[zaloguj się]
[pdf]

MŁYNIK (2) sb m

Fleksja
sg pl
N młynik młyniki
G młynika młynik(o)w
A młynik
I młyniki(e)m
L młyniku

sg N młynik (2). ◊ [G młynika. ◊ A młynik. ◊ I młyniki(e)m. ◊ L młyniku. ◊ pl N młyniki. ◊ G młynik(o)w.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.

Dem. od „młyn”:
1. Od znacz. ‘pomieszczenie i urządzenia do rozcierania różnych substancji (głównie zboża na mąkę lub kaszę)’ (2): Słyſzę młynik nie záwádźi choć owo tárkoce/ Przy ſzumiącym potoce. KlonŻal C2; [Młyniki. – Młyników w tej wsi 2 po jednem kole. LustrKrak I 143; Item zagrodnik 1 jest, który siedzi na starym młyniku LustrKrak I 159, 15, 76, 81, 88, 100; LustrMalb I 94; niejaki Gąsziorowski, ten, co i młynik trzyma królewski LustrMaz II 94; LustrPłoc 178, 187; Przy tym siele młyn na rzece Łoknicy. [...] Tamże drugi młynik o kołach 2 na tejże rzece. LustrPodl 60; W tej wsi kmiecy młynik niejakiego Macieja Dulla LustrSand 127, 310.]
[Wyrażenia: »młynik o jednym kole korzecznym«: Młynik na potoku pode wsią o 1 kole korzecznem nowo zbudowany. LustrKrak II 17.

»młynik korzecznik«: Zbudowano młynik korzecznik, z którego mają dawać arendy fl. 4 LustrKrak I 254.

»młynik na potoku, na strumieniu«: LustrKrak II 17; Młynik wójtowski na trzeciej mierze, na tymże strumieniu, ma koło 1 walnik LustrWpol I 269.

»młynik na trzeciej mierze« = młyn, z którego młynarz pobierał dla siebie trzecią część opłat za zmielone zboże: LustrWpol I 269 cf »młynik na potoku, na strumieniu«.]

α. Od znacz. ‘żarna’ (1):
Zestawienie: »ręczny młynik« (1): Pistrilla [...] Zarná/ máły álbo ręczny młynik. Mącz 300d.
a. [Od znacz. ‘przyrząd do wytłaczania oleju’:
Wyrażenie: »młynik dla wybijania olejow, do tłuczenia siemion«: Na tym stawku jest młynik dla tłuczenia prochów i wybijania olejów, tamże stępy do prochów i do olejów. LustrWpol I 15; Młynik pod zamkiem [międzyrzeckim] do tłuczenia prochu i do tłuczenia siemion na olej LustrWpol I 167.]
b. [Od znacz. ‘urządzenia służące do miażdżenia rudy i materiałów używanych do wyrobu prochu’: Przy temże hamrze jest młynik o jednym kole, który hamernik dla swej potrzeby zbudował [...]. Na tę rudę nie ukazał przywileju. LustrWpol I 196.
Wyrażenie: »młynik dla (do) tłuczenia prochu«: LustrWpol I 15, 167 cf »młynik dla wybijania olejow, do tłuczenia siemion«.
Zestawienie: »młynik rudny«: które kopce poczynają się od strugi wezwanej Kolano, powyżej młynika Rudnego należącego do Bobrownyk LustrWpol II 265.]
2. [Przypuszczalnie przyrząd używany w aptece do mielenia składników przy wyrobie leków: [w inwentarzu aptekarza] Śrzebro [...] kubek z młynikiem pozłocisty, konewka szklanna, śrzebrem oprawiona InwMieszcz 1575–1583 nr 199.

Cf MŁYNEK, MŁYNICZEK

TZ