Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: ROZJAŚNIĆ

Następne hasło: ROZJAŚNIEĆ »

ROZJAŚNIĆ SIĘ (15) vb pf

się (8), sie (7).

o oraz a jasne.

Fleksja

inf	rozjaśnić się

praet
	sg
3	f	rozjaśniła się
3	n	rozjaśniło się

imperativus
	sg
2	rozjaśni się

inf rozjaśnić się (2). ◊ fut 2 sg rozjaśnisz się (1). ◊ 3 sg rozjaśni się (4). ◊ 2 pl rozjaśnicie się (1). ◊ 3 pl rozjaśnią się (5). ◊ praet [3 sg f rozjaśniła się]. n rozjaśniło się (1). ◊ imp 2 sg rozjaśni się (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów) s.v. rozjaśnieć.

Znaczenia

Stać się jasnym, zaświecić (15)
- Przen (12)
  - a) O ludziach: stać się radosnym, rozpromienionym (8)
  - b) O Bogu (1)
  - c) O królestwie izraelskim [aluzja do Is 24/23] (2)
- a. O słońcu i księżycu (3)
- b. [O skórze]

Stać się jasnym, zaświecić; fulgere, refulgere, resplendere PolAnt (15):

Przen (12):

W porównaniu (1): Obiaẃ Pánu drogi twe ktoremi chceſz chodzić/ Boć ye on tobye ſnádnye racży oſwobodzić/ Vſpráwyedliwienie twe przypráwi ták cudnie/ Ze ſie iuż wyęc rozyáśni iák Słońce w południe LubPs Kv.

a) O ludziach: stać się radosnym, rozpromienionym(8): A przetoż czáſu náwiedzenia ich roziaśnią ſie [sprawiedliwi]/ y iáko iſkry będą biegáć miedzy trzćiną. BibRadz Sap 3/7, Is 60/5; BudBib Sap 3/7.

W porównaniach (5): A przy prawdzye ſłow Páńſkich ták mocnye ſtániecie/ Tedy yák Gołębicżki ſkrzydłá rozſſyrzycye/ A nád ſrebro nád złoto yuż ſie rozyáſnicye. LubPs P5; Ktorzy ſie práwym ſercem ciebye rozmiłowáli/ A iák Słońce gdy wſchodzi w iaſnośći ſwoiey wdzięcżnie/ Ták ſie im day roziáśnić tu y ná wieki wiecżnie. LubPs hh2; BibRadz Matth 13/43; á wierni przy Pánu ſwym iáko gwiazdy roziaſnią ſie w wiecżnym kroleſtwie iego [Vulg Matth 13/43] RejPos 7v, 7; [CzechNT Matth 13/43].

b) O Bogu [w kim = poprzez kogo] (1): Ktorzy káźń wezmą/ zátracenie wiecżne/ od oblicża páńſkiego/ y od ſławy śiły iego. Gdy przyidzie rozſławić ſię (marg) roziáśnić. (–) wświętych ſwoich BudNT 2.Thess 1/10.

c) O królestwie izraelskim [aluzja do Is 24/23] (2): Powſtań á bądź świetną ábo roziáśni ſie (mowi [Izajasz] o gorze Syońſkiey y Ieruzálem) Abowiemći idzie iáſność twoiá/ á wzeydzie nád tobą Chwałá Páńſka. CzechRozm 119v.

W porównaniu (1): Okázuie [prorok Izajasz] iż thák Pan osławi kroleſtwo ſwe zacnie/ iż ſię theż roziáśni więcey niż słońce ábo mieſiąc. BibRadz I 363c marg.

a. O słońcu i księżycu (3): BibRadz 2.Mach 1/22; vyrzyſz po trzećiey trąbie iſz ſię prędko słońce roziáśni w nocy/ á mieſiąc trzy kroć przez dzień. BudBib 4.Esdr 5/4.

W porównaniu (1): A iáſność mieſiącá będźie iáko iáſność ſłoneczna/ y świátłość ſłońcá ſiedmioráko ſię roziáśni iáko iáſność ſiedmi dni BibRadz Is 30/26.

b. [O skórze: Potym gdy Moiżeſz zſtępował z gory Synái/ nioſąc w ręce ſwey tablice dwie świádectwá/ nie wiedźiał iż ſie roziáśniłá ſkorá ná twarzy iego BibRadz Ex 34/29 (Linde s.v. rozjaśnieć).]

Formacje współrdzenne cf JAŚNIĆ SIĘ.

Cf ROZJAŚNIENIE