[zaloguj się]
[pdf]

ODDAWANIE (32) sb n

o jasne; -dåw- (28), -daw- (3); -daw- BudBib, GórnRozm; -dåw-: -daw- BibRadz (1:1); drugie a jasne, w G pl pochylone; e pochylone.

Fleksja
sg pl
N oddåwanié
G oddåwaniå oddåwåń
D oddåwaniu
A oddåwani(e)
I oddåwani(e)m
L oddåwaniu

sg N oddåwanié (8); -é (2), -(e) (6). ◊ G oddåwaniå (11). ◊ D oddåwaniu (6). ◊ A oddåwani(e) (1). ◊ I oddåwani(e)m (1). ◊ L oddåwaniu (4). ◊ pl G oddåwåń (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI(XVIII) i XVIII w. s.v. oddać.

1. Dawanie [czego] (13):
Wyrażenie: »oddawanie z dekretu« (1): Porządnie téż czynią którzy przydánia od ſądu proſzą Woźnégo [...] ku oddawániu z Dekrétu iákich rzeczy SarnStat 1280.
a. Dawanie, co należy zgodnie z ustawą, zobowiązaniem (6):

W połączeniu z rzeczownikiem określającym rodzaj świadczenia [w tym: czwartej części (a. kwarty) (3), poborow (2), dziesięcin (1)] (6): Kmieći dwu náznácżyć do oddawánia poborow. GostGosp 42; że wſzytkie te/ ktorzyby powinnych dźieśięćin ábo nie oddawáli/ ábo do oddawánia ich przeſzkadzáli/ każe od kośćielney iednośći [...] odłącżyć. LatHar 129; Tykoćińſkié tákże z leśnictwem Ráygrodu y Auguſtowá/ [...] oddawánia quárty R.P. należącéy/ do żywotá Iéy Kró. M. wolné czyniémy SarnStat 105, 87, 88; GrabPospR L3.

b. Przekazywanie rzeczy nie swojej (5):
α. Rzeczy otrzymanej celem dostarczenia właściwemu odbiorcy (zawsze: podatków do skarbu przez poborców) (4):

W połączeniu szeregowym (1): ktore [pobory] choćiaż poddáni náſzy práwie ná káżdy rok płácą/ iednák máło ſię czáſem zá nie ſpráwi [...]. A to dla złego wydawánia/ oddawánia/ y ſzáfunku VotSzl B4.

Szeregi: »oddawanie i chowanie« (1): MIeyſce ku oddawániu y chowániu tych prowentów/ poſtánawiamy zamek Ráwſki. SarnStat 362.

»oddawanie i wybieranie« = solutio et exactio Modrz [szyk 1:1] (2): Tym ſpoſobem nigdy/ ábo ledwie mogłáby iáka zdrádá być vcżynioná około wybieránia y oddawánia pieniędzy [pecuniis exigendis et recipiendis]. ModrzBaz 125, 125.

β. Z polecenia zwierzchnika: wydawać [komu] (1): oddawánié podwód Komornikom [...] w domu Wóytowym/ Burmiſtrzowym/ álbo Láwniczym bydź ma SarnStat 973.
c. Dostarczanie dokumentu urzędowego (1): (marg) Odawánié [!] Gleytów zbiegłym. (-) aby [...] ludźiom [...] (którzy dla przeſpieczeńſtwá oſob ſwych y zá potrzebą z Kroleſtwá wyiádą) Gléyt y vprzeſpieczenié [...] było dáné tym/ którzy o nie proſzą SarnStat 921.
2. Wręczanie (1):
Wyrażenie: »oddawanie pozwu« (1): Więc áni około oddáwánia pozwu ieſt tám trudność. GórnRozm F3.
3. Dawanie pod władzę, pod opiekę (3):
a. Człowiekowi; przekazywanie w celu wymierzenia kary; w przen (1):
Zwrot: »oddawanie w ręce [czyje]« (1): którzy [żebracy] będą ználeźieni przez znáków/ ſkázuiemy ie imáć ná ſłużby/ álbo oddawániu [! JanStat: oddawáć] w ręce Stároſtów náſzych [in manus Capitaneorum nostrorum tradendos JanStat 1096] SarnStat 518.
b. Bogu [w tym: komu (1)] (2):
Wyrażenie: »oddawanie samego siebie« (2): Oddawánie ſámego śiebie P. Bogu w długich fráſunkách LatHar Aaa4v. Cf W przen.
W przen (1):
Wyrażenie: »oddawanie w ręce [czyje]« (1): Oddawánie ſámego śiebie w ręce Páńſkie/ ná ten cżás/ kiedyć długie fráſunki/ ábo pokuſy dokucżáią LatHar 591.
4. Odpłacanie, rewanż (1):
Szereg: »nagroda albo oddawanie« (1): Bog ktory oddawa (marg) Wł: Bog nagrod/ álbo oddáwań. (–) Iehowá BudBib Esth 9/16.
5. Zaślubiny, pokładziny; przen; coniunctio, copulatio Cn; (1): Swátayże iuż bezecna/ konay coś záczęłá/ Vbiéray/ śćiél w łóżnicy/ iákoś ſie podięłá. Lecz co po lanych świécách/ y po gotowániu Ogniów? świéći Troia ku temu oddawániu. GórnTroas 59.
[Wyrażenie: »oddawanie małżeństwa« = ślub: Názáiutrz tedy [...] było oddawánie Małżeńſtwá miedzy Krolem y nową Krolową StryjKron 765 (Linde).]
6. Powierzanie urzędu [czego komu] (1): Oddawanie Podkomorstwa Panu Podlaskiemu. ActReg 47.
7. Spełnianie (1):
Wyrażenie: »oddawanie ślubow« (1): Nápominánie wſzytkiego Koſciołá ku oddawániu powinowátich ſlubow LubPs R4v marg.
8. Czynienie, wyrządzanie, wyświadczanie czegoś komuś; w wyrażeniach z rzeczownikiem określającym rodzaj czynności [w tym: komu (4), czemu (2)] (11):
Wyrażenia: »oddawanie czci, chwały« [w tym: czci i chwały (1)] = składanie nabożnego hołdu [szyk 4:2] (4:3): WujJud 236; CzechRozm 200; ábyć żaden dźień nie vpłynął/ bez oddawánia cżći y chwały ſpániáłemu máieſtatowi Troyce przenadoſtoyniejſzey LatHar 2, 15, 195, 346 marg.

»dzięk oddawanie« = uroczyste, nabożne dziękowanie (1): tym troiákim dźięk oddawániem/ bárzo dobrze wdźięcżność zá dobrodźieyſtwá Pánu pokazeſz. LatHar 559.

»oddawanie ofiar(y)« = dokonywanie ceremonii ofiarowania (3): Tegoć [Aarona] ſobie Pan ze wſzech ludzi obrał ku oddawániu ofiar śniednych y mokrych [ad offerendam libationem] BibRadz Eccli 45/19, 1.Par 23/31; CzechRozm 238v.

»oddawanie poddaństwa« = uznawanie się czyimś poddanym (1): Vkázowánie ono/ było wyznánie nawyżſzey zwierzchnośći Bozkiey/ [...] y oddawánie powinnego iemu poddáńſtwá. SkarKaz 39b.

»oddawanie pokłonu« = składanie nabożnego hołdu (1): Oddawánie cżći y pokłonu temu Sákrámentowi. LatHar 195.

Cf [NIEODDAWANIE], ODDAWAĆ, [ODDAWINY]

KW, MG