[zaloguj się]
[pdf]

OSTROWIDZ (3) sb m

-dz (2), -c (1).

Oba o jasne.

Fleksja
sg pl
N ostrowidz ostrowidzowie
A ostrowidz(e)
I ostrowidzem ostrowidzami

sg N ostrowidz (3). ◊ [I ostrowidzem. ◊ pl N ostrowidzowie. ◊ A ostrowidz(e). ◊ I ostrowidzami.]

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. zool. Felis lynx L. (Rost); ryś; lynx Murm, Mymer1, Mącz, Cn; chaus, lupus cervarius, thos Cn (3): Lynx. Ein luchs. Oſtrowyc. Murm 42; Mymer1 27; Lynx, Oſtrowidz wielmi oſtrego wzroku zwirzę. Mącz 202a; [De lince, oſtrovÿdz/ Linx ... bestia similis lupo Glosy I nr 76/140; GlosyKórn I 171; Cervus Inst E; Volck Ppp3v; UrsinGramm 189; iáko owo źwierzę z rodzáiu Ryśiego co go oſtrowidzem zową SenekaGórn 207 (Linde)].

[W połączeniu szeregowym: Widźiałem też w Konſtántynopolu/ rozmáitego rodzáiu źwierzętá/ oſtrowidze/ dźikie koty/ Ryśie/ lámpárty/ y lwy ták łáſkáwe/ żem widźiał/ kiedy ćwicżyćiel ich iednemu owcę z gęby wyiął. BusLic 16v.]

[Szereg: »ryś abo ostrowidz«: Lynx Luchs Ryś ábo Oſtrowidz. ArtNom D8.]
2. [Posiadający doskonały wzrok: Aleć dziś dziwna rzecż ieſt/ iáko ludzie nie dbáią ná tę rádę Duchá ſwiętego/ áby ſwoich powinnośći ták mieli doglądáć y w nich napráwę cżynić/ iáko ſą oſtrowidzámi w drugiego ſpráwach/ á ono Pan pirwey bierzmo roſkazał wyiąć z oká ſwoiego/ toż potym też wyimowáć páździorko z oká bliźniego ſwoiego. GilPos 177.

ostrowidz na co: gdy tak ſwowolnie inſzé ſądzięmy krom roſkázánia pańſkiégo i oſtro widząc w inſzych proſzek a w ſobie tramu niebácząc/ By więc kretowie ślepi na ſwé wyſtępy a na cudze oſtrowidzowie MurzNT 27 (Linde); gdyż [Nowochrzczeńcy] tego wſzythkiego obiemá ocżymá widzieć/ y obiemá vſzymá ſłyſzeć/ nie chcą/ co o Bogu Oycu y o Synu iego miłym [...] nam [Pismo Św.] wypiſuie y ku wierzeniu podáie: Bo thylko oſthrowidzámi ſą przez wſzytkę Biblią ná te piſmá/ ktore opiſuią nam vrząd náſzego pośrzedniká GilPos 60.]

Synonim: 1. ryś.

Cf OSTROWID

MMk