[zaloguj się]
[pdf]

OGONEK (8) sb m

Oba o oraz e jasne.

Fleksja
sg pl
N ogonek
A ogonek
I ogonki(e)m ogonki

sg N ogonek (3). ◊ A ogonek (2). ◊ I ogonki(e)m (2). ◊ pl I ogonki (1).

Sł stp: ogonki w innym znaczeniu, Cn notuje, Linde XVII(XVIII i z Cn) ‒ XVIII w.

Dem. od „ogon”:
1. Od znacz. podstawowego; cauda, muscarium, peniculamentum Cn (6):
a. U ssaków (5):
Zwroty: »ogońkiem uwijać« (1): Czo to za licha beſtia Tim ogonkiem tak vwiya RejRozm 391.

»wtulić ogonek« (1): Ale gdy ná to przyſzło kto ma wiązáć [kotu] dzwonek/ Wnet káżda [mysz] ſzłá pod ſtrzechę wtuliwſzy ogonek. RejWiz 55.

Przen (1):
Fraza: »skacze ogonek« = ktoś się cieszy (1): Bo gdy ieść weń [w dzwonek] zázwonią/ wnet ſkacże ogonek. RejFig Ccv.
α. Prawdopodobnie: Jakaś wisząca ozdoba (1): Koń ſtoi podgina nogi Choć ma náłbie z pierza rogi A ná ſſygi wiſi dzwonek Wtyle czyrwony ogonek RejRozpr I2v.
β. Lisi ogon jako ozdoba laski błazeńskiej (1): Vſzy iáko v Sárny ná nich wiſzą dzwonki/ A cepy ná pſtrym kiju z Liſiemi ogonki. RejWiz 39v.
b. U ptaka (1): tedy ſie ſniey vlęże ptaſzek który ma ogonek podobny wężowemu biały FalZioł I 137a.
2. Szypułka u owoców; petiolus Mącz, Cn; peticinus Mącz; pediculus, pes, tenax Cn (1): Petiolus, [...] idem quod peticinus, Szypułká álbo ogonek v yábłek/ gruſzek/ y inſzich owoców. Mącz 295a.
3. Odbytnica (1):
Szereg: »ogonek to jest zadek« (1): [dziecię] Ręcze ku gorze podnioſlſzi, alboteż iż bokiem albo grzbietem, albo też ogonkiem [ogonicą SienHerb] to ieſt zadkiem ku wyſzciu z żiwota matcżynego: vkazuie ſie. FalZioł V 17c.

KŁ