[zaloguj się]
[pdf]

NASIAĆ (57) vb pf

Pierwsze a jasne (w tym 3 r. błędne znakowanie), drugie pochylone (w tym 1 r. błędne znakowanie); formy fut z tekstów nie oznaczających é.

Fleksja
inf nasiåć
praet
sg pl
1 m m pers -chmy nasiåli, -smy nasiåli
2 m -ś nasiåł m pers
3 m nasiåł m pers nasiåli
plusq
sg
1 m ja był nasiåł
2 m -ś był nasiåł
3 m był nasiåł
imperativus
sg
2 nasi(e)j
impersonalis
praet nasiåno
participia
part praet act nasiåwszy

inf nasiåć (10). ◊ fut 2 sg nasiejesz (1). ◊ 3 sg nasieje (1). ◊ 3 pl nasieją (2). ◊ praet 2 sg m -ś nasiåł (3). ◊ 3 sg m nasiåł (22). ◊ 1 pl m pers -chmy nasiåli (1) RejZwierc, -smy nasiåli (1) PowodPr. ◊ 3 pl m pers nasiåli (3). ◊ plusq 1 sg m ja był nasiåł (1). ◊ 2 sg m -ś był nasiåł (2). ◊ 3 sg m był nasiåł (3). ◊ imp 2 sg nasi(e)j (1). ◊ impers praet nasiåno (3). ◊ part praet act nasiåwszy (1).

Sł stp notuje, Cn s.v. przysiewam, Linde XVII w.

Zasiać lub zasadzić wiele (z subiektywnym odczuciem wielości); seminare Vulg, PolAnt; dissipare, inserere Mącz; superseminare Vulg; asserere Cn [w tymi czego (pl a. sg rzeczownika bezpostaciowego) a. wiele czego (55)] (57): BierEz N; Niechby [dziatki] wtem náſládowáli oracżow/ ktorzy náſiawſſy zboża/ nye záraz gdy wznidzye onego żną álbo ſieką/ ále gdi ſie yuż będzye godziło. GliczKsiąż I4v; gdy [kąkolu] ſpołu náſieią s pſzenicą/ chociáż będzie w pſzenicy ábo vroście s pſzenicą/ wſzákże nie iest pſzenicą/ ále przed ſię kąkolem. RejPos 92; To ſobie z oną roſkoſzą náſieieſz ziołek potrzebnych/ rzodkiewek/ ſáłatek/ rzeżuſzek. RejZwierc 107v; GostGosp 160; WujNT 57.

nasiać komu (1): bo nie krzywdę Włodárzowi Pan vcżyni gdy mu żyto zábierze/ kiedy mu chwaſtu náśieie y nie wyplewie/ á iego ſie cudnieyſze vrodźi. GostGosp 98.

nasiać gdzie (10): Y iabych ſie domyſlił gdzye náſiać pſzenice RejWiz 57; MurzNT Matth 13/25; Leop Matth 13/27; BibRadz Matth 13/25; BielKron 14; Inserere frumentum arboribus, Miedzi drzewá żitá náſiać. Mącz 387a; RejPos 52; Oy wolałbych ia [...] ięczmieniá náſiać. RejZwierc 107v; BudNT Matth 13/25; WujNT Matth 13/25.

Przysłowie: Vmyy ſzłápy boć ná nich/ błotá pełno wſzędy/ Zeby mogł rzepy náſiać/ podzyáławſzy grzędy. RejZwierz 139v; RejZwierc 6lv [idem] WerGośc 236.
Zwrot: »nasiać nasienia« = semen seminare Vulg (2): Pánie zażeś thy był nienáſiał dobrego naſienia ná roli ſwoiey? gdzieſz ſie wźiął tedy kąkol? Leop Matth 13/27 [idem] RejPos 52.
W przen (16): Także ty gdy pyeń widziſz/ iáki w przyrodzeniu/ Ktoryćby co przekażał/ w pocżćiwym bacżeniu/ Wykopay precz / á náſiey/ ze cnoty pſzenice RejZwierz 139.

nasiać czego komu (1): Ieśliſmy wam náśiali Duchownych vrodzáiow/ wielka rzecż ieſt/ żebyſmy też wáſze ćieleſne pożynáli? PowodPr 22.

Zwrot: »nasienia nasiać« (1): Prawdáć iż Melanchton y Luter gányą nyeco w Sákrámentarzoch/ [...] Ale ſámi tego náśyena náśyali: A potym ſye obaczyli/ y w wyelu rzeczy odmyenili KromRozm I K2v.
a) W kometarzach i w nawiązaniach do przypowieści ewangelicznej o pszenicy i kakolu [Matth 13/18 i n.] (11): Ieſtći kąkol w tey pſſenicy/ ktorego nye goſpodarz/ [...] ále [...] czárt/ gdy ludźye ſpáli/ náśyał. KromRozm I N4; BibRadz Matth 13/39; RejPos 54; Bo pocżąwſzy od Lutrá/ ktory náśiał tego kąkolu/ aż do tego cżáſu co dźień więtſze błędy roſtą KuczbKat a2; Páná Bogá Oyca [...] proſzę/ áby [...] wſzytki fałſze rázem y zkáiąg y z ſerc ludzkich wykorzenił/ Szátáná (ienż tey ſtokłoſy náſiał) pod nogomá náſzemá zdeptał BudNT przedm d3v; Pierwey przez P. Chriſtuſá y przez Apoſtoły pośiana ieſt prawdá: á potym nieprzyiaćiel Dyabeł náśiał kąkolu kłamſtwá y kácerſtwá WujNT 57, Matth 13/39.

nasiać gdzie (4): tego kąkolu inimicus homo pan Dyabeł miedzi pſzenicą doſyć náśiał/ y w Wielkiey Polſzce [!]. LeovPrzep G2; RejPos 52v, 54; CzechRozm 184v.

Szereg: »nasiać, żąć« (1): Iáko y Ieremiaſz Prorok ty ſłowá od Páná powieda/ [...] Iżem ia był náſiał pſzenice/ á oni żęli ćirnie. RejPos 60v.
Przen: Przyczynić się do powstania dużej ilości czego, namnożyć (21): RejKup b3; KrowObr 155v; Leop 4.Esdr 4/28, 29; [wezwałem cię Luterze, mówi Kajetan] ábych ty przećiwnośći vpokoił y ty burzki ktorycheś náśiał BielKron 194, 83, 321; Dissipare vanos rumores, Nie pewnych nowin naśiać. Mącz 396a; Diseordiam dissipare, Nieprziyáźni náśiáć. Mącz 396a, 37c, 381b; SkarJedn 306; SkarŻyw 171; NiemObr 147.

nasiać do czego (1): [Awenjelicy] Náśialić y inſzych błędów do tegóż Sákrámentu: á wżdy ie zá prawdźiwé proroki máią BiałKat 248v.

nasiać co (1): RejZwierc 137v cf Szereg,

nasiać w co (1): ty nędzne á kámieniſte/ á tym ćirniem zároſłe ſercá náſze ſobie ku cżći wychędożyć racżył/ á náſiać w nie tey ſzcżyrey prawdy ſłow á wierney náuki ſwoiey RejPos 65v.

nasiać gdzie (3); wſzákże tych błędow nikt był nie náſiał ná ſwiecie nawięcey/ iáko Zydowie Kábáliſte BielKron 26v, 204; GórnDworz Dd8.

W porównaniu (1): Cżárt [...] s thymi pomocniki ſwemi/ ktorych on tu iáko kąkolu náſiał ná zyemi/ burzy á rozmnaża miedzy tym ſwiętym Páńſkim naſieniem/ miáſto pokoiu roſterk RejPos 54.

W charakterystycznych połączeniach: nasiać (sprosnych) błędow (błędu) (6), burzek, hardości, niepokoju, nieprzyjaźni, niepewnych nowin, powieści prawdziwych (trefnych) (2), szczyrej prawdy słow a wiernej nauki (pańskiej) (2), duchownych urodzajów, wojny, złego (2).

Szereg: »nasiać, naszczepić« (1): cżáſem niewiedzieć komu cochmy náſiáli/ cochmy náſzcżepili RejZwierc 137v.
a. Obsiać, zasiać czym (2):

W połączeniu szeregowym (1): A naſiali rol [Et seminaverunt agros] y naſzcżepili winnic/ y napłodzili owoczow narodzenia. WróbŻołt 106/37.

Zwroty: »nasiać [czego] pole« (1): Aby naſiał Ięcżmienia pole Aby go nakładł ſtog/ aby mu ſtało iako rog. LudWieś A3.

»nasiać rol« (1): WróbŻołt 106/37 cf W połączeniu szeregowym.

Formacje współrdzenne cf SIAĆ.

Cf NASIAN

DJ