[zaloguj się]
[pdf]

OGNISKO (27) sb n

Oba o jasne.

Fleksja
sg pl
N ognisko ogniska
G ogniska
D ognisku
A ognisko ogniska
L ognisku ognisk(a)ch

sg N ognisko (12). ◊ G ogniska (2). ◊ D ognisku (1). ◊ A ognisko (2). ◊ L ognisku (6). ◊ pl N ogniska (2). ◊ A ogniska (1). ◊ L ognisk(a)ch (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XIX w.

1. Palący się stos drewna; focus Murm, Mymer1, Miech, Mącz, PolAnt, Calep, Cn; foculus BartBydg, Calep, Cn; focarium BartBydg; ignis, incendium PolAnt (23): Murm 133; Focus. Herdt. Ogniſko. Mymer1 30v; Focarium, locus in quo fit ignis, ognyszko BartBydg 59b, 59b; Tamże podnim [oknem] bywa ogniſko ku piecżeniu y warzeniu y ku ogrzewaniu MiechGlab [89], [90] [4 r.]; LibMal 1544/86v; thák iż namnieyſza ſkorupká iego [naczynia] nie zoſtánie ná ktorey by ſię godźiło zánieść wągl z ogniſká BibRadz Is 30/14; Mącz 132b [2 r.], 184c; Ołtarz rozumiey ogniſko náktorym palono ofiary. BudBib I 41 b marg, Ier 36/23 [2 r.], Eccli 50/12; KochWr 29; Calep 426a [2 r.].
Wyrażenie: »domowe ognisko« (1): penetralis focus, Wnętrzny ogień/ domowe ognisko. Mącz 289d.
Przen (1):
Wyrażenie: »ognisko ognia« (1): Oto wſzytcy wy podżegacie ogień przepaſaliście ſię iſkrámi/ chodzćie po ogniſku ogniá [in foco ignis] wáſzego BudBib Is 50/11.
2. Prawdopodobnie: Palenisko, pięć do gotowania; focus Modrz (2): káżdy mieſzcżánin niech ſię ſtára o to/ áby piece/ kominy/ ogniſká/ y wſzytkie mieyſcá do palenia ogniá vcżynione/ były gliną/ y inſzemi rzecżámi dobrze obwárowáne. ModrzBaz 83v; ZapKościer 1584/43; [przed izbą sień, w sieni ognisko, komin gliniany LustrWpol I 39, 59].
3. Naczynie, w ktorym żarzy się węgiel, służące do ogrzewania; chytra, ignitabulum Mącz (2): Ignitabulum, id est, ignis receptaculum, Ognisko Mącz 165a, 52c.

JZ