[zaloguj się]
[pdf]

NAOSTRZYĆ (7) vb pf

a oraz o jasne.

Fleksja
inf naostrzyć
praet
sg pl
2 n -ś naostrzyło subst
3 m naostrzył m pers naostrzyli

inf naostrzyć (2). ◊ praet 2 sg n -ś naostrzyło (1). ◊ 3 sg m naostrzył (1). ◊ 3 pl m pers naostrzyli (1). ◊ part praet act naostrzywszy (2).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII w.

Uczynić ostrym, wyostrzyć; exterere aciem Mącz [co] (7): exterere aciem cultri. Náoſtrzić álbo zákończić nóż. Mącz 2c; Kiedy ſzcżęśćie nie ſłuży káżdy ſwego ſtrzeże: Ow/ koźik náoſtrzywſzy/ cudze mieſzki rzeże. KlonWor 36.

naostrzyć czym (1): Exterere aciem ferri cote, Oſtrośći osłą náoſtrzyć. Mącz 451a.

Zwroty: »naostrzyć ostro« (1): BielSen 13 cf »naostrzyć szablę«.

peryfr. »naostrzyć szablę [na kogo]« = przygotować się do napaści (1): Turek ná mię [Węgierską ziemię] náoſtrzył ſwoię ſzáblę oſtro: Tákież Niemiec hártuie ſwoie ſzefeliny BielSen 13.

W przen (3):

naostrzyć na kogo (1): O nieſzcżęśćie nie miłośćiwe iakożeś ſwoy łuk ná mię wyćiągło/ á thákeś iádowićie ſwą kopiją ná ſtráconą dziewkę náoſtrzyło. HistRzym 20.

naostrzyć czym (1): OrzList f4 cf »naostrzyć sobie języki«.

W porównaniu (1): Náoſtrzyli ięzyki ſwe iáko wężowie [acuerunt linguas suas sicut serpentis Vulg Ps 139/4]. HistRzym 102.

Zwrot: »naostrzyć sobie (a. swe) języki« = stać się zdolnym do przekonywającego, często uszczypliwego mówienia (2): Grámmátykámi oni tylko á Rhetorykámi náoſtrzywſzy ſobie ięzyki/ báłámucą świátem OrzList f4; HistRzym 102.

Formacje współrdzenne cf OSTRZYĆ.

Cf NAOSTRZONY

TK