[zaloguj się]
[pdf]

OBUMIERAĆ (17) vb impf

o oraz a jasne (w tym w a 1 r. blędne znakowanie), e pochylone.

Fleksja
inf obumiérać
indicativus
praes
sg pl
1 obumiéråm
3 obumiérå obumierają
praet
sg
3 f obumiérała
fut
sg
2 m będziesz obumiéråł

inf obumiérać (3). ◊ praes 1 sg obumiéråm (2). ◊ 3 sg obumiérå (4). ◊ 3 pl obumierają (5). ◊ praet 3 sg f obumiérała (2). ◊ fut 2 sg m będziesz obumiéråł (1).

Sł stp brak. Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVII(XVIII) – XVIII w. s.v. obumrzeć.

1. Tracić życie, słabnąć, omdlewać; immori Calep; intermori Cn (16): Immorior – Obumieram. Calep 508b.

obumierać przed czym (1): RejPos 337v cf Szereg.

Zwroty: »na mały czas obumierać« (1): Ale wżdy od dobrych zli ſą rozney nádzyeie/ Ná tych drży bárzo ſkorá/ á w tych ſie myſl śmieie. Ktorzy ácż ná máły cżás thu obumieráią/ Ale wiecżnych rádośći potym vżywaią. RejWiz 102v.

»prawie napoły obumierać« (1): A práwye wyęc już nápoły nędznik obumyeram/ Gdy ſrogość karánya twego nád ſobą vznawam. LubPs L.

»od strachu obumierać« (1): A ieſzcże zdraycá/ gdy ćię będżie wzbierał/ Będźie rzkomo broń ze krwie oćierał/ A ty od ſtráchu będźieſz obumierał KlonFlis H.

Szereg: »obumierać a barzo mdleć« (1): ſą też niektore/ kthore obumieráią á bárzo mdleią przed tą przyrodzoną ſwiátłoſcią/ iáko ſą ryby y ine źwirzętá podzyemne RejPos 337v.
W przen (9): COż po wſzyſtkim ná ſwiecie/ ieſliże zła ſławá/ [...] Bowiem tá zá żywotá/ ieſzcże obumiera/ Lecż po śmierći toż więc ſwe/ Ogáry wywiera. RejZwierz 133v; RejAp 113.

W przeciwstawieniach: »obumierać ... ożywiać, rość, stać, żywym być« (4): RejPos 220v marg; Muśi to co ma naśienie śmierci záwſze obumieráć [...] á to záś máiąc naśienie żywothá wiecżnego/ muśi ná káżdy dźień rość GrzegŚm 52; RejZwierc 178; O Pánie/ Oycże y Boże moy/ żywoćie ktorym wſzyſtkie rzecży ſtoią/ á bez ktorego wſzytkie obumieráią LatHar 588.

Zwroty: »obumierać w grzechu« (1): Iáko cżłowiek obumiera w grzechu ſwoim á iáko Pan ożiwia duſzę iego RejPos 220v marg.

»do końca marnie obumierać« (1): O wſzechmogący á dobrotliwy Pánie/ nie dáyże do kończá márnie obumieráć temu ſwowolnemu ciáłu náſzemu RejPos 224.

»wiecznie [= na zawsze] obumierać« (1): [dusza] ktora zá cżáſow pirwſzych poſpołu y s ciáłem wiecżnie obumieráłá/ ále iuż teraz wiecżnie żywa być ma RejZwierc 178.

»żvwo obumierać« (1): owiecżki [= wierni] ktore żywo obumieráć muſzą prze niedoſthátek páſtwilká ſłow á nauki Páńſkiey RejAp 35v.

Szereg: »ginąć a obumierać« (1): dla złego á oſpáłego páſterzá giną á obumieráią wdzięcżne owiecżki Páńſkie RejAp 37.
a) [Zwrot: »nad księgami obumierać« = przesiadywać bardzo długo: ſą co nád kśięgámi obumiéráią/ á gdy przydźie co mówić/ y ſłowá ku rzeczy nie mówią. CerGór 149.]
a. O roślinach (2): ieśli ziárno pſzenicżne/ padwſzy ná ziemię nieobumrze/ ſamo trſa: á gdy obumiera/ wielki pożytek przynośi SkarŻyw 384.

W przeciwstawieniu: »obumierać ... wracać« (1): ziołko ktore zimie obumiera/ lećie ſię przez naśienie wraca SkarJedn 50.

2. Zapadać w sen zimowy (1):

W przeciwstawieniu: »obumierać ... ożyć« (1): Wlukomoryey Kráinie zá rzeką Obi/ piſzą o ludzyoch niepodobno ku wierze/ áby tám ludźie byli co ob vmieráią ná cżás [...] á ná Wioſnę záſię ożywią BielKron 433v.

Formacje współrdzenne cf MRZEĆ.

Cf [OBMIERAĆ], OBUMIERAJĄCY

JR