[zaloguj się]
[pdf]

OGROMNOŚĆ (8) sb f

Wszystkie o jasne.

Fleksja
sg
N ogromność
G ogromności
A ogromność
I ogrormnością
inne sg N a. A - ogromność

sg N ogromność (1). ◊ G ogromności (1). ◊ A ogromność (3). ◊ N a. A ogromność (1). ◊ I ogrormnością (2).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w.

1. Wielkość, siła; enormitas, enormis magnitudo a. proceritas, immanis maximitas, moles Cn (2):
Wyrażenie: »ogromność wojenna« (1): Moc iego będźie w nieźliczonych Anyelſkich woyſkách/ ktorzy poydą rozſzykowáni iáko do bitwy/ [...] ze wſzytkim ryſztunkiem/ y ármatą/ y broniámi/ y ogromnośćią woienną. SkarKaz 6a.
Szereg: »ogromność, wielkość« (1): á ktore źwierżętá wielkośćią podnioſłe/ y rozſzerżone ſtánęły/ tedy tym onęſz ogromność/ onęſz wielkość dał ku obronie. GórnRozm Nv.
2. Wspaniałość (3): bo to Bog vcżynił powtarzánie [prawdopodobnie chodzi o słowa: Bog Jehowa] dla ogrozy y ogromnośći więtſzey SarnUzn D2.

W połączeniu szeregowym (1): y pomyślić niepodobno/ z iákim ſtráchem/ ogromnośćią/ mocą y wſpániáłośćią czynić ſię ten ſąd ma. SkarKaz 5b.

Wyrażenie: »ogromność majestatu« (1): To ieſt ten Pan Bog ktoryć ſię ſtráſzliwie ná gorze pokazał/ á zktorymeś gádáć prze ogromność máieſtatu iego niemogł SkarŻyw 484.
3. Surowość, srogość (1): Trucitas, et Truculentia, Okrutność/ okrucieńſtwo/ ſrogość/ ogromność. Mącz 467b.
4. Prawdopodobnie: Wzbudzanie strachu (1):
Wyrażenie: »ogromność straszliwa« (1): Złość y ogromność ſtráſliwa [!] grzechu pokazałem/ Czo ábowiem może bydź gorſzego y ſtráſlywſzego/ iedno to co naz dźieli od [...] Páná Bogá wſzechmogącego? BiałKaz A4v.
5. Głośny huk (1): Z hakownic też ogromność áże Wawel drżáłá/ Tá ſtrzelbá pięć godzin w noc práwie ſtráſzna trwáłá. StryjWjaz C.
6. [Drżenie (por. łac. „horror” ‘przestrach’ i ‘drżenie’): Horror, das ſchaudern/ oder zittern von der kelte. P. drzenie/ ogromność od źimná. Volck 275.]

Cf OGROM

MP, (ZCh)