[zaloguj się]
[pdf]

NADSTAWIĆ (29) vb pf

Oba a jasne.

Fleksja
inf nadstawić
praet
sg pl
3 m nadstawił m pers nadstawili
f nadstawiła m an
conditionalis
sg
3 n by się nadstawiło
impersonalis
fut nadstawi się

inf nadstawić (12). ◊ fut 1 sg nadstawię (1). ◊ 3 sg nadstawi (6). ◊ 1 pl nadstawim (1). ◊ 3 pl nadstawią (1). ◊ praet 3 sg m nadstawił (3). f nadstawiła (1). ◊ 3 pl m pers nadstawili (1). ◊ con 3 sg n by się nadstawiło (1). ◊ impers fut nadstawi się (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVII w. s.v. nadstawiać.

1. Wysunąć się w kierunku kogo lub czego [czego] (6):

nadstawić komu (1): Iż pan Chriſtus nie każe nigdy nikomu złym zá złe oddawáć: ále rácżey bijącemu w lice/ drugiey ſtrony nádſtáwić CzechEp 29.

W przen (5):
Zwroty oznaczające narażanie się na niebezpieczeństwo i śmierć:»boku i głowy (a. goleni) nadstawić« (2): Tákżeć też ten kto nierozmyſlnie chcze ſwiátá tego vżywáć/ tákże też boku y głowy cżęſto nádſtáwić muśi. RejZwierc 143, 143.

»czoła nadstawić« (1): A iuż ták przećiwniku/ coś zá ſczęśćiém hárdy? A gdźie czołá nádſtáwić/ táméś podſzyt ſmárdy. GórnTroas 25.

»gardła swego nadstawić« (2): dobry mąż dla żony/ á żoná też dla mężá y gárdłá ſwego nádſtáwi. WerKaz 304; CzahTr C2.

2. Nadsztukować, uzupełnić [w tym: czym (18)] (23): STarzy ludzie [...] Strzegliſie [...] koſztu i vtráty. Gdźie ſuknia nie doſtáłá/ koſzulą nádſtáwił/ Na Włoſki Adamaſzek/ Kmiotká nie záſtáwił. BielSat D3v [idem] BielRozm 29.

nadstawić czego (2): Pieczęćiámi nádſtáwi Mitel foder Kieru BielSat B4 [idem] BielRozm 13.

W przen [w tym: czym (16)] (19): RejKup dd7v; tedy tu Sędźia dobrże vczyni/ gdy tám gdźie w práwie czego nie doſtáie/ álbo práwo ku nieſpráwiedliwośći/ á krżywo byłoby ćiągnione/ on nádſtáwi/ á krzywość onę náproſtuie GórnRozm Gv.

nadstawić czego (14): Iż mię acz na czas karze według ſwoiey woley Lecz nadſtawi ſwobodą tey moiey niewoley RejJóz I4v, D8v; RejAp [Ff5]; kiedy im [białym głowom] náturá cżego nie dáłá/ thedy ony rozumem chczą tego nádſtáwić GórnDworz Gv; Więc ſobie thu ná ſtárość dopiro groby kuią/ álábáſtry/ mármury/ y inſze rozlicżne kámienie łamią/ [...] tablicżek náwieſzáią/ y mnimáią áby onych ſwych nikcżemnych á záziębłych cżáſow á żywotow mieli tą pámięcią nádſtáwić. RejZwierc 161, 136v [2 r.], 161, 190v, 217, 242; com miał o twéy ſtráwie twoię rzecz odpráwić/ Tom muśiał ſwoim miéſzkiem twéy ſpráwy nádſtáwić. PudłFr 34, 8; PudłDydo A3.

Ze zdaniem dopełnieniowym (3): Co nam zeſzło náwzroſcie/ nádſtáwim ochotą. A ktemu życżliwoſcią RejZwierc 69v; gdzye ſłow nie doſtánie/ ſzárſzunem nadſtáwią/ Iáko nawymownieyſzy/ ták ſwą rzecż odpráwią. RejZwierz 73, 52v.

Szereg: »nadstawić a podeprzeć« (1): ten náſz brát iuż iedno myſli chodząc/ cżymby oney ſzárey pychy ſwoiey fas vel nefas/ z drugimi ſie rownáiąc/ nádſtáwić á podeprzeć mogł nie naprzod nie dáiąc możnieyſzemu. RejZwierc 190v.

Formacje współrdzenne cf STAWIAĆ.

LW