[zaloguj się]
[pdf]

ORNAT (57) sb m

o jasne, a pochylone (w tym w a 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
sg pl
N ornåt
G ornåt(o)w
D ornåt(o)m
A ornåt ornåty
I ornåt(e)m
L ornåcie ornåtåch

sg N ornåt (10). ◊ A ornåt (9). ◊ I ornåt(e)m (2). ◊ L ornåcie (4). ◊ pl G ornåt(o)w (7). ◊ D ornåt(o)m (2). ◊ A ornåty (22). ◊ L ornåtåch (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

Sakralna szata kapłańska z kosztownej tkaniny, bogato zdobiona; używana także jako element koronacyjnego stroju królewskiego; casula Murm, Mymer1, BartBydg, Cn [ornatus – przychędożenie, przyprawienie, przybranie, nagotowanie Mącz [269]c; – ozdobienie Calep; aparat, ubiór i sprzęt wytworny jaki – ornatus Cn] (57): Murm 129; Casula. Meſzgewandt. Ornat. Mymer1 7; Casula, planeta presbyteri tegens totum sacerdotem, ornath. BartBydg 23b; RejKup c2v, n3, t6; Do Ornatow y do inſzych kośćielnych grátow ták mowićie/ kiedy ie theſz ſwięćićie. KrowObr 106; Abowiem tu przypiſuieſz obronę Ornatom/ y tym inſzym Appáratom/ iákoby kxiądz w Ornat obletzony y przybrány/ miał ſobie przes to od Dijabelſkiego pokuſzenia/ zaſlużyć obronę. KrowObr 106, 100v, 106 [4 r.], 107 marg, 129v, 130 (16); Włoży pop ornat ná ſię/ áż krotki przed ſobą/ Ten rzekł/ ná wácku ſie wznioſł/ bo dłuſzſzy zá ſobą. RejFig Cc8v, Cc8v [3 r.], Dd6v; RejZwierz 106; Ornat. i Antependium ze wſitkiemi prziprawami zlotoglowu wzorziſtego ſczotkowatego. s czerwonem Iadwabiem. WyprKr 102, 102v [2 r.], 103; [papież Anastazyjus IV] kielichy/ ornaty/ y ine rzecży pokupił do kościołow. BielKron 181, 376v; RejAp 152; ſam [biskup] Plebany wieſkie nawiedzał: Klaſztorow pánieńſkich obecnie doglądał: duchowne święćił: kośćioły/ ołtarze/ ornaty/ nacżynia/ poświącał. SkarŻyw 412; Y vbrawſzy ſie Popowie y Diakonowie w ornaty ſtali ná łáwkách k temu przypráwionych ná Dnieprze rzece StryjKron 140; Przyidźie Potym nierychło w czerwonym ornaćie/ A Królowa/ Kſze miły/ długo to ſypiaćie. KochFr 49; Ornat/ ábo po Láćinie caſſula, znákiem ieſt páwłoki/ ktorą Pan twoy w domu Piłatowym z pośmiewiſkiem ieſt przyodźiany. LatHar 81.

W połączeniach szeregowych (10): Ornat/ Kelich/ Ampuli Pulpity Perłowe Sutły [!] Rozmayte Apparaty I te ynſſe drobne graty Znać yſs niemało Koſtuią RejKup aa5v, bb7; A przeſto ty wáſze Ornaty/ Kápy/ Stuły/ Dálmátyki/ Rokiety/ Komże/ Humerały/ y inſze wymyſlone vbiory/ nie inſzego nieznamionuią/ iedno iżeśćie od náuki prawdziwey Apoſtolſkiey pierwſzey odſtąpili y odſtáli KrowObr 107; [papieże panowanie swoje umocnili] pleſzámi/ krzyżámi złotymi/ ſrebrnymi/ drewniánymi/ lanymi/ háftowánymi/ ſukiennymi/ y ſſytymi/ ná płaſztzách/ ná ſukniach/ ná ornathach KrowObr 242, 106, 106v, 109; Krol iák Kápłan w Ornacie/ w Albie/ w Dálmátice/ S Humerałem/ s Pierſcieńmi/ tákże rękáwice. StryjWjaz Cv; Krol wybrány bywa vbran przez Márſzałká Naywyſzſzego w botki k temu przyſtoyne/ w ſuknią/ w Albę/ w Dálmátykę/ w rękáwice/ y w ornat álbo w kápę z złotogłowu/ ná kſtałt Kápłaná Rzymſkiego StryjWjaz C4v; Ornaty/ páſy/ mánipularze/ korporały/ y humerały/ [najdziesz] w Liturgiách Bázyliuſzá y Chryzoſtomá S. LatHar 78.

Wyrażenia: »biskupi ornat« (1): Bonifacyuſz/ vbráł ſię w piękne y ozdobne Biſkupie ornaty/ y przyſzedł wnich do Krolá SkarŻyw 576.

»ornat kapłański« = vestis extima sacerdotis sacrificantis Cn (1): tenże Dawid/ przed Skrzynią Zakónu Bożégo/ w Effodźie/ to ieſt/ w Ornaćie Kápłáńſkim/ nie będąc Kápłanem/ grał y ſkakał między Kápłany z weſelim chwaląc Páná Bogá OrzQuin V2v.

Szeregi: »dalmatyka i ornat; dalmatyka z ornatem« [szyk 2:1] (2;1): A przytym Dálmátykę poſwiącał z ornatem/ W ktore miał być Krol vbran zwykłym áppáratem. StryjWjaz C2v, C2v; Weźmie Ornat y świetną Dálmátykę z ſkrzynie. KlonWor 9. [Ponadto w połączeniach szeregowych 5 r.]

»kapy, ornaty« (1): [który kupił] Záłomſze/ Kádzidło/ Wotywy/ Krzyże/ Kápy/ Ornaty/ Proceſie/ Vodę ſwięconą/ Zwony y inſze zabobony. KrowObr 76. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.]

»kukły a ornaty« (1): gdy ſie zubieráią w owy kukły á w ornaty ſwoie. RejAp 142.

»płaszcze, ornaty« (1): Wierz mi żeć owych płaſzcżow/ ornatow s perłámi/ Nie dla Bogáć nábyli/ iedno ſzydzić námi. RejWiz 59v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

BK