[zaloguj się]
[pdf]

RESTAUROWAĆ (4) vb pf i impf 

pf (2), impf (1), pf a. impf (1); pf SarnStat 1179, VotSzl B3v, [LustrPom, LustrSand, DiarPeregr, BielKron 1597]; impf (1) VotSzl D4v, [KronMieszcz].

e, o oraz drugie a jasne, pierwsze a pochylone.

Fleksja
inf reståurować
praet
sg
3 m reståurowåł
imperativus
pl
1 reståurujmy
conditionalis
sg pl
3 m by reståurowåł m pers by reståurowali

inf reståurować (3). ◊ [praet 3 sg m reståurowåł.] ◊ imp 1 pl reståurujmy (1). ◊ [con 3 sg m by reståurowåł. ◊ 3 pl m pers by reståurowali.]

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu.

1. pf i impf Odbudow(yw)ać, naprawi(a)ć, odnawiać(odnowić) [restauro –odnawiam Calep; naprawiam co – restauro; przebudować znowu co – restaurare Cn] (3): WYMIERZENIE wieże: ná dwánaśćie łokiet w głębią od okná którym wpuſczáią: A do S. Micháłá Stároſtowie winni reſtaurowáć. SarnStat 497.

restaurować co (2):SarnStat 1179; Reſtauruymy ſtáre/ á nowe ná potrzebnych mieyſcách pobuduymy pográniczne zamki VotSzl B3v; [LustrKrak II 121; LustrPom 160; i przeto p. starosta ten młyn więcy dla potrzeby swej własny restaurował, aby tam z folwarków swech na spust mełł. LustrSand 293; [król] panom zborowym też nakazał, aby kościoły, spustoszone w diecezyej krakowskiej i wszędy restaurowali. KronMieszcz 97].

[W przeciwstawieniu: »zburzyć ... restaurować«: O 18 godzinie wyjachaliśmy z Katanii i wiatrem minęliśmy Augustę, zwano Hybla, [...] którą był zburzył Marcellus, po nim Pompejus, a Augustus zaś restaurował DiarPeregr16.]

[Zwrot: »zaś, znowu restaurować«: który [kościół] był spustoszały przed dzierżawą p. Czarlińskiego, który dał znowu p. Czarliński restaurować i wieżą ku zawieszeniu dzwonów zmurował LustrPom 160; DiarPeregr 16.]
Szereg: »restaurować i naprawować« (1): IZ miáſto náſzé Wárſzáwá wielką ſzkodę y ſpuſtoſzenié ma [...]/ á ná popráwę tego co reſtaurowáć y nápráwowáć potrzebá/ żadnégo opátrzenia nie máią. SarnStat 1179.
a. [Przywrócić do poprzedniego dobrego stanu: [z artykułów zaprzysiężonych przez Henryka Walezjusza:] Aby Akádemią Krákowſką reſtaurował/ y ludźie vcżone w niey koſztem ſwym chował.BielKron 1597698.]
2. impf Uzupełniać, zasilać (o skarbie państwa) [restauro Łac śr] [co czym] (1):
Szereg: »posilać i restaurować« (1): tedyby nam nie lża iedno ſię záſię do Poboru vćiec. A tym oſobliwym á mogę rzec nieprzebránym źrzodłem/ on [skarb Rzeczypospolitej] zá ſpolnym ná Seymie konſenſem/ [...] pośiláć y reſtaurowáć. VotSzl D4.

Cf RESTAUROWAN

LWil