[zaloguj się]

MOŻNIE (80) av

o oraz e jasne.

comp możni(e)j (1).

stp, Cn brak, Linde XVI w.

1. Okazują swoją moc, potęgę; in robore PolAnt; valenter Mącz; efficaciter, potenter Calep (74): RejPs 216; Nieprzyiáciel on/ możneć [lege: możnieć] mię przemágá MurzHist K, Bv; Bo yeſlibych ya [Bóg] ieść prágnął zaſzbych prośił cyebye [Izraelu]/ Wſſák ya wſſędy możnye władnę ná zyemi y w niebie LubPs N3; Bo ty náſſe ſprzećiwniki możnye pohołduyeſz LubPs O5v; Rácż moc twą nád ſługą ſwym możnye okázowáć LubPs T2v; Pod cyenyem ſkrzydeł ſwoich w tákowey potrzebye/ Záchowa cye ten Pan twoy ták możnie v ſyebye LubPs V; Iák ſye możnye ſpráwy twe Pánye rozſławiły LubPs V2; On ſam ſuchość wſſytkiey zyemie możnie vgruntował LubPs V4v; A ſłuſſnye go wyznáć mamy iż yeſt nád pány Pan/ [...] Ktory możnye okázuye ná wſſem cudá wyelkye LubPs dd4v; Ktory ták możnye vtwyerdził zyemyę nád wodámi/ Aboyem tu yego dobroć yeſt ná wyeki známi. LubPs dd5, B3, H4, H4v, I2, K4v (45); Iż mądry cżłek y niebo możnie opánuie. Ze go y przyrodzenie przełomić nie może (marg) Cżłek mądry gwałt vcżyni przyrodzeniu. (‒) RejWiz 129v, 112v, 186v; Oto Pan Bog zaſtępow możnie okrzeſze gáłęzie BibRadz Is 10/33; Boć on [Bóg] słowem ſwym wſzythki rzecży możnie ſpráwił/ On byſtrey wodźie morſkiey gránice poſtáwił GrzegRóżn N4v; Valenter adverbium, Mócnie/ możnie/ krzepko. Mącz 474b; Gdyż Grzegorz rycerz chwálebny ták możnie prze nas walcżył/ [...] á przetoſz iego ſobie przymuię zá mężá. HistRzym 35v; RejPos 51 v; Dziſieyſzych złych á oſtátnich cżáſow/ ktorych ſzyderze á Epikurowie możnie roſkázuią/ máło ważne ieſt ſłowá Bożego vſługowánie. RejPosRozpr cv; PaprPan H4; damći niewieśćie naśienie/ ktore możnie ſtłumi Diable pokolenie. ArtKanc B19v; Bo temu wſzyſcy wierzyć nie chćieli/ zwłaſzcżá Tomaſz ktory nie był z nimi/ áby Pan Kryſtus możnie z martwych wſtał/ ták iáko im był przed tym obiecał. ArtKanc G16; WSzákże nie trzey ſą rozni/ ieden to Bog prawdźiwy/ ták możnie Bog Oćiec wźięty/ iáko Syn, y Duch święty. ArtKanc I6, A18, I2v, K13, L5v, L9 (10); iż Artykuły pierwsze przez Krole Henryka y Stefana poprzysięzone wewszytkim moznie trzymać y onych nieruszać ActReg 42; Calep 351a, 825b; Więc téż y nieprzyiaćiel głowny duſze twoiéy/ Iuż dáléy nierozćiągnie ná ćię władze ſwoiéy. Sczyćże ſie tedy możnie/ temu tyránowi/ Męką páńſką/ á vfay ſwému królowi SiebRozmyśl A3, Av, K3v.

W charakterystycznych połączeniach: możnie bojować, bronić, krocić, krolować (2), obrocić, odeprzeć, odwodzić, okazać się, okazować (2), okryć, okrzesać, opanować (3), poczuć, podnieść (2), pohołdować (zhołdować) (2), przemagać (kogo), rozkazywać (5), rozproszyć, rozsławić, rozszerzyć się, sprawić (sprawować, sprawiony) (8), stłumić, strzec, stworzyć, szczycić się, trzymać, udziałać, ufundować, ugruntować, ukazać, utwierdzić, używać, walczyć, władnąć, wybawić (2), wydźwignąć, wyrwać, wyswobodzić, wywieść, wyzwolić, zachować (zachowywać) (2), założyć, zastawić się, zgromadzić, zmartwychwstac, zstać się, zwyciężyć (2); dosyć możnie; możnie wzięty.

2. Przysłówek intensyfikujący: bardzo, silnie, intensywnie (6): á ſnadz y wiele ludzi możnie przełożonych znáiąc ſtáłoſć w obietnicach twoich będą ſie wpoſluſſenſtwo twe podáwáć. RejPs 205; Gdyż moc rámieniá twoiego możnie w ſobye pocżuią LubPs T5; Iák ći co ſye náſádzili ná ſpráwiedliwego/ [...] Prágnąc áby kreẃ nyewinną yego potępili/ A możnye wſſytek vpor ſwoy ná to obroćili LubPs V4, M4, R, V6v.

Synonimy: 1. mocnie; 2. mocnie, silnie.

Cf WIELMOŻNIE

JB