Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: MŁOTECZEK

Następne hasło: MŁOTNIK »

MŁOTEK (8) sb m

o oraz e jasne.

Fleksja

	sg	pl
N	młotek	młotki
G		młotków
D	młotkowi
I		młotki

sg N młotek (5). ◊ D młotkowi (1). ◊ pl [N młotki.] ◊ G młotków (1). ◊ I młotki (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII (z Cn) – XIX w.

Znaczenia

Dem. od „młot”
- 1. Od znacz. ‘narzędzie do uderzania, kucia’ (6)
- 2. Przyrząd do szarpania strun w instrumencie muzycznym (2)

Dem. od „młot”:

1. Od znacz. ‘narzędzie do uderzania, kucia’; malleolus Murm, Mymer¹, Cn; marculus Cn (6): Murm 149; Mymer¹ 29v; Maleolus, diminut. Młotek/ kulká. Mącz 205a, 205b; Co tu zá méy pámięći powrozów ſtárgano/ Wrzećiądzów vkręcono/ młotków ſkołátano KochPieś 28; [[w inwentarzu kowala:] 3 młotki do koni InwMieszcz 1587 nr 278].

Zwrot: »młotkiem kołatać« (1): Bowiem káżdy Rzemieśnik iednym kſtałtem kuie/ Kowal młotki kołáce/ á Sloſarz piłuie. RejWiz A8v.

[Wyrażenie: »młotek młynarski«: [w inwentarzu mielcarza:] toporek, młotek młynarski i świder InwMieszcz 1581 nr 233.]

2. Przyrząd do szarpania strun w instrumencie muzycznym; plectrum Mącz (2): Plectrum, idem quod pecten, Młotek którym ſtrón náciągáyą/ Stroyą/ Symphonały y pobiyáyą goźdźików. Mącz 303d.

Wyrażenie: »młotek harfistny« (1): plectrum Citharoedicum, Młotek hárfiſtny. Mącz 54d.

Cf MŁOTECZEK, MŁOTYSZEK