« Poprzednie hasło: [RETRAKTACYJA] | Następne hasło: [RETUNEK] » |
RETRAKTOWAĆ (7) vb impf i pf
impf (4) [inf, [praet]], pf (2) [praet], impf a. pf (1) [con].
Wszystkie samogłoski jasne.
Fleksja
inf | retraktować |
---|
praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
3 | m | retraktowåł | m pers | retraktowali |
con praet | ||
---|---|---|
sg | ||
3 | m | by był retraktowåł |
inf retraktować (4). ◊ praet 3 sg m retraktowåł (1). ◊ 3 pl m pers retraktowali (1). ◊ con praet 3 sg m by był retraktowåł (1).
Sł stp, Cn, Linde brak.
Znaczenia
1. Unieważni(a)ć, odrzucać (odrzucić), zaprzeczać (zaprzeczyć) prawdziwości [retractare – odmienić, odwołać co Mącz 462b; odwoływam com mowił, pisał fałszywie, potwarliwie, wziął w swę gębę co źle mowił; znoszę co precz – retractare Cn] [co] (6):
a. O przepisach prawa (5): Thich ze ſedziow mace Decreta wlaſne ktore ſamiſz kazili/ [...] gdzie beli nalezli pierwei forum potijm na Seimie tenze Decret retractowali PaprUp L2, L2; Przezyſki nieſpráwiedliwé zwykł Sędźia retráctowáć. SarnStat 1296, 161, 599.
b. O wyrażonych w tekście poglądach (1): cżego ſię y Auguſtyn nie wſtydźił wyznáć/ nápiſawſzy kśięgi Retractationum/ w ktorych błędy ſwoie wyznawa/ y odwoływa. Y by był dłużey żyw/ więceyby był kśiąg ſwych retráktował NiemObr 175; [BronApokr 100].
[Szereg: »retraktować abo odrzucać«: BronApokr 153 cf RETRAKTACYJA.]
2. Wszczynać na nowo, wznawiać (o sprawach sądowych) [retracto – znowu rzecz zaczynam, odnawiam Calep; odnawiam co; wznawiam co, wznawia się co – retracto Cn] [co] (1):
Szereg: »znawiać i retraktować« (1): ACzkolwiek ſpráwy ſkończoné y práwie vmárłé/ [...] znáwiáć y retráktowáć [suscitare ... et retractare JanStat 560] ieſt rzecz trudna: wſzákże znáiduią ie niektórzy/ którzy [...] ſkońcżoné rzeczy w práwie vmárłé chcą znowu odnáwiáć SarnStat 591.
LWil