oprocż wſzey ſpráwiedliwośći/ y procż wſzelkiey nadgrody/ tym ktorychby ſłudzy ich vſzkodźili/ [...] z ſámey tylko miłośći ktorą przećiw ſługam ſwym máią CzechRozm 216v; [ludzie] ktorzy [...] ná [...] łupieſtwie żywot ſwoy ſtrawili/ [...] przed śmierćią ſię vpámiętywáli [...] y gdźie mogli álbo wiedźieli/ záś złupione dobrá álbo nadgrodę odeſłáli/ álbo oddawáli ReszHoz 139, 140; A oſobliwie [za rozlanie krwi ludzkiej] Bog zákázuie/ okupu pieniężnego/ ábo iákiey inſzey niekrwáwey nadgrody. PowodPr 67.
Zwrot: »nadgrodę uczynić« (1): iam nie ſłyſzał/ áby naymnieyſzą iáką nadgrodę ludźiom przez ſię vkrzywdzonym [Luteran] vcżynić miał ReszHoz 140.

Cf NADGRODZENIE

KCh