[zaloguj się]
[pdf]

ODSĄDZAĆ (12) vb impf

W inf odsądzać (6), odsędzać (1) Diar. ◊ W pozostałych for odsą-.

o oraz a jasne.

Fleksja
inf odsądzać, odsędzać
indicativus
praes
sg pl
1 odsądzåm odsądzåmy
3 odsądzają

inf odsądzać (6), odsędzać (1). ◊ praes 1 sg odsądzåm (1). ◊ 1 pl odsądzåmy (1). ◊ 3 pl odsądzają (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w. s.v. odsądzić.

1. Pozbawiać prawa do czegoś wyrokiem sądu lub inną prawomocną decyzją; abdicare, abiudicare, spoliare Cn [kogo (G)] (5):

odsądzać od czego (1): KrowObr 38v cf W połączeniu szeregowym.

W połączeniu szeregowym (1): ktory broniſz krzywo przyſięſtwá/ y mężoboiſtwá [...]/ przeſto my zebráni ná iedno mieyſce/ ćiebie [papieża Grzegorza VII] od kośćiołá Swiętego/ odćinamy y odſądzamy/ y odłątzamy. KrowObr 38v.

Zwrot:praw. »czci odsądzać« = kara polegająca na pozbawieniu praw obywatelskich, z czym często wiązało się wygnanie z kraju i pozbawienie nietykalności osobistej; spoliare aliquem honestatem Cn (2): za ktorym [prawem] żaden iny, jeno sam WKM z Radami Koronnemi moc a władzą mieć raczysz tci kogo odsędzać Diar 85; OrzRozm H4.
Przen (2):

odsądzać czego (1): iż co mowi Athánázy o ſwym ſymbolum/ żeby ten ná wieki [...] zginąć miał/ ktoby tey iego wiáry kátolickiey gruntownie [...] nie trzymał [...]. Toż też y drudzy o ſwym twierdzą/ y tákże żywotá wiecżnego inſzych odſądzáią CzechEp 228.

odsądzać od czego (1): Iákoż go też od zbáwienia y nádźieie odſądzáć/ á do piekłá poſyłáć SkarKaz 383a.

2. Prowadzić sprawy sądowe, sądzić [co] (5):
Zwrot: »odsądzać rok, sprawę« [szyk zmienny] (3:2): odſądzáć tákié Roki ſąd Ziemſki będźie powinien tyle rázów/ ile czáſów ieſt w Conſtituciách którému Woiewództwu náznáczono káżdágo Roku. SarnStat 723 [przeklad tego samego tekstu 717, 734]; A gdy Duchownych ſpráwá [...] z tych Woiewództw przypádnie/ tedy Deputatów ſześć Wołyńſkich/ á ſześć Duchownych Koronnych/ tákie ſpráwy odſądzáć máią. SarnStat 869, 717, 734, 869.
3. Zasądzać, wydawać wyrok (1):
Przysłowie: wielci złodzieie małe złodzieyki na ſmierć odſądzaią. BielŻyw 99.
*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Abiudico, Odſądzam. Mącz 176d.

Formacje współrdzenne cf SĄDZIĆ.

Cf ODSĄDZANIE

LWil