[zaloguj się]
[pdf]

NOCLEG (37) sb m

-c- (29), -cz- (8).

o jasne; -lég (2); -leg- (2), -lég- (1); -leg- WyprPl; -lég- : -leg- KochJez (1:1).

Fleksja
sg pl
N noclég
G noclegu nocleg(o)w
A noclég noclegi
I noclegi(e)m noclegi
L noclegu

sg N noclég (3). ◊ G noclegu (6). ◊ A noclég (15). ◊ I noclegi(e)m (1). ◊ L noclegu (5). ◊ pl G nocleg(o)w (3). ◊ A noclegi (2). ◊ I noclegi (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Miejsce nocowania (24): a gdy ieden znich otworzył wor na noclegu [in deversoria Vulg Gen 42/27]/ vzrzawſzy pyenyądze na wyerzchu woru rzekł bracyey ſwoyey/ wroconymi pyenyądze owo ſam ſą wworże HistJóz C3; Thrzoſz pyenyedzi bill vkradl zwoza wnoczi na noczlyegv wkarczmye v Maſura wewſzi nyedalyeko glogowcza. LibMal 1548/140, 1545/97v, 1548/141; A cożći tho zá krzywdá gdyć z goſpody każą/ A gdyć ieſzcże zá nocleg nic płáćić nie każą. RejWiz 105; Zda ſie pánu iż ſpływa we błocie po vſzy. [...] A on leży ná pyecu ná ſuchym noclegu. RejWiz 120v, 105; WyprKr 50, 126; BielKron 414 [2 r.]; GórnDworz S4v; BielSpr 53v; z tego támi noclegu Wypráwiłeś/ Hetmánie/ dwu świádomych ſzpiegu KochJez B3; Y iuz mię noclég potkáć vczćiwſzy nie może/ A ten źimny prog muſzę przyymowáć zá łoże? KochPieś 29.

W charakterystycznych połączeniach: nocleg ostatni, suchy, uczciwszy; zapłacić nocleg; za nocleg dać [co] (2), płacić; na noclegu leżeć, ukraść; z noclegu (wy-, przy) jechać (2), ruszyć się, wstać, wyprawić [kogo].

Zwroty: »mieć nocleg« [w tym: gdzie (5)] = pernoctare PolAnt [szyk zmienny] (6): BibRadz Gen 19/2; BielKron 306; Rotmiſtrz ieden ciągnąc z rothą ſwą ná gránice/ miał nocleg w Biſkupiey wśi GórnDworz R4v, Tv; KochJez B4; Tám wodne ptáſtwo ma ſwoie noclegi KlonFlis B4v.

»naleźć nocleg« (2): Iuż więc tám trudno náleść po myſli noclegu. RejZwierc 120v.

»prosić noclegu, o nocleg« (1:1): HistRzym 29; ſzedł on śláchćic do kmiećiá ſwego/ á dla vcżćiwośći/ zdiąwſzy cżapkę/ prośił o nocleg Hetmánowi [rogat imperatori diversovium]. ModrzBaz 47.

2. Wypoczynek nocny zwłaszcza poza domem; nocturna quies Cn (13): LibMal 1548/139v, 1553/175; A w tym dzyeń sſzedł/ noc ná iego mieyſce náſtąpiłá/ Swemi ſkrzydły wſzytkę zyemię y niebo záćmiłá. Iáki w ten cżáś był twoy nocleg biała głowo ſwiętá? KochZuz A3v; Nie w kárczmiéch dla noclegu/ ále w ſzkołách ſtaway. WyprPl C2v; KmitaSpit B2v.

I sg a. pl w funkcji okolicznika czasu: »[iloma] noclegi, [[którym] noclegiem]« = w ciągu ilu dni (1): LibLeg 11/84v; [[król] obroćił ſie proſto ná Bukowinę/ gdźie náſzy cżwartym noclegiem przyſzli BielKron 1597 485 (Linde)].

Fraza: s»nocleg [czyj] jest [gdzie]« = ktoś gdzieś nocuje (1): Przeydą [Asyryjczycy] przez brody Iordánu / á nocleg ich będzie [pernoctarunt] w Gábáá BibRadz Is 10/29.
Zwroty: »iść pewnemi noclegi« = iść szybkim, forsownym marszem (1): Niechćiałeś y ty [Radziwile] długo w Witepſku ſye báwić: Aleś wolał co prędzéy z woyſkiem ſye wypráwić. Y ſzedłeś ku Wieliżu pewnémi noclégi: A ſtámtądeś przeważné wypráwował ſzpiégi KochJez B.

»[ile] noclegow uczynić« (1): Gdy iuſz wyſzli/ á kilká noclegow vcżynili: Phárao pocżął znowu żáłowáć/ iſz ie puśćił/ y gonił ie/ y zátrwożył bárzo. SkarŻyw 481.

Przen (4): Noclegi twoie/ [po śmierci] y mieścá niewidáne/ y nieświádome. LatHar 669.
Wyrażenie: »jeden nocleg« = krótki pobyt (3): GrabowSet T2v; Tám gdźie dla nas zgotowano/ tám ſię kwápmy: gdźie brát náſz y Bog náſz kroluie. Tu ná źiemi nie gotuią nam iedno ná ieden dźień/ ná ieden nocleg SkarKaz 551b, 551b marg.

MŚ