Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: OCHROMIEĆ

Następne hasło: OCHROMION »

OCHROMIENIE (12) sb n

Oba o oraz pierwsze e jasne, końcowe e pochylone.

Fleksja

	sg	pl
N	ochromienié	ochromieniå
G	ochromieniå
A	ochromienié
I	ochromienim
L	ochromieniu

sg N ochromienié (1). ◊ G ochromieniå (3). ◊ A ochromienié (4); -é (2), -(e) (2). ◊ I ochromienim (1). ◊ L ochromieniu (1). ◊ pl N ochromieniå (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w. s.v. ochromić.

Znaczenia

Spowodowanie czyjegoś trwałego kalectwa przez ranienie lub pozbawienie jakiegoś członka (12)
- a. Okulawienie (2)

Spowodowanie czyjegoś trwałego kalectwa przez ranienie lub pozbawienie jakiegoś członka; mutilatio Modrz, JanStat; mutilitatio Modrz; clauditas Cn (12): SKárżył ſie Piotr ná Ianá/ iż onégo ochrómił ná cztérzech pálcách v ręku [...]. Ale iż Piotr zá to ochromienié po wyſzćiu roku żądał doſyć vczyniénia: [...] SarnStat 620.

ochromienie czego (1): Iakom shya ya vyednal s slyachathnem Iacubem [...] o vybyczye y ochromyenye lyevey rąky ZapWar 1522 nr 2280.

ochromienie na czym (1): My tedy [...] Piotrowi [...] ſkázuiemy przyśięgę: iż tákowé ochromienié ná pálcach cztérzéch miał od Ianá. SarnStat 620.

W połączeniach szeregowych (4): Z ſtráchu rośćie/ gniew/ niezgody/ ſwary/ nieprzyiáźni/ ſromocenia/ rány/ ochromienia/ zabijánia/ á miedzy ludźmi możnemi/ woyny y niezlicżone nędze. ModrzBaz 7v; A gdźież więcey ſwarow/ guzow/ ran/ ochromienia/ zábijánia/ przytrefia śię iáko w kárcżmách? ModrzBaz 36v, 52, 85; [A tu maſz wiedźieć/ kiedy kto przed Gáynym Sądem o ochromienie/ o rány/ o zbicie/ o mord żáłuie/ tedy bez przyzwolenia Sędźiego żadnych odwłok mieć niemoże. SzczerbSpecSax 245 (Linde s.v. ochromić)].

Szeregi: »ochromienie albo niewładza członku« (1): A wſzákże to ma bydź rozumiano o ránie ćiężkiéy/ z któréy pochodzi ochromienié / álbo niewładza którégokolwiek członku [mutilatio, vel invaliditas alicuius membri JanStat 603] Szlácheckiégo. SarnStat 618.

»ochromienie i rany« (1): Szácunk ochromienia, y ran [mutilationum, ac vulnerum Jan Stat 602] ſzláchćicóm zádánych. SarnStat 617. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»abo ochromienié abo ułomek« (1): iż mu ábo o ſzpetne ochromienie/ ábo o ſzkodliwy vłomek/ idzie zdrowia iego. RejPos 247.

»wybicie i ochromienie« (1): ZapWar 1522 nr 2280 cf ochromienie czego.

a. Okulawienie (2): yakom ya nyeochromyl konya Szyvego yablkobythego [!] slachathnemv yakubovy papyezovy [...] anym go wthym ochremyenyv [!; lekcja: ochremienie ≤ ochramienie mniej prawdopodobna] vskodzyl ZapWar 1527 nr 2306; y kmyeczye moye zmychrowa yan oborvlsky vmnyeyszyl wbydle zaymayacz y gonyacz ye y ochromyenym ZapWar 1527 nr 2362.

Cf OCHROMIĆ