[zaloguj się]
[pdf]

ORKISZ (2) sb m

Teksty nie oznaczają ó.

Fleksja
sg
N orkisz
A orkisz

sg N orkisz (1). ◊ A orkisz (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

bot. Triticum spelta L. (Rost); pszenica orkisz – rodzaj zboża szeroko rozpowszechnionego w średniowieczu, obecnie rzadko spotykany w uprawie w górzystych okolicach zach. Europy; spelta PolAnt, Cn (2): [ORkiſz ieſt żyto/ poſtáwę ma srzednią między źiárnem pſzenicżnym/ á ięcżmiennym/ wſzákoż nieco ku ięcżmieniowi śię ſkłánia. Cresc 1571 164 (Linde); Panicum Pfennich Orkiſz ArtNom F3; (nagł) Spelta, Tragos, Zea. Orkiſz. (‒) POdobny ieſt Orkiſz we wſzytkim Ięcżmieniowi/ źiarno tákże iáko v Ięczmieniá/ we Włoſzéch konie karmią niém/ też w inſzych ſtronach czynią z mąki tego źiárná chléb. [...] Orkiſz ma śiłę mierną miedzy Ięczmieniém y Pſzenicą: v nas niemaſz tego źiarná/ bo ieſli ná chléb/ tedy lepſzy Pſzeniczny y żytny: á ieſli dla koni/ tedy ie lepiéy owies karmi: mało też potrzebné wlekarſtwach/ bo ná wſzyſtkié te rzeczy lepſzy Ięczmien UrzędowHerb 292; seminis dicti orkisz cass. 30 InwBiskWłocł 1598/201, 221.]

W połączeniach szeregowych (2): tedy [oracz] ſieie wykę/ y rozſiewa kmin/ pokłáda też pſzenice pod miárą/ y ięcżmień známienity/ y orkiż w miedzy ſwey? BudBib Is 28/25; Zyto/ Pſzenicá/ Iecżmień/ Owies/ Groch/ Tátárká/ Proſo/ Orkiſz/ Iágły/ Siemioná/ Lniáne y Konopne/ Mák/ Chmiel/ Poślad/ Miękiny z proſá. GostGosp 167.

BK