[zaloguj się]
[pdf]

OGANKA (14) sb f

o oraz końcowe a jasne, pierwsze a pochylone.

Fleksja
sg pl
N ogånka
G ogånki
A ogånkę
I ogånką ogånk(a)mi

sg N ogånka (7). ◊ G ogånki (1). ◊ A ogånkę (2). ◊ I ogånką (4). ◊ [pl I ogånk(a)mi.]

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI {dwa z niżej notowanych przykładów) i XVIII w.

Przedmiot służący do wzruszania powietrza dla ochłody lub do odpędzania much; flabellum Murm, Mymer1, BartBydg, Mącz, Cn; muscarium Murm, BartBydg, Mącz, Calep, Cn (14): Mucho [...] W krolewſkich páłácoch mieſzkaſz/ Beśpiecżeńſtwá támo niemaſz: Przed oganką vćiekáiąc BierEz N3v; Murm 141; Mymer1 [292]; Flabellum vel muscarium, dicitur illud, quo museas abigimus et flatum facimus, oganka BartBydg 59, 95; Rownie ſie z námi dzyeie/ by lecie z muchámi/ Gdzye im miodem námáże/ tedy lazą ſámy. A potym áni wzwiedzą/ gdy márnie pomdleią/ Gdy ie oganką tłuką RejWiz 168, 149; Flabellum, Oganká którą wiátr czinią. Mącz 129a, 238d; SkarŻyw 454 [2 r.]; Calep 682b; [on [basza] sam siedział, a chłopiec nań oganką wiał dla wielkiego gorąca. RadzPodróż 157; ArtNom E4, H3v; DiarPeregr 55; Volck Ooo4].
Przen (2): Ale niemáſz oganki ná tho napewnieyſzey/ Nie dawáć mu do złego przycżyny namnieyſzey. A ná wſzem ſie pocżćiwie przy ſwey cnocie rządzić RejWiz 102v.
Zwrot: »oganką oganiać się« (1): Y nie ledá oganką oganiáć ſie muśi/ O kogo ſie ten zły Bąk vpornie pokuśi. RejWiz 102v.

LWil