[zaloguj się]
[pdf]

MODRZEW (8) sb m i f

m (7), [f].

-ẃ (2), -(w) (2). ◊ o oraz e jasne.

Fleksja
sg
N modrzeẃ
G modrzewiu
A modrzeẃ
I modrzewi(e)m
L modrzewiu

sg N modrzeẃ (3). ◊ [G modrzewiu.] ◊ A modrzeẃ (1). ◊ I modrzewi(e)m (1). ◊ L modrzewiu (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

1. bot. Larix Mill.; modrzew, drzewo iglaste z rodziny sosnowatych (Pinaceae) o igłach opadających na zimę, posiada drewno cenione jako materiał budulcowy; cedrus, larix Cn (4): Modrzew daie zſiebie żywiczę nad inſze Zywicze ſlachetnieyſzą. FalZioł III 29c; SienLek Xxx4v; To ſą náſze zabáwy/ poki topor ostry W modrzewiu [w modrzeniu KochDryas 1639/164 (Linde)] nie námáca duſze ktorey ſioſtry. KochDryas [A3]v; SarnStat 669; [SienHerb K4#; Terebintus drzewo inſze ieſt od Modrzewiu/ któré ieſt Larix. Plinius lib. 9. cap. 10 wypiſuiąc drzewá żywicę rodzące/ piąty rodzay piſze Laricem [...] á to [żywica barwy miodowej] ieſt wſzytko w Modrzewiu UrzędowHerb 354a; Vſtáwicznie źielona Zimie y Lećie Modrzew/ iáko y Sosná [...] Záśię Terebintus drzewo/ iáko niżéy wypiſzemy/ niéma żadnéy podobnośći z Modrzewiem. UrzędowHerb 354a, 14b].
2. bot. Pistacia terebinthus L. (Rost); drzewko terpentynowe, krzew lub drzewko z rodziny nanerczowatych (Anacardiaceae), występuje w krajach śródziemnomorskich; przez nacięcie kory otrzymuje się pachnącą terpentynę zw. chios, zawierającą olejek eteryczny i żywicę (3): Terebinthus, modrzew BartBydg 157.
a. W tłumaczeniu biblijnym jako odpowiednik łac. quercus, dąb lub terebinthus, drzewko terpentynowe (2): zákopał ie [bożki] Iakob pod modrzeẃ [subter quercum PolAnt Gen 35/4; subter terebinthum Vulg; pod Terebintem (marg) pod dębem. H (‒) WujBib] BielKron 16; Tego cżáſu vmárłá Delborá mamká Rebeki/ pochowana ieſt v Bethel pod modrzewiem [subter quercum Vulg, PolAnt Gen 35/8; pod dębem WujBib]. BielKron 16.
3. n-loc (1):
Zestawienie: bibl. »Dolina Modrzewiu« = Vallis terebinthi Vulg; Vallis Elah PolAnt (1): Położyli ſie [Saul z ludem żydowskim] w dolinie modrzewiu [do doliny Therebinthu WujBib 1.Reg 17/2]. BielKron 65v.

Cf [MODRZEŃ], MODRZEWINA

AKtt