« Poprzednie hasło: OSINA | Następne hasło: OSIODŁANY » |
OSIODŁAĆ (25) vb pf
Oba o oraz a jasne.
Fleksja
inf | osiodłać |
---|
praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
3 | m | osiodłåł | m pers | osiodłali |
imperativus | ||
---|---|---|
sg | pl | |
2 | osiodłåj | osiodłåjcie |
impersonalis | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
praet | osiodłåno | |||||
participia | ||||||
part praet act | osiodłåwszy |
inf osiodłać (7). ◊ fut 1 sg osiodłåm (1). ◊ 3 sg osiodłå (1). ◊ praet 3 sg m osiodłåł (8). ◊ 3 pl m pers osiodłali (2). ◊ imp 2 sg osiodłåj (1). ◊ 2 pl osiodłåjcie (2). ◊ impers praet osiodłåno (1). ◊ part praet act osiodłåwszy (2).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.
Znaczenia
Włożyć na zwierzę (na konia, osła) siodło, okulbaczyć; sternere BartBydg, Vulg, PolAnt, Mącz, Cn; insellare BartBydg [w tym: co (żywotne) (17), komu (9)] (25): Rzekł mu [jeleniowi] cżłowiek chceſzli ſłucháć/ Muśiſz śię dáć mnie ochełznáć: Ośiodławſzy ná ćię wśiędę BierEz Ov; BartBydg 235b; myli brachu ydz my kon oſſyodlay LibMal 1545/103; Thedy rzekł ſynom ſwoim: Oſiodłayćie mi oſlá. Gdy oſiodłáli/ wſiadł y puśćił ſie za mężem Bożym Leop 3.Reg 13/13, Gen 22/3, 2.Reg 19/26, 3.Reg 13/23, 27 [2 r.]; RejZwierz 18; BibRadz Gen 22/3, Num 22/21; BielKron 12v, 72v, 83, 95; Mącz 414c; SienLek 170v; Przydzieſz náſypieſz koniowi owſá álbo náſypáć każeſz/ potym go każeſz ſobie oſiodłáć/ vźrzyſz áliśći on ſkacże á wykrąca pod tobą zá ono dobrodzieyſtwo twoie. RejZwierc 97; BudBib Gen 22/3.
W charakterystycznych połączeniach: osiodłać osia (oślicę) (13), koń (konia, wałacha) (5).
Przen (4):
a) Ujarzmić, opanować, zawojować [kogo, co] (3): Chcze mi ſię tego wałacha. Wyarcząk go ſobie oſyodlaċ A nie malło go przebiegaċ. RejKup i7v; A zá żywotá ſwoiego wrzodom/ pedogram/ fráncuzom/ y rozmáitym przygodam tego oſłá [nędznego człowieka] oſiodłano. RejPos 228; á Peresławiánin przyſkoczywſzy nie dał mu [Pieczyngowi] ſię powtore popráwowáć/ ále go záraz oſiodławſzy począł tłuc wſczeki áż mu zęby weſpołek ze krwią pádáły StryjKron 135; [Z pracą Turek osiodłał Wołoską krainę PismaPolit 49].
b) Przygotować do siedzenia [co komu] (1): Wnet ia do pana pobieżę Wierz mi zecz oliodła wiezę RejJóz F8v.
Formacje współrdzenne cf SIODŁAĆ.
Cf OSIODŁANY
TG