« Poprzednie hasło: ODKOPYWANIE | Następne hasło: [ODKOWANY] » |
ODKOWAĆ (4) vb pf
Oba o prawdopodobnie jasne (tak w od- oraz kować); a jasne.
Fleksja
inf | odkować |
---|
praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
3 | m | odkowåł | m pers | odkowali |
impersonalis | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
praet | odkow(a)no |
inf odkować (3). ◊ [fut 3 sg odkuje.] ◊ praet [3 sg m odkowåł.] ◊ 3 pl m pers odkowali (1). ◊ [impers praet odkow(a)no.]
Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu.
Znaczenia
- 1. Zdjąć okowy (4)
- 2. [Wykonać kując w żelazie]
- 3. [Odłupać uderzając w kamień]
1. Zdjąć okowy [w tym: kogo (3)] (4): Y wnet to ſłyſząc/ kowalá przyzwáć y odkowáć ſię kazał. SkarŻyw 29; [FlawHist 76v].
Zwrot: »odkować z pęta [kogo], pęto [komu]« [szyk zmienny] (1:1): LibMal 1544/87v; Widziſz v mnie w okowach iák niewolnik chodziſz. Y kazał go odkowáć wnet s pętá onego PaprPan Gg3v.
a. Wyjąć gwoździe, którymi ktoś był przybity (1): Tedy go [Felicjana] Stáraſtá kazał do drzewá oſtrymi gozdziámi przez ręce y nogi przybić. [...] Y kazał go po trzech dniách odkowáć y bicżmi vbiwſzy do więzienia wſadzić. SkarŻyw 532.
2. [Wykonać kując w żelazie [co]: Tenże to mistrz młody [cechu mieczników] ma dać znać, gdy odkuje, panom starszym, żeby się zeszli, i to co odkował, oglądali WilkPozn III 1592 nr 91.]
3. [Odłupać uderzając w kamień [co]: W tych zasię kaplicach są truny kamienne więtsze niż drzwi, iż to prawie dobrze widzieć, że nie żadnym fortelem rzemieśniczym ony tam wniesiono, ale iż je wewnątrz z onejże skały, którą tam odkowano, w samejże kaplicy robiono RadzPodróż 104.]
Formacje współrdzenne cf KOWAĆ.
Cf [ODKOWANY]
LWil