« Poprzednie hasło: OKSYMEL | Następne hasło: OKTAWA » |
OKSZA (19) sb f i m
f (18), m [w znacz.3.] (1).
-ksz- (17), -x- (2).
o jasne, a pochylone.
Fleksja
sg | pl | |
---|---|---|
N | okszå | Okszowie |
G | Oksz(e)j | Oksz(o)w |
A | Okszą | Oksze |
I | okszą | |
L | Okszy |
sg N okszå (6). ◊ G Oksz(e)j (3). ◊ A Okszą (4). ◊ I okszą (2). ◊ L Okszy (1). ◊ pl N Okszowie (1). ◊ G Oksz(o)w (1). ◊ A Oksze (1).
Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.
Znaczenia
- 1. Siekiera, topór, prawdopodobnie o dwu ostrzach
(4)
- Przen (2)
- 2. n-pr Nazwa herbu
(12)
- Przen (1)
- 3. n-pers Nazwa rodu (1)
- 4. n-loc Nazwa miejscowości (2)
1. Siekiera, topór, prawdopodobnie o dwu ostrzach (4): Dolabrum vel dolabra, est instrumentum dolandi, hebel, pro bipenni, okszha BartBydg 45; iako drudzy zową śiekierę/ okſzá MurzOrt B3.
[Wyrażenie: »oksza snycarska«: Báłwáni Pogáńſcy prożność ſą/ ábowiem drwá z láſá porąbáne/ okſzą ſznycárſką vcioſáne/ fárbámi/ złotem/ y ſrebrem ochędożone/ gwodźmi ná ſciánę przybithe GilPos 156.]
Przen (2):
W tytule (2): OKSZA STANISLAWA ORZECHOWSKIEGO, Albo do Rycérſtwá wſzytkiégo o woynie Tureckiéy RZECZ PIERWSZA. OrzJan 5, kt.
2. n-pr Nazwa herbu (12): OrzRozm Q [2 r.]; (nie Vrſzowcow iáko ſthárzy kronikarze piſáli/ ále Werſzowcow/ od wierſzey herbu ták rzecżeni/ ktorą pierwey mieli za herb niżli doſtali brádáćić [!]/ to ieſt okſzow) BielKron 351v, 321, 32lv, 325, 345; RejPos Ooo6; A ći tho Reyowie byli s ſtárádawná herbu Okſzey RejZwierc 273v, 273v [2 r.].
Przen (1): Owo iáko baczę/ doſyć tobie Okſza Oycowſka/ á Trąbá Máćierzynſka/ á ktemu Chléb powſzedni/ z Pacierzem domowym: á iż o náſze Tytuły y Iurgelty nie nie dbaſz. OrzQuin H.
3. n-pers Nazwa rodu (1): Okſzowie. BielKron 321v marg.
4. n-loc Nazwa miejscowości (2): Potym thu w Krákowſkiey ziemi nád Nidą záłożył był miáſto przy Nagłowicach przezwiſkiem herbu ſwego Oxą RejZwierc Aaa; Támże w tey Okſzy którą ſobie fundował y koſcioł zbudował powiádał iż miał wolą ſwe kośći położyć RejZwierc Aaa2.
Synonim: 2. bradacica.
JZ