[zaloguj się]
[pdf]

ODWOŁYWAĆ SIĘ (8) vb impf

sie (5), się (3).

Oba o jasne.

Fleksja
indicativus
praes
sg pl
2 odwoływåsz się
3 odwoływå się odwoływają się
praet
sg pl
3 m m pers odwoływali się
n odwoływało się subst

praes 2 sg odwoływåsz się (2). ◊ 3 sg odwoływå się (1). ◊ 3 pl odwoływają się (1). ◊ praet 3 sg n odwoływało się (1). ◊ 3 pl m pers odwoływali się (1). ◊ part praes act odwoływając się (2).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde bez cytatu s.v. odwołać.

1. Powoływać się na coś jako na rozstrzygający dowód argument lub na czyjeś świadectwo; appellare Cn (5):

odwoływać się do czego (4): Bo ieſli ſie thy odwoływaſz do Kredá/ [...] tedy iuż nie wierzyſz tego cżłonku kthory też tám ſtoi: Wierzę Koſcioł powſzebythny Krześćiáńſki. SarnUzn G3; RejPos 37; Był ten cżás/ gdy [luteranowie] ſię do Greckich Kośćiołow odwoływáli/ podawáiąc ludźiom iż ſię z nimi w ſwoiey náuce zgadzaią ReszPrz 68, 68 marg.

odwoływać się na kogo, na co (1): Mowią nam przećiwni bráćia náſzy/ Vtwierdzćie Confederácią y Proces iey: odwoływáiąc ſie też w tym ná Bogá/ y Ewángelią iego. PowodPr 43; [I tak to wszystko trwa jako mu zbudowawszy pp. szpitalni oddali, odwoływając się spólnie tak p. Unger, jako i p. Brzeźnicki na te młynarze, którzy to budowali i którzy tam oblicznie byli. OpisyPozn 1592 nr 19].

a. [Powoływać się na czyjś rozkaz [na kogo]: [straż] Ichmciom z bramy wyjechać nie dopuścieli, [...] z czego Ichm. są bardzo żałosnymi, iż to wzdam Ichm. [...] potkało. A tak Ichm. Panowie z tym nas do Wmci przysłali opowiadając Wmci ten swój despekt, a wywiedając się, jeźli to stało się jest z Wm. rozkazania tak, jako się na Wm. ta straż w bramie w tym odwoływa. DiarPos 31.]
b. [Zwracać się do kogoś o rozstrzygnięcie [do kogo, ze zdaniem dopełnieniowym]: także i w tej sprawie słusznie to nas dojść ma, gdyż posłowie, bracia naszy, odwoływają się do nas w domach pozostałych, jeśliże tym naruszyli wolności naszych, albo nie. AktaSejmikPozn 1590/107.]
2. Mówić o czymś, wzmiankować (3):

odwoływać się do czego (1): [dworzanin] chociaż by tho znał być w ſobie/ co mu ktho przypiſuie/ iednák niechay ták z gołá/ nie pozwala/ bez ſporu trzymánia/ ále radniey niechay ſkromnie záprzy/ iż tego w nim niemáſz/ odwoływáiącz ſie záwżdy nie zuchwále/ do ſwego rycerſkiego rzemięſłá/ zá kthore/ ſtátecżnie trzymáć ſie/ á wſzytki ine godnośći/ y przymioty dla iego ozdoby/ mieć ma GórnDworz G7.

odwoływać się na kogo, na co (2): Potrzebá byłá wielka piſánia Ewángeliéy [...]. Abowiém Zakón ćiéniem był rzeczy przyſzłych: á Ewángelia o Chryſtuśie nápiſána [...]: iáko trąbá/ ták w głos vkázuie Chryſtuſá ónego być: ná którégo śię piſmo odwoływáło y Prorocy BiałKat 21; CzechRozm 233v.

3. [Odnosić się, mieć związek znaczeniowy: iż niektóré ſłowá máią wzgląd ná inſzé oſoby/ y ták ſą ſpoſobioné/ że to co znáczą/ nas ſie nie tycze/ ále ſie odwoływa ná inſzą oſobę/ iáko oto w tym. Brátem ieſtem/ ále komu inſzému/ nie ſobie SenekaGórn 241.]

Synonimy: 3. dotykać się, służyć, tykać się.

Formacje współrdzenne cf WOŁAĆ.

MM