[zaloguj się]
[pdf]

2. MIASTO (1243) praep

a oraz o jasne (w tym w a 21 r. błędne znakowanie).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Cum G (przy rzeczowniku łacinskm ‒ cum A), wyjątkowo cum inf lub z przytoczeniem formy; zwykle między dwoma członami współfunkcyjnymi składniowo, choć niekoniecznie formalnie (w znacz. 2. możliwa jest elipsa drugiego członu).

Znaczenia
1. Występuje w kontekstach dotyczących rożnic i zmian, wskazując na element, który w danej sytuacji nie wystąpił, wystąpił natomiast inny: zamiast, a nie, nie ... lecz; pro Mącz, Cn (835):
cum G (99):

W połączeniu z drugim członem (tj. niezależnym składniowo od „miasto”) w postaci rzeczownika lub zaimka (68):

~ W przypadkach N, G i A (60): panna ſama grzechu nyemyala ſtego nyepokutouala [...] a przeto [Maryja] myaſto ſkruchy myala nyeuynnoſzcz [...] myaſto ſpouyedzy wdzyącznoſcz a dzyąkouanye zlaſky bozey myaſto doſycz czynyenya pylnye uczynkow dobrych czynyenye PatKaz III 137v; BielŻyw 92, 126; Rychley naydzie wkarczmię puky Myaſto bozych ſlow nauky. RejKup m4v, f4v; MurzNT 11; GliczKsiąż F8; LubPs Q; KrowObr 10v, 121; RejFig Cc2, Cc2v; widząc Gáál lud rzekł do Zebulá/ Otho lud idźie z wierzchu gor/ Ktoremu odpowiedźiał Zebul/ Cień gor widźiſz miáſto ludźi [quasi homines]. BibRadz Iudic 9/36, Is 25/3, Esth 16/20[21]; GórnDworz T7; HistLan C, C2; BielSpr 51v; WujJudConf 253v; CzechRozm 158v; ModrzBaz [41], 66; KochPs 68; SkarŻyw 286; Cromerus miáſto Kieyſtutá/ Lubártá być poimánego od Polakow w przegráney bitwie kłádzie StryjKron 437; niechże ſobie/ chceli obácżyć błąd y omyłkę ſwoię/ cżyta ſwe Patrefy/ á oni mu miáſto mnie to pokazą CzechEp 291, 304, 370; NiemObr 141; KochFr 94; KlonŻal Cv; ReszPrz 42; PudłFr 52; OstrEpit A3v [2 r.]; WyprPl A2; WujNT przedm 29, s. 615, 860; Co y Pan Górnicki cżyni: który w tym tylko iest rózny, że miáſto kréſki iednéy, vżywa circumflexu JanNKar Ev; SarnStat 121, 1300; SkarKaz 580b; SkarKazSej 666b; KlonFlis D; ZbylPrzyg B2.

~~ Połączenie: »kto inszy, co inego miasto [kogo, czego]« (1 : 1): Tu o tych rozumiβ ktorzy vczą ſię czego inego miáſto náuki Bożey. BibRadz I 351a marg; CzechEp 374.

W opozycji do przydawki przy rzeczowniku (czasem przy elipsie rzeczownika) [w tym: przydawka liczebnikowa (6)] (9): Curruca, Mſzice trawne/ Máły ptaſzek/ żywi ynſzich ptaków ptaſzętá miáſto ſwoyich. Mącz 75a; SienLek 36; tu mowię wielką omyłká/ álbo rádſzey dwie miáſto iedney. CzechRozm 136v, 29v, 199; Ale áza tym ſpoſobem Rzecżpoſpolitą nie znácżnie oſzukawáią: gdy miáſto ſtá dźiewiąćidźieśiąt y dźiewiąći iezdnych/ tylko ſto ná woynę idźie? ModrzBaz 121; CzechEp 49, 277; GórnRozm E3. ~~

W innych przypadkach i połączeniach przyimkowych (8): RejKup f6v; GrzegRóżn E3v; RejZwierc 53v; áby ták Chrześćiánie miáſto Chryſtuſa/ Wenuſowi ſię ná mieyſcu onym kłániáli SkarŻyw 397; NiemObr 111; Nazwiſká od miſtrzow ſwoich nowych: od ktorych ie/ miáſto Chrześćijánow/ Lutrámi/ Káluiniſtámi/ Serwetany zową. WujNT 31; SkarKaz 274a.

~~ Połączenie: »miasto [kogo] kto inszy« (1): miáſto niego/ ná kogo inſzego to/ co iego ieſt wkłádáli CzechEp 352. ~~ ~

W połączeniu z drugim członem w postaci czasownika (30): RejPs 101, 209, 212v; RejRozpr F3; Ale iſczie theras febra Garbuie cię miaſto ſrzebra. A miaſto zlota drgnies duſzą RejKup f4v, n2; Bo miaſto żon wolno ieft prawie wſzyſtkięm [...]/ któré żywno chcą pſoty płodźić MurzNT 111, 111; GliczKsiąż I7v; BielKron 37; Mącz 194d; SienLek 139; niechay [dworzanin] oſtrożnie mowi/ áby miáſto zátrefnowánia/ nie obráźił GórnDworz K6v; RejPos 179, 276v [2 r.]; Ale miáſto napráwy pátrzał káżdy ſwego RejZwierc 249, 183; BudBib bv; CzechRozm 98v [2 r.], 236; LatHar 248; Záczym miáſto rátunku, chciwi niebożętá Doſtoieńſtwá, y ſwoię máiętność trácili CiekPotr 50, 11; KlonWor 15.

~ Połączenie: »miasto tego co« (4): yſz myaſtho thego czo myano bylo owcze y barany spol naſſych zegnacz. Thedy yvſſ theraſſ yedno syedm myl od Braczlawya owcze y Barany poddany Czeſarſczy na naſzych polyach paſzą. LibLeg 7/103; Leop Iac 4/15; GórnDworz E4; WujNT Iac 4/15. ~

Cum inf; w połączeniu z drugim członem w postaci czasownika (1): wdaliśmy się z WM w ty tadinki, ktore, miasto pomocy prosić a starać się z nami o to, aby się tu dosyć temu działo, k czemu ten sjem złożon jest, WM miedzy nas wdali DiarDop 118.

Z przytoczeniem; w połączeniu z drugim członem w postaci rzeczownika w A (1): ieden drugiemu od máthki náłáie/ ſłow ſzkárádych [...] náſádzi/ á miáſto dobry dźień/ owo kárcżemne/ powie GórnDworz N2v.

a. Z wyraźnym odcieniem przeciwstawienia (drugim członem jest wyraz antonimiczny lub inny o treści przeciwstawnej) (cum G) (192):

W połączeniu z drugim członem w postaci rzeczownika (109):

~ W przypadkach N, G i A (95): Zonę ſobie z rownego ſtanu poymoy. bo ieſthli z wyſſzego poymieſz, pany będzieſz mieć nad ſobą miaſto przyiaciół. BielŻyw 18; áby miáſto błogoſláwieńſtwá wieczne przęklęctwo ſie nánie obroćiło RejPs 163v, 140; SeklKat F2v; RejKup n4v; BielKom F4v; LubPs Yv, Z; Iuż miáſto muſzkátełły w gárdłoć ſmołę leią RejWiz 84; Leop Is 42/16, Luc 11/11; RejFig Cc3; co nád nagorſze/ iż miáſto potraw zdrowych/ śmiertelny iad á trućiznę im podawáią. BibRadz *3v, Hab 2/16, Luc 11/11; BielKron 227; GrzegRóżn B2v, E3; OrzQuin D4; SienLek Xxx; miáſto małżeńſkiego łożá/ máry/ á miáſto weſela/ pogrzeb/ roſkáż ábyć przyiaciele twoi gotowáli. GórnDworz Y6v [idem KochWz 139], N6, R7; A dam/ powiáda Pan/ miáſtho okowánego páſá powroz/ miáſto roſkoſzney oney wonnośći ſmrod/ miáſto fáceletká zgrzebi/ miáſto tkanki perłowey łyśinę RejPos 306, 54 [3 r.], 59v, 60v, 61, 68 (20); Pátrzay miáſto pokory [...] iáka pychá/ iáka nádętość/ iáka ſromotá wzroſłá miedzy námi RejZwierc 190v, 36v, 76 [2 r.], 192v [2 r.], 261; WujJud A7v; BudNT Luc 11/11; CzechRozm 39, 119; ModrzBaz 63, 124v; SkarJedn 35; Oczko 18v; SkarŻyw A5, 208; StryjKron A6; NiemObr 18; KochWz 139 [2 r.]; BielSjem 17; ArtKanc K6; Y Doctorá tego/ ktoryby miáſto lekárſtwá dał choremu trućiżnę/ ſrożeyby práwo ſkáráć miáło GórnRozm B4v; GrabowSet V3; KochAp 12; WujNT Luc 11/11, s. 470, Philem 16; PowodPr 84 [4 r.]; SkarKaz 2a [2 r.], 420b, 580b [4 r.]; CzahTr B4; SkarKazSej 701b [2 r.], 704b [3 r.].

~~ W opozycji do przydawki przy rzeczowniku (5): GrzegRóżn Hv; cżęſtokroć miáſto rzecży vcżćiwych/ trzymáią śię ſproſnych/ miáſto wiádomych trzymáią śię niewiádomych/ miáſko [!] pożytecżnych ſzkodliwych/ miáſto drogich ábo zaonych trzymáią śię podłych. ModrzBaz 6. ~~

W innych przypadkach lub połączeniach przyimkowych (14): LubPs Q; Leop Eccli 6/1; Bych lepak miáſto niebá do piekłá nie tráfił RejFig Dd; BibRadz Hab 2/16, II 141a marg; á on wnet miáſto opráwce sſtał ſie káznodzyeią. RejPos 172v, 184; Y nágradza mu to przeklinániem y złorzecżeńſtwem/ á miáſto cżći potwarzą oddawa. BudBib I 66a marg; then co béł chór/ alboby w więntſzą choróbę wpadł/ álbo miaſto zdrowia w śmierć. Oczko 24; KochPs 151; PowodPr 53; SkarKaz 274a [2 r.]; SkarKazSej 704b. ~

W połączeniu z drugim członem w postaci przysłówka (1): TV MIASTO OBIECANEY KROLEWSKIEY LOZNICE, IANIE TENCZYNSKI, LEZA TWE KOSCI VSPIONE KochPam 88.

W połączeniu z drugim członem w postaci czasownika (80): miáſto przedłużenia rádſſey niechay będą ſkrocone dni czáſow iego. RejPs 163, 101; A też ſie tráfi drugiemu Miáſto lekárſtwá chromemu Przetręćić do kończá nogę RejRozpr Ev; prziwiodą dziecie do biſkupa/ a on miaſto poczwierdzenia wiari/ vcziny ye nowokrczeńczem SeklKat Zv, I3v; Thanieć gra miaſto ſpiewanyą A baieċ miaſto kązanią. RejKup m2, g6, n2v, o4; MurzNT 46; LubPs R5; Ale miáſto pomocy á myáſto obrony/ Skubie ony nędzniki iáko Iáſtrząb Wrony. RejWiz 123v, 98v, 175; OrzList c; RejZwierz 70v, 134v; BibRadz Sap 11/7; BielKron 304, 398v, 402v; RejAp 93v; GórnDworz L5; poſyłałem Proroki/ á oni miáſto vznánia ſwoiego á miáſto obacżenia ſwego pobili y pomordowáli ie. RejPos 321, 54, 54v, 205v, 338v [3 r.], 346; Ano więc miáſto ſzcżęſcia cżáſem ſie kreẃ leie RejZwierc 245v, 192v; Strum Q4v; CzechRozm 213v; ModrzBaz [41]; Oczko 12; KochPs 49; On zły cżłek łyſy/ miáſto iáłmużny/ nos mi vpalił. SkarŻyw 508, 312, 479; KochTr 5; StryjKron 617, 682; CzechEp *3 [2 r.], 51 [3 r.], 139; tego z ktorym ma przą/ miáſto duchá ćichego/ iákiego piſmo ś. w wiernych záleca/ gniewliwie y popędliwie/ [...] beſtyą [...] przezywa. CzechEpPOrz *3v; NiemObr 67, 154; KochFr 134; ArtKanc E13v; ActReg 121; GostGosp 12, 56; Phil Q3; Troſkliwy miáſto ſtráchu/ niech ſie śmieie. GórnTroas 31; GrabowSet F3v, S3; KochFrag 40; á miáſto poćiechy śleſz á dopuſczaſz ná mię co mię ſmęći á trapi SiebRozmyśl E4v; Mozny ſłábſzego ſkubł miáſto pomocy. KlonKr A4; PowodPr 4, 40, 43, 48, 68, 71; GosłCast 71.

~ Połączenie: »miasto tegoco (a. aby, a. iż)« (7): á [Pan Bóg] miáſto tego co iem miał dáć poſieſć roſkoſſne kráyny roſproſſył ie w ſproſne poſluſſeńſtwo miedzy rozmaite národy. RejPs 158; LubPs Z; Leop Ps 108/4; á miáſto tego iż niekthorzy byli prędkiemi w oſądzeniu iedni drugich/ áby rádſzey káżdy ſam o ſobie miał ſtáránie BibRadz II 90c marg; RejPos 338v; CzechRozm 235v, 236v. ~

b. Z odcieniem zastępstwa, zamiany, podstawienia (338):
cum G (337):

W połączeniu z drugim członem w postaci rzeczownika (308):

~ W przypadkach N, G i A (290): On miáſto ślubionych wołow/ Wźiąwſzy ſto wołowych gnatow: Ná ołtarz Bogu położył BierEz I2v, R; OpecŻyw 128v; TarDuch [C4]; FalZioł I 27a, 37d; Mak ktorys mi poſłał miękki ku iedzeniu, miaſto niego trochę ziarnek pieprzu odſyłam BielŻyw 152, 114; RejPs 101; RejRozpr H2; ZapWar 1545 nr 2646; LibMal 1547/127v, 134v; RejKup cc4; MurzHist N3v; MurzNT Matth 2/22, s. 11, 73v, Luc 7/28; Co po dźiśdźyeń yego ſludzy kácerzowye czynyą: myáſto ſlowá bożego ſwoye dumy y wymyſly obłędliwe ludźyom podawáyąc. KromRozm II n4; KromRozm III Fv, M2 [2 r.]; BielKom A4v; gdy pocżuł iż myáłá dzyecyę/ kazał yey ye dáć áby ono zyadł/ oná miáſto dzyecyęcyá dáłá mu kámyeń obwinąwſſy go w ſukno/ mowyąc/ thomći myáłá. GliczKsiąż C8; GroicPorz i4, q2 marg, dd, kkv [2 r.], nn4v, oo4v; KrowObr 11 [3 r.], 91, 96v, 149; RejWiz 14v, 65; Pan ſie będzie potykał miáſto was/ á wy będziećie milcżeć. Leop Ex 14/14; Tedy Krol co rychley przyiáchał vśmierzyć á vſpokoić ie/ zoſtáwiwſzy miáſto ſiebie iednego z podrożnich towárzyſſow ſwoich Leop 2.Mach 4/31, Num 32/14, Deut 1/38, 18 arg, Iudic 15/2, 2.Par 1/8 (11); Tedy táki może domá oſtáć/ á wſzákże miáſto ſiebie ma wypráwić poczet wedle maiętnoſći UstPraw D3; RejFig Ee2; RejZwierz 8; WyprKr 97; BibRadz Gen 11/3 [2 r.], 22/13, Num 18/26, 3.Reg 2/35 [2 r.], 15/28, Ez 44/28; OrzRozm Cv; wyrzućili obrázy zewſzytkich kośćiołow/ dáli vbogim ku paleniu ſobie miáſto drew BielKron 205v, 10, 13, 13v, 15, 32 (24); ktorzy przeciwni ſą iednemu Bogu Oycu (ale miáſto niego iednego Bogá Troycę ſtánowią) GrzegRóżn L2, E, E2v [3 r.], F4, F4v [3 r.], H2 [2 r.], 13, L4v; Qui meum tempus obsideret. Któryby móy czás obſiedział/ to yeſt miáſto mnie móy czás záſiedział. Mącz 380a, 42a, 158a, 323a, 380a; OrzQuin S4; możeſz miáſto octu piwá álbo wody w thy lekárſtwá vżywáć SienLek 96v, 37v, 38v, 50v, 106v, 118v (12); GórnDworz F2v, Q2, T7, Z4v [2 r.]; Circumferentia tedy thu ieſt miáſto dłużey/ á puł Diámetru ieſt miaſto ſzérzéy. GrzepGeom H4v, H4v; HistRzym 31v; RejPos 33, 190, 267 [2 r.], 305, 338v; BiałKat 128v; GrzegŚm 29 [3 r.]; HistLan B4v, D4; Bo nie mnimay ábyć tylko dla tego piſmá ſwięthe zoſtáwiono/ ábyś to ſobie cżytał miáſto fábuł RejZwierc 198v, 258; BielSpr 4; iednego do cżáſu zá głowę y zá ſędźiego/ miáſto Páná Chriſtuſá/ mieć niechcećie. WujJud 123v, B2, 20v, 149v; KochList nlb 3; RejPosRozpr b4; RejPosWstaw [1434]v; iż W litery niemáią/ przeto miáſto niey V piſzą BudBib ev; Potym vmárł Hádád/ y krolował miáſto niego Sámláh BudBib Gen 36/36, Gen 36/33, 34, 35, 37, 38 (24); Strum N; BudNT Matth 2/22; CzechRozm 26v, 93v [2 r.], 117, 187v, 212 (9); iáko oracże/ nie ſáme role/ ále pożytki z nich przychodzące/ ábo pieniądze miáſto nich dawáią ModrzBaz 122v, 4v, 45, 120v [2 r.]; Oczko 34v; SkarŻyw A2, 224, 462, 519; StryjKron 110; CzechEp 145, 149, 307, 330, 331 (8); NiemObr 19, 114, 132; KochFr 130; ZapKościer 1585/57; ArtKanc E6v; co lepiey/ ieśli pod práwem żyć/ czyli pod władzą człowieká cnotliwego y mądrego/ [...] ktoryby był miáſto práwá GórnRozm Ev, Hv, Lv; Bo miáſto złotá/ któré z wyroku dáć mieli/ Srebro kłádli KochProp 10; WyprPl C2; LatHar 79, 556; kiedy miáſto onych wſzytkich ceremoniy zakonnych/ dał kroćiuchne przykazánie wiáry y miłośći. WujNT 557, 453, 482, 519, 2.Cor 5/19 [2 r.], s. 773, 841, Xxxxx2; Oycowie Opiekuny miáſto śiebie dáią SarnStat 595, 187, 378, 776; KlonKr F3v; SkarKaz 240b, 421a [2 r.]; KlonWor 67; ZbylPrzyg B4v.

~~ Połączenie: »in(n)y (a. inszy), kto inny (a. inszy), co innego (a. inszego) miasto [kogo, czego]; [co] miasto czego innego« [szyk 7 : 3] (5 : 2 : 2; 1): FalZioł I 17b; ConPiotr 30v; OrzList cv; BibRadz Gen 4/25; Kretá obłupiwſzy vpiec/ á dáć go temu ieść co Bożą kaźń miewa/ miáſto czego innego SienLek 60; RejPos 331v; CzechRozm 40v; dał mi Bog inne plemię miáſto Ablá/ ktorego zábił Kaim SkarŻyw 269, 263; Christus ſam á nie kto inſzy miásto niego krolowáć muśi. CzechEp 328 marg.

Wyrażenie: »jeden miasto drugiego« (2): Cżęſto ſie iedná miáſto drugiey miánuie Bábilonia z Aſyryą dla ſpolnego páńſtwá BielKron 267, 21.

W opozycji do przydawki przy rzeczowniku [w tym: przydawka liczebnikowa (7)] (45): MurzHist M2v; KromRozm III B6; To mowi Pan: Podruzgotałeś łáncuch drewniány: vcżynże miáſto niego łáncuch żelázny. Leop Ier 28/12, Prov 21/18 [2 r.], Is 42/16; BibRadz Ez 1/15; Páſterz martwe dzyecię przynioſł Hárpagowi / ktore ſchowano vcżćiwie miáſto krolewſkiego. BielKron 112v, 21, 96; przepuśćili Pan Bóg/ [...] ná dźiśieyſzégo Páná náſzégo śmiérć/ tyśiąc Królów miáſto iednego/ zárázem Polſká mieć będźie. OrzQuin Y3v; gdzie ieſt dobre Polſkie ſłowo/ tám zle cżyni/ kto Láćińſkie miáſto niego kłádzie GórnDworz F6, F2, F3, F4, Aa2v; Bog w Troycy iedyny miáſto prawdźiwego Bogá Oycá GrzegŚm 29, 29 [3 r.]; ſtrzeż mężá tego/ (bo) ieſli go vpuśćiſz/ tedy duſzá twoiá będzie miaſto duſze iego BudBib 3.Reg 20/40, Num 3/45, 3.Reg 20/43 [2 r.] Ez 4/15; Tá záś náuká nowego tego przymierza/ miáſto rzecży źiemſkich/ niebieſkie: miáſto ćieleſnych/ duchowne: miáſto docżeſnych/ wiecżne: miáſto też zwierzchowney ſłużby Bożey ceremoniálney/ wnętrzną duchowną w prawdzie náleżącą [...] záleca. CzechRozm 111v; ModrzBaz 65, 132v [2 r.]; SkarŻyw 324; CzechEp 332, 381; ieſli ná mieyſcu ocżu/ mogło ich więcey być niż dwá/ tákże miáſto dwu rąk więcey niż dwá NiemObr 47; które [jarmarki] ná gránicách ſą miáſto Iármárków/ któré piérwéy zwykły w Niemcách ná Sląſku bywáć SarnStat 1227, 387, 951, 1040, 1227, 1228 [2 r.].

~~~ Połączenie: »miasto [którego] in(n)y (a. inszy)« [szyk 2 : 1] (3): RejZwierz 93; BielKron 372; inſzy ſwoy [zakon] miáſto onego Bożego poſtánowił CzechRozm 82v. ~~~ ~~

W innych przypadkach lub połączeniach przyimkowych (16): KromRozm III Q3v; WyprKr 29; vwárzyłá ie [koźlęta] á kazáłá nieść Izáákowi miáſto Ezau BielKron 14, 26v, 374v, 403; Arundo, [...] laská ná którey dzieći yeżdzą miáſto konia. Mącz 17b; WujJudConf 179v; SkarŻyw 389; Phil F3; LatHar 274; ZbylPrzyg ktv.

~~ W opozycji do przydawki przy rzeczowniku (4): WujJud 47; rácż ie miáſto świeckich poćiech/ ktoremi wzgárdźili/ duchownemi y niebieſkimi/ hoynie y cżęſto obſyłáć LatHar 628; SarnStat 289, 1226. ~~ ~

W połączeniu z drugim członem w postaci czasownika (33): Miaſto łaznie zawſze ciała pocierać rano od wierzchu aż na doł FalZioł V 65; iedni mowią pax huic domui/ a drudzy pax vobis/ miaſto zwyczáinégo pozdráwiania MurzNT 43v; GliczKsiąż N7v; GroicPorz q4v, v3, x3; RejWiz 15v, 139; A gdyż złotá áni ſrebrá Litwá niemiáłá ná poſag/ miáſto tego więźnie wſzytki co ich w Polſzce nábráli/ wypuśćili. BielKron 371; GrzegRóżn Hv [2 r.]; KwiatKsiąż K2; GórnDworz C3, Qv, Kk7v; RejPos 338v; Ze Pan Chriſtus [...] miáſto zábiiánia bydląt/ ſam śiebie ofiárowáć roſkazał. WujJud 149; CzechRozm 68v; ModrzBaz 110, 143; SkarJedn 233; SkarŻyw 372; inſzych wſzytkich zbiegámi y tułakámi y niewiedzieć iáko: miáſto zbićia rzecży iego ſłowem Bożym/ przezywa. CzechEpPOrz *3v; KochWr 26; LatHar 45, 483; WujNT 287; Miáſto nakłádów ná obronę potoczną, y áby Quártá domá zoſtáłá, rádzą niektórzy, Márchionatus Niemieckim ſpoſobem poſtánowić. SarnStat 130, 745, 916, 955; PowodPr 22; SkarKaz 158b.

cum A lat (1): Te dni miáſto Terminos Regales SarnStat 162.
c. Z odcieniem odstępstwa od normy, od współczesnego autorowi zwyczaju (cum G) (42):

W połączeniu z drugim członem w postaci rzeczownika (40):

~ W przypadkach N, G i A (35): Thorpus ieſt riba iako ſqatina która miaſto grzebienia ma chrzęſlkę FalZioł IV 40b; GlabGad D8v; gdźyeby [...] ręce widźyeć/ álbo myáſto żołądká tráwić/ pálce ſlyſſeć álbo yeſć chćyáły KromRozm III F7v; KrowObr 233v; RejWiz 23v; RejZwierc 118; Spráwi to Pan/ iż miáſto dżdżá ſpádnie proch y popioł ná twoię źiemię BibRadz Deut 28/24; Miáſto piwá był ſuk ktory s Pálmowego drzewá ćiecże. BielKron 446, 8v, 294v [2 r.], 301v, 368v, 427, 441v, 452v; Medusa, Dziéwká Phorci która miáſto włoſów węże ná głowie miáłá Mącz 213c; Monodus, [...] Który miáſto zębów cáłą kość w dźiąsłách ma. Mącz 230c, 76b, 147b, 223b, 276c, 371c; Prot A3v; GórnDworz Q8v; BudBib Deut 8/9; Sniło ſię iey iuż ná dniu/ że miáſto dziećięćiá Pochodnią vrodziłá. KochOdpr D2v; KochPs 159; SkarŻyw 271; Płácżoie ſośnie rzewniwe/ miáſto łez żywicę Leyćie proſzę obfićie przez martwą źrzenicę. KlonŻal A3v, Bv; Calep 1082b; WyprPl C3; KmitaSpit B2; KlonWor 6.

W innych przypadkach lub połączeniach przyimkowych (5): mowá twoiá fáłſſywa [...]/ ktora ieſt podobna ku oſtrey brzytwie/ ktora miáſto ogolenia włoz ku vrznieniu gárdłá ſie ſáma obráca. RejPs 78; tákże y domy rąbią kośćią oſtrą miáſto ſiekier álbo piły. BielKron 441, 270v; LatHar 273; ZbylPrzyg A2. ~

W połączeniu z drugim członem w postaci czasownika (2): miáſto dzwonu kápłan ich wleźie ná wieżę wyſoko/ wetknąwſzy dwa pálcá w vſzy woła BielKron 259v; zową iedny [...] Eſsedones/ ktorzy rodzice ſwe iedzą miáſto pogrzebu koſztownego. BielKron 296v.

d. W opozycji form językowych, z których zwykle jedna jest uważana za błędną, druga za poprawną (dotyczy zasad ortografii, poprawek błędow drukarskich, różnic w tłumaczeniach itp.); użycia te zawierają trudne do rozdzielenia elementy wszystkich wyżej wyodrębnionyeh odcieni (150):
cum G (30):

W połączeniu z drugim członem w postaci rzeczownika w przypadkach N, G i A (25): A niemá nigd mnimac/ aby to ii prożnęm było/ abo żeby wſzędźie/ ſyllaba/ iéi/ mogła być miaſto niego napiſaná MurzOrt B2; WujJud 104v; BudNT przedm b3; CzechRozm 138; po Zydowſku Heah: miáſto ktorego ſłowá/ w Pſál: 34. położono Eheu. LatHar 700 marg; Tákie záś dwie kreſce známionuią/ iż miáſto ſłow ktore ſię miedzy nimi [...] znáyduią/ inne kśięgi inſze ſłowá máią/ przy tákimże znáku ná brzegu wyráżone. WujNT przedm 29; Eloi/ Eloi [...] (marg) Słowá to Cháldáyskie: miáſto ktorych Zydowie mowią: El (–) WujNT Mar 15/34, przedm 22; JanNKar Fv, F3, G; X malo vziwamy: richley miaſto niego/ ks JanNKarKoch F4.

~ Połączenie: »co inszego miasto [czego]« (1): Kálwin ma Iſtność tám gdźie iey oycowie nie mieli/ ále co inſzego miáſto iey. GrzegRóżn 13.

W opozycji do przydawki przy rzeczowniku (czasem przy elipsie rzeczownika) [w tym: przydawka liczebnikowa (4)] (11): Omyłką ſie to iákąś ſtáło/ iż miáſto piąćinaśćie lat Ezechiaſzowych/ ktore miał niſz Krolem zoſtał/ nápiſano dwádzieśćiá y pięć. CzechRozm 136, 136v [3 r.]; miáſto /ſ/ łáćińſkiégo, łácnoby mógł polſkié vczynić. JanNKar F.

~~ Połączenie: »miasto [czego] inszy« (1): Graeckie wſzytkie/ miáſto tych oſtátnich ſłow/ inſze máią WujNT przedm 14.

Wyrażenie: »jeden ... miasto drugiego« (6): Antiptosis [...], Gdy yeden caſus á ſpadek miáſto drugiego bywa wzięt w mowie. Mącz 11c, 11d; SienLek Vuu2; Poetowie mowiącz o bogach/ wielekroć iednę płeć miáſto drugiey kłádą GórnDworz X8; RejPosRozpr c3 [2 r.]. ~~ ~

W połączeniu z drugim członem w postaci czasownika (5): Bo co był Apoſtoł nápiſał/ Wtory cżłowick zniebá niebieſki/ to Márkion miáſto tego nápiſał/ Wtory cżłowiek ſam Pan zniebá. BudNT przedm c4; tego ſłowá/ Dány/ Graeckie exemplarze iedne zgołá nie máią/ á drugie miáſto niego ták czytáią: Abowiem ieſzcze nie był Duch święty. WujNT przedm 13, s. 603, 726.

~ Połączenie: »miasto tego gdzie« (1): miaſto tego/ gdzieby ſie poloſchyc mialo po s. z. lepiey poloſchic c. h. JanNKarOrz F3v. ~

α. Wymienia wyraz, formę, literę, cytat, który uległ zmianie (120):
cum G (54):

W połączeniu z drugim członem w postaci rzeczownika (47):

~ W przypadkach N, G i A (46): miáſto Bogá Byto/ Antykryſt ma Bogá Iſtność GrzegRóżn G3; Bo ták święty Lukaſz to wyłożył/ ktory miáſto Win/ Grzechy nápiſał. KuczbKat 415; BudBib c [3 r.], I 411c marg; CzechRozm 198v, 199; Drukarz ſię podobno omylił kłádąc widome miásto widźiánego CzechEp 198; NiemObr 141; LatHar 167, 333 marg; kiedy miáſto krztu/ nurzánie/ ábo ponurzánie; miáſto krzćićielá/ ponurzyćielá; miáſto Chrześćijániná/ Chriſtiániná; miáſto kápłaná/ ofiárniká ábo ofiárowniká miáſto pokuty/ vpámiętánie ábo pokaiánie; miáſto kośćiołá/ zbor; miáſto bożnice/ zgromádzenie ábo ſzkołę; miáſto Doktorow Zydowſkich/ kśiężą ábo zakonniki; miáſto kielichá/ czáſzę ábo kubek: y inne tym podobne terminy ſtárym Chrześćijánom nieſłycháne wnoſzą WujNT przedm 8, przedm 8 [5 r.], s. 11, 193, 217 [4 r.], 735, 736 [3 r.].

~~ Przytoczona forma poprzedzona jest wyrazem wprowadzającym (10): Káldeyſki wykłádácz miáſto słowá tego prorokował/ położył ſzálał. BibRadz I 161a marg, *5v, II 2b marg; BiałKat 93v; BiałKaz E4; BudNT przedm b7; WujNT przedm 14, 24; miáſto litery /z/ któré do /c/ przydáiemy, rychléybym rzékł, żeby nád /c/ położyć punkt miąſzy JanNKar E2v, F4v. ~~

W innym przypadku (1): Strzeż ſię y przekłádu Bezinego/ Brzeſkiego y Czechowicowego/ ktorzy miáſto Przeyzrzenia Bożego położyli/ Opátrznośćią Bożą WujNT 403. ~

W połączeniu z drugim członem w postaci czasownika (7):

~Połączenie: »miasto tego co« (7): Słowo Greckio miáſto tego cochmy my położyli chwalcą/ znácży dozorcę abo wytrykuſzá koſćielnego. BibRadz II 77b marg; BudBib b2, c, c3; A tę drugą odkłáda do ſądnégo dniá/ miáſto tego co miał rzéc/ do ſądowégo dniá KochAp 13; WujNT przedm 14, 23. ~

Z przytoczeniem (66): niedobrze piſzą ktorzy piſzą gi miaſto j/ gdy mowią/ poiął gi s ſobą/ miaſto poiął j MurzOrt Bv, B2, B2v [2 r.], B3 [3 r.]; w tymże kápitulum v. 24. ſtoi ſtáłnnął miáſto ſtánął BibRadz *5v, *5v [5 r.]; BielKron 476; WujJud 65; Oni miáſto tey nápiſali iego/ iakoby też z męża niewiaſtę vcżynili. BudBib c2v; Strzeż przykazań moich á żyw (marg) Miáſto/ a będzieſz żyć Imperátiuus pro futuro. (‒) BudBib Prov 7/2, c, I 28b marg, 259a marg, 341b marg [2 r.], 371a marg (11); BudNT Gg3; omylił ſie naprzod w licżbie piſząc liſt 29. miáſto 37. CzechRozm **7; Liſt 44. miáſto y ma być kreſká CzechRozm **7v, 31, 38 marg, 63 [4 r.], 201v [3 r.], **4v, **7v, **8; CzechEp 124; NiemObr 108; Drudzy mowią/ moiá w tym winá/ miáſto thego mi żal. LatHar 85 marg; Ian świádczy (marg) miáſto świádczył. (–) o nim WujNT Ioann 1/15, przedm 20, s. 78 marg, 308 marg, 359 marg, 397, 556, 603 [2 r.]; JanNKar E2v [2 r.], E4v [2 r.]; JanNKarOrz F3v; SarnStat 1305 [2 r.]; Láćiná Niemiecka/ łatwie ią zrozumieſz iedno cżytay F miáſto V, cżytay B miáſto P, cżytay D miáſto T: et è contrà Z miáſto S, miáſto Teuto, Taito. KlonFlis H2v marg.
e. Wskazuje na równoważność w przeliczeniu jednostek różnego rzędu (tu o procencie od sumy płaconym rocznie lub miesięcznie) (cum A lat.) (4): Unciaria lex, Byłá yedná vſtáwá która zákázowáła áby nie więcey yeno yeden płát albo lichwá od głowney ſumny [!] w rok był płácón/ któriſzto rok tu miáſto aſſem á mieſiącá/ miáſto vncias bywáyą ráchowáni. Mącz 502b, 342c, 464d.
f. Wskazuje na element charakteryzujący się odmiennymi cechami: inaczej niż to, o czym była mowa poprzednio (cum G) (3):

W połączeniu z drugim członem w postaci rzeczownika w przypadkach N i A (2): iż IEzus/ miáſto wielu inſzych Ofiárownikow/ ktorym śmierć długo trwáć nie dopuſzcżáłá/ doſtał Ofiárownictwá aparauaton/ to ieſt/ nie przeſtępnego/ [...] ktoreby ieſzcże z iednego ná drugiego przeſtępowáć/ ábo przenoſzone być miáło/ ále ktore iuż ná nim ſámym miáło wiecżnie zoſtáć. CzechRozm 181; Ale cośći inſzego było co ich wielkimi vcżyniło/ cżego my teraz zgołá niemamy: domowa dźielność/ przećiw poddánym ſłuſzne roſkázowánie: á vmyſł wpoſpolitych rádach ſzcżyry áni ſwą wolą ábo priwatámi iákimi niezáćiągniony. Miáſto tego my mamy zbytki/ á chćiwość: dobrá poſpolitego PowodPr 78.

W połączeniu z drugim członem w postaci czasownika (1): Gdyż/ kto iedno chce zá Chriſtuſem chodźić: temu ſię trzebá ſámego śiebie záprzeć y krzyż ſwoy ná ſię wźiąć. [...] Gdźie miáſto tego pod zakonem/ gdy go pilnowano/ záwżdy wolność bywáłá od wſzech zlych przypadkow/ z błogoſłáwieńſtwem wſzelákim dóbr źiemſkich ćieleſnych CzechEp 368.

2. Wskazuje na szeroko pojętą funkcję: jako, jak (w podgrupach a. ‒ f. zawsze cum G); pro, vice Mącz, Modrz, Cn; in loco Modrz, Cn (385):
a. Wskazuje na skutek, efekt, zwykle pokrywający się z intencją, celem działania (37):

W połączeniu z drugim członem w postaci rzeczownika w przypadkach N i A (lub jego elipsą) (24): GliczKsiąż C5v; Pan mi dał miáſto nagrody ięzyk/ ktorym go będę chwalił. BibRadz Eccli 51/29, I 61a marg; BielKron 250v, 445v; Corona civica, Wieniec który mieſzczánin yeden drugiemu dawał miáſto vpominku rátowánia/ á ſpomożeniá z nieyákiey niebeſpiecznośćy. Mącz 66a, 122a, 299b, c, 307d, 475a; RejPos 19; Do tego coby miał wolą cżyść ty wtore kſięgi miáſto Proemium. RejZwierc 29v, 179v; KochPs 157; SkarŻyw 337; ArtKanc M17; LatHar 548; Bo y to nic k rzeczy/ co on miáſto dowodu przywodzi WujNT 504; Tátárſcy Carzowie miáſto ſymbolum ſnop ſtrzał związány nośili, áby pámiętáli ſtrzéc ſie rozerwánia. SarnStat 121, *7v, 421; KlonFlis C4v.

~ W połączeniu z bliskoznacznym przyimkiem: »miasto[czego] albo na [co]« (1): Specimen sumere, Nieco miáſto proby álbo ná probę wziąć. Mącz 404d. ~

W połączeniu z drugim członem w postaci czasownika (13): moſt z wiatru vdziałał, po ktorim miaſto krotochwile chadzał. BielŻyw 123, 116, 154; miáſto káżdey poćiechy rozmyſlam ſobie ſwięte vſtáwy twoie. RejPs 179; Ludzye potym miáſto iednego nabożeńſtwá chodzili do tego okrętu BielKron 5v; miał w obycżáiu/ iż miáſtho klątwy cżęſto mawiał/ boday mię thák myſzy ziádły. BielKron 342, 147v, 272v, 375; RejZwierc 107; Przeto náoſtátku przydamy tu miáſto zámknienia/ co Chrześćiánin o tym Sákrámenćie wierzyć y trzymáć ma. WujJud 262v; ModrzBaz 55; StryjKron 406.

b. W skazuje na funkcję społeczną, stanowisko (też w kontekście przenośnym); w połączeniu z drugim członem w postaci rzeczownika (19):

W przypadkach N i A (18): MurzHist S3v; OrzRozm A4; co możnieyſzy kleſzcżeńce przy żonách chowáią miáſtho Ochmiſtrzow BielKron 261, 272, 411; Inire interregnum, [...] wſádźić ſie miáſto zwiérſchnego páná ná ſtolec królewſtwá wákuyącego. Mącz 350a, 253b, 267a; RejPos 315; NApierwſzy przełożony był Legat od wſzego Senatu Rzymſkiego mieſzcżánin miáſto Hetmána BielSpr 12v; ModrzBaz 89v, 92v, 132; SkarŻyw 291; gdźie grzeſzny cżłowiek miáſto inſtygatorá ma ſumnienie/ miáſto świádkow/ Páná Bogá y Anyoły iego/ miáſto ſędźiego/ kápłaná LatHar 133; KlonWor 62.

W innym przypadku (1): Drugi [artykuł od nich był pisany] áby niebyli miáſto ſług iedno wolnymi BielKron 203.

c. Wskazuje na zastosowanie niezgodne z właściwym przeznaczeniem (też w kontekście przenośnym); w połączeniu z drugim członem w postaci rzeczownika (40):

W przypadkach N, G i A (35): BielŻyw 70; Kárty/ Száchy/ Wárcaby/ miáſto lepu ſtoią/ Przy ktorych ſie ći ptacy rádzi też więc broią. RejWiz 103v, 97v; Nábrał s ptáſzych ſkrzydł pierza/ y woſkiem ie ſpráwił/ Potym ie ſobie do rąk/ miáſto ſkrzydł przypráwił. RejZwierz 116v; prowádźiłá ie dźiwną drogą/ thák iż im [mądrość] we dnie byłá miáſto zaſłony/ á w nocy miáſto świátłośći. BibRadz Sap 10/17, Ex 35/15, 17, Ez 4/3, 1.Mach 1/35; BielKron 296v; yako Diogenes faſę álbo dół miał miáſto domu. Mącz 93d, 80c [2 r.], 208a, 296d, 314a, 481a; SienLek 110v; Amazones, żony Thátárſkie gdy ku wálce iádą/ miáſto zbroie ſkory wężowe ná ſie kládą BielSpr 43; BudBib Ps 68/11 [12], Ez 4/3, 1.Mach 1/35; BudNT 1.Cor 11/13[15]; ktorzy mowią iż Duch święty w pánnę wſtąpił/ y onże w niey miáſto naſienia był CzechRozm 156v; PaprPan Dd3v; KochPs 159; ſpał ná mieyſcu onym/ ná ták twárdym y vbogim łożu: miáſto poduſzki kámień/ á niebo miáſto pierzyny máiąc. SkarŻyw 346, 212 [2 r.]; GostGosp 46; LatHar 407; KlonFlis E3v; Náżycż ty mnie zdrowych nog: ia náżycżę tobie Ocżu miáſto pochodnie KlonWor 51.

W innych przypadkach lub połączeniach przyimkowych (5): Alexander powiada że Virgilius ogrod nie ruſzaiącim wiatrem miaſto muru obegnał BielŻyw 123, nlb 4, 72; [Cesarz] kazał iedno drzewo wyſokie ná cżyſtym błoniu ná gránicy wkopáć [...]/ pod ktore ſie mieli z iecháć/ á pod nim ſwe rozmowy mieć/ maſto [!] iednego namiotu. BielKron 414, 272v.

d. Wskazuje na przedmiot porównania; w połączeniu z drugim członem w postaci rzeczownika (lub jego elipsą) (51):

W przypadkach N, G i A (49): BielŻyw 154; tyś miáſto tarczey ſtał záwżdy przedemną wewſſytkich nieprzeſpiecznoſćiach żywotá mego. RejPs 23v, 23v, 63v, 114, 124, 164v, 199; MurzHist O2v; KromRozm II mv; GliczKsiąż G7; będę wam miáſto oycá/ á wy mi będziećie miáſt[o] ſynow y corek KrowObr C4v, 5; RejWiz A8; Leop 1.Reg 25/16, 2.Reg 19/22; Podam [...] ſyny Ammonowe miáſtho łożyſká owcam BibRadz Ez 25/5, Iudith 8/10, Bar 5/1, II 100c marg; ták wiele Krześćiánow dał popalić/ iż ie przez kilká dni y nocy miáſto iednych drew palono BielKron 145, 251; Ty [księgi] tedy [...] miáſto wtorey pamięćy iżeby były miany y dobrze zachowany każdemu rádzę. KwiatKsiąż Hv, D3; Mącz 196b, 493b; Płucá [...] Sercućiem miáſto wezgłowia podłożony SienLek 16v; wiedźieć to maſz/ że v Páná Bogá ieden tyſiąc miáſto iednego dniá ieſt policzon LeovPrzep H; iż Pan chowa ty ſrogie pogány wſchodoſłońcowe ſobie miáſtho bicżá ſwego ſrogiego. RejAp 137, 24; RejPos 344v, Ooo4; RejZwierc 78v, 111, 152; BudBib Eccli 4/10; BudNT Rom 11/9 [2 r.]; SkarŻyw 291 [2 r.]; Smierć ieſt miáſto żywotá człeku mizernému. GórnTroas 27; LatHar 179; SkarKaz 578a; Cżłowiek cżłowiekowi ieſt cżáſem miáſto Bogá/ Cżáſem też miáſto wilká KlonWor 81, 26.

~ W połączeniu z bliskoznacznym przyimkiem lub przysłówkiem: »miasto [czego] albo (nie inaczej, tak) jako [co]« (2): Pro parente colere, Miáſto oycá álbo nie ynáczey yáko oycá miłowáć. Mącz 323a, 493b.

»za [co], miasto [czego]« (1): Racz mi być miły panie za boga obrońcżę mego/ bądz mi miaſto mieſtcza obronnego WróbŻołt 70/3. ~

W innym przypadku (1): Cnotą miáſto chłodnego okłáday ią wſzędy RejWiz 79.

e. Wskazuje na znak, symbol; w połączeniu z drugim członem w postaci rzeczownika w przypadkach N i A (5): Potym mu Ceſarz w rękę miecż dał miáſto poſeſsiey BielKron 232v, 326; y oney ſkrzyni ktorą im był dał miáſto przymierza/ [...] nigdy przepuſzcżáć nie racżył RejZwierc 257v; RejPosRozpr cv; Furcifer – Lotrzik ktori dląniecznoti iakiey muſiął na ſzi noſicz widły miaſto ſzubienice Calep 443a.
f. Wskazuje na wzór, przedmiot naśladownictwa (3):

W połączeniu z drugim członem w postaci rzeczownika w przypadkach N i A (2): Więc ná rybi xtałt/ wnet ſzkutę vrobił/ [...] Sżtabá miáſto łbá/ á Rufá ſpráwioná/ Miáſto ogoná. A miáſto ſkrzeli dla pewnieyſzey iázdy/ Przy burtách obu rozſadźił Poiázdy KlonFlis E4.

W połączeniu z drugim członem w postaci czasownika (2): KlonFlis E4 cf wyżej.

g. Wskazuje na funkcję językową; w połączeniu z drugim członem w postaci rzeczownika w przypadkach N, G i A lub w postaci łacińskiego hasła słownikowego bez względu na część mowy (230):
α. O funkcji semantycznej; dotyczy znaczenia wtórnego, nie podstawowego, lub użycia rzadszego synonimu (225):
cum G (219): Tu ná tym mieyſcu ẃiádomość rozumie ſię miáſto doświádczenia. BibRadz I 2a marg; Decanus, In Bibliis legitur pro decurione, Miáſto dzieſiątniká/ Rotmiſtrzá. Mącz 79a; Gemini, Bliźnięta/ Blisnkowie. Et pro duobus accipitur, Miáſtodwu. Mącz 143a; Hyalus, Latine vitrum, Scklenicá álbo śćko á miáſto zieloney fárby bywa kłádziono. Mącz 160a; Orbita aliquando pro Rota, Miáſto kołá álbo czego okrągłego. Mącz 267c; Synogoga, congregatio, Zgromádzenie/ gmin/ ześcieſię weſpołek. Ztąd miáſto Bóżnice álbo kościołá bywa bráne Mącz 436d, 8b, 10b, 38b, 52d, 53a (201); BiałKat 93v; KuczbKat 190; RejPosWstaw [1434]; [Bethkerim] Słowo Hywreyſkie wła: Znacży płomien wielkiego ogniá Tu ſię kłádzie miaſto proporcá BudBib I 376c marg; KlonŻal B4v marg; Duſzá wedle ſpoſobu ięzyká Zydowſkiego miáſto zdrowia ábo żywotá, częſto ſię w piśmie kłádzie. WujNT 7 marg; Ciáło miáſto rozumu y rozſądku ćieleſnego. WujNT Yyyyyv, przedm 20, s. 66 marg, 78 marg, 150 marg, Yyyyyv, Zzzzz3, Zzzzz4 [4 r.].
Z przytoczeniem (6): Epicurus pro voluptuario, Miáſto tego ſwiátá człowiek. Mącz 106c, 206d; Będźie miáłá w żywoćie/ miáſto Będźie brzemienna/ ieſt Graecifmus WujNT przedm 19, przedm 20 [3 r.].
β. O funkcji fonetycznej litery (cum G i cum A lat) (2): I Polcy vziwaią iako i Łaćinnicy/ i miaſto vokliſza/ iako nigdi: i miaſto conſonantem iáko In JanNKarKoch E4v.
γ. O funkcji składniowej przypadka (cum G) (3): Strofuie mię iż niewiem/ że Grekowie nie máią Ablatiuum: ále miáſto niego vżywáią Accuſatiuum. De Ablatiuo/ wżdy/ kęſem wiedźiał/ iż go nie máią: álem ták rozumiał/ iż miáſto niego poſpolićie kłádą Genitiuum CzechEp 67; WujNT 483.
3. Wskazuje na funkcję, cechę, przynależność przypisywaną, tj. niekoniecznie prawdziwą (cum G); pro Mącz (19):

W połączeniu z drugim członem w postaci rzeczownika (15): vczynili ſobie báłwan na kſtałt ćielcowy ktorego ſnadz ſobie miáſto bogá chwalili RejPs 157v; KromRozm III B; KrowObr 81v, 193; kápłani ich ogień nákładſzy ſpalili ie/ á popioł miáſto świątośći nośili BielKron 185; Depraehendi pro moecho, Być poyman miáſto cudzołożniká. Mącz 318b; Pro delitiis crudelitas illi fuit, Miáſto roskoſzy okrucieńſtwo miał. Mącz 323a, 368c [2 r.]; OrzQuin N3v, N4, O4; WujNT 700; KlonFlis Hv.

~ W połączeniu z bliskoznacznym przyimkiem: »miasto [czego] a za [co]« (1): Quod virtutis nomine amplectimur Co miáſto cnoty á zá cnotę prziymuyemy. Mącz 303d. ~

W połączeniu z drugim członem w postaci przymiotnika lub zaimka przymiotnego (2): Pro supervacaneo et inutili haberi, Myáſto zbytnego y nyepożytecznego być myan. Mącz 434c; Meneta poety przywiodł [...] wirſzyk/ ktorego potym Kállimachus (miáſto ſwego) vżywał BudNT przedm b5v.

a. Wskazuje na rolę wynikłą z przebrania; w połączeniu z drugim członem w postaci rzeczownika w przypadkach N i A (2): KSiądz ná rezurekcią żaká nowotnego/ Vbrał miáſto Anyołá RejFig Dd6v; Alexánder porwawſzy ſie miáſto pánny [tj. w przebraniu kobiecym] z drugimi/ pobili ony poſły BielKron 116v.
*** Bez wystarczającego kontekstu (3): Pro, ablativo casui serviens significat, Zá/ wedle/ miáſto/ przed. Mącz 323a; Vice patris, Miáſto oycá. Mącz 493b, 447d.
*** Dubium (w tekście zdefektowanym) (1): Márchołt. Wied[ziałem] [...] [po]trzebował chlebá/ á mnie [...] ziadlem plácek/ á miáſto [...] [gar]niec krowincem. March2 Dv.

Cf WMIASTO

AŻ, KW