« Poprzednie hasło: OŚM | Następne hasło: OŚMDZIESIĄTLETNY » |
OŚMDZIESIĄT (169) nm
oś- (115), -oſ (38), oſz- (8), oſſ- (2), os- (1), o(s)- (3), o(s)z- (2); -ḿ- (60), -m- (31), -(m)- (58).
o oraz e jasne.
N (cum m pers) ośmdziesiąt (27). (cum subst) ośmdziesiąt (21). (poza związkami z rzeczownikiem) ośmdziesiąt (7), ośmidziesiąt (1) Mącz. ◊ G ośmidziesiąt (7) ZapWar (3), BielŻyw, Mącz, SienLek, KochPs, ośmdziesiąt (8) PatKaz I, PatKaz II, RejPos, WujJud ZapKościer (2), GostGospSieb, WujNT [w tym: w zestawieniach liczebnikowych, w których odmienia się jakiś inny człon (5)]. ◊ D ośmdziesiąt (1). ◊ A (cum m pers) ośmdziesiąt (15), ośmidziesiąt (1); ośmdziesiąt : ośmidziesiąt BielKron (1:1). (cum subst) ośmdziesiąt (54), ośmidziesiąt (3); ośmidziesiąt ZapWar; ośmdziesiąt : ośmidziesiąt Mącz (1:2). (poza związkami z rzeczownikiem) ośmdziesiąt (6). ◊ I ośmdziesiąt (2). ◊ L ośmidziesiąt (7), ośmdziesiąt (6) [w tym: w zestawieniach liczebnikowych, w których odmienia się drugi człon (2)]; ośmidziesiąt MetrKor, BibRadz (2), Calep; ośmdziesiąt MiechGlab, BielKron, SkarJedn, SarnStat; ośmidziesiąt : ośmdziesiąt PatKaz II (2:1), Leop (1:1). ◊ indecl ośmdziesiąt (3) GrzepGeom (2), CzahTr.
Składnia orzeczenia: ośmdziesiąt (kogo, czego) jest, bylo (17); ośmdziesiąt (kogo, czego) były (1); ośmdziesiąt (kogo, czego) jest, było KrowObr (4), Leop, BielKron (4), RejPos, BudBib (2); ośmdziesiąt (kogo, czego) jest, było: ośmdziesiąt (kogo, czego) były BibRadz (5:1).
Składnia rządu lub zgody z rzeczownikiem lub zaimkiem przedmiotu liczonego dla poszczególnych przypadków: w składni rządu: N (45), D (1), A (75), I (1), L (6); w składni zgody: A (4), L (4).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w. (z Cn).
Zestawienie liczebnikowe (1): Sześćiorá trzydźieśći/ vczyni ſto y ośmdźieśiąt. GrzepGeom M2v.
W składni rządu z rzeczownikiem przedmiotu liczonego (122): ZapWar 1510 nr 2065; a po oſzmydzyeſyąth dny pan bog ſthworzyl duſchą maryey y zlączil z yey czyalem przenayczyſthſzym PatKaz II 84, 83v, 84; MetrKor 57/115, 59/271v, 62/171v; ta to riba kiedy rodzi/ tedy wynidzie na brzeg y rodzi naſienie/ á po oſḿdzieſiąt dzieci miewa FalZioł IV 40b; MiechGlab 44; Abowiem czás naſz trudno ſie dáley nád lat oſmdzieſiąt [octoginta anni Vulg Ps 89/10] może wyćiągnąć RejPs 135; ZapMaz V S 2/332; LibLeg 11/92v, 94v; pan czelnyk poſnaynſki themu tho Cuſzcze oyſſmdzieſſianth [!] ſlotich yeſt wynyen LibMal 1543/70v; SeklWyzn 3; HistAl F7v; LubPs T6v; KrowObr 197 [2 r.], 197v [3 r.]; RejWiz 114v, 155v; Ale thudzieſz wſſedł zá nim Azáriaſz kápłan/ á ſnim kápłanow Páńſkich ośmdzieſiąt mężow Leop 2.Par 26/17, Num 2/9, 2.Reg 19/35, 1.Par 25/6, 2.Par 2/2, 14/8, 2.Esdr 7/26, 11/18; BibRadz I 12d marg, Gen 5/25, 16/16, 35/28, 1.Reg 22/18 (8); roſkázował Zydom Ośḿdzyeſiąt lat. BielKron 49v; Korintus miáſto [...]/ cżáſu Moizeſzá wieku lat iego ośḿdzieſiąt záłożone. BielKron 272v; ná tańce rádá pátrzyłá/ choćia iey było ośmdzyeſiąt lath. BielKron 377v, 29, 66v, 77, 78v, 257 (28); Talentum magnum, Ma w ſobie Ośmdzieſiąt funtów/ id est minas. Mącz 438d, 259b, 464c; LeovPrzep a4; RejAp 147v; GrzepGeom M2v [2 r.], N2; RejPos 50, 167, 185, 200, 266; BiałKat 326; RejZwierc 200v, 264; BielSpr 30, 35v; Ośmdzieſiąt mi lat dziſia [Filius octoginta annorum sum hodie] BudBib 2.Reg 19/35, Ex 7/7 [2 r.], 1.Reg 22/18, 2.Par 2/2, 1.Esdr 8/8; BiałKaz H2v; Málborſki y Pomorſki potym Woiewodá/ Z ośḿdzieſiąt iezdnych iechał StryjWjaz B3; CzechRozm 148v; w Afryce zá Cypryaná S. więcey niż ośmdzieśiąt Biſkupow/ błąd około chrztu poſtánowili SkarJedn 144, 221, 255; Záchowáli ſię przez lat ośmdzieſiąt przy ſłuſzbie Bożey SkarŻyw 559, 189, 269, 285, 293, 309 (9); ZapKościer 1581/23v, 1587/71v; StryjKron 51, 602 marg, 607, 672, 742; Ośmdźieśiąt lat (á to ieſt práwy wiek człowieczy) Czekáłá śmierć/ żeby był Gąſká mówił grzeczy. KochFr 131; ReszHoz 133; WerGośc 263; Octogies – Oſmdzieſiat razow. Calep [723]a; Phil B2, S; WujNT 187; SarnStat 612.
W składni zgody z rzeczownikiem przedmiotu liczonego (8): Leop 2.Reg 19/32; Lámech też ten żyw był ſto ośḿdzieſiąt y dwie lećie/ y národził mu ſię ſyn. BibRadz Gen 5/28, Gen 5/26, Ios 14/10, I 446; Octogenis sesterciis strigmenta olei vendidisse, Zá ośmidzieſiąt Seſtercia. Mącz 259b; Epiphánius wydał kśięgi przećiwko ośḿdźieśiąt Kácerſtwom álbo odſzcżepienſtwom WujJud 51; SkarJedn 142.
G w składni rządu lub zgody z rzeczownikiem przedmiotu liczonego (9): yakom ya nye pobrał plothow [...] wasznoszczy oszmydzyeszyąth groszy. ZapWar 1502 nr 1932, 1505 nr 1998, 1545 nr 2631; PatKaz II 77; Ziw był ten philozow [Periander] w korincie aż do oſmidzieſiąt lat wieku ſwego. BielŻyw 21; RejPos 28v; WujJud 262v; Lat ośmdźieśiąt docżekawſzy/ á nic ſie ſtárośćią nie obćiążywſzy/ potomſtwo zacne/ z niego drugie/ y máło nie trzećie vyźrzał GostGospSieb +3; WujNT Luc 2/37.
Z elipsą lub skrótem przedmiotu liczonego (17): Leop 2.Mach 8/19; BibRadz Ps 89/10, 2.Mach 8/19; Grob iego ieſt ſklepiſty ná dłuż ſłopniow ſto/ ná ſzerz ośḿdzieśiąt. BielKron 263v, 88, 411, 459v; SienLek 29; A drugiemu thákże kazał nápiſáć zá ſto korcy pſzenice iedno ośḿdzyeſiąt. RejPos 193, 191; Ten połtoráſtá práwie w ſwiętnym [!] złotogłowie. Drugi ośmdzieſiąt pocżtu złotem ozdobnego/ Okazał StryjWjaz B3, B3v; KochPs 137; ZapKościer 1580/12v, 1597/78v; Octogenus – Po oſmidzieſiąt. Calep [723]a; WujNT Luc 16/7.
Zestawienia liczebnikowe (88): przed ktorym [papieżem Sergijuszem] było pierwey oſmdzieſiąt y pięć Papieżow KrowObr 197; á zábił ich [kapłanów] dniá onego ośmdźieſiąt y pięć mężów BibRadz 1.Reg 22/18, Gen 16/16, I 12d marg, Ios 14/10; Panował [Krok] lat trzydzieśći y dziewięć/ wieku ſwego máiąc ośmdzieſiąt y ſześć vmarł BielKron 318v, 66v, 459v; LeovPrzep a4; GrzepGeom N2; á byłá wdową áż do lat oſḿdzyeſiąt y cżterzech RejPos 28v, 266v; BudBib 1.Reg 22/18; CzechRozm 148v; SkarŻyw 285; Zył ośmdzieśiąt lat y czterzy WujNT 187, Luc 2/37.
Octogeni bini aeris militibus dati, Káżdemu z oſobná żołnierzowi dano dwá y ośmidzieſiąt miedźiánych pieniędzy. Mącz 259b, 464c; BudBib Ex 7/7.
KrowObr 197v; A látá Izáákowe były iuż ſtho ośmdźieſiąt lat [Et fuerunt dies Ischac centum anni et octoginta anni]. BibRadz Gen 35/28; BiałKat 326; y poſłał do nich kaznodzieię ſwego onego Noego: ktory iuſz ná ten cżás miał cżterzyſtá ośmdzieśiąt lat SkarŻyw 269.
Item tho wſchithko srzebro, y ta zapona ieſt wſiedmi ſeth zlothich. y woſmydzieſsyanth zlotich y wedwu zlotich MetrKor 62/171v; przed kthorym [Honoryjuszem] było pierwey ſtho oſmdzieſiąt y ſſeść Papieżow KrowObr 197v, 197, 197v; Wſſyſthkich Lewithow w mieśćie Swiętym/ dwieśćie/ ośmdzieſiąth y cżterzey [ducenti octoginta quattuor]. Leop 2.Esdr 11/18, 1.Par 25/7, 2.Esdr 7/26; A gdy ſię Mátuſálowi vrodźił Lámech żyw był ſiedḿ ſet/ ośmdźieſiąt y dwie lecie [duos et octoginta annos et septingentos annos] BibRadz Gen 5/26, Gen 5/25; RejAp 147v; BiałKaz H2v; Adryan tedy wtory/ trzyſtá ośmdzieſiąt y trzech Biſkupow do Cárogrodu zábrawſzy/ Zbor S. vcżynił SkarJedn 221, 142; Roku ktorego pisać będą Tyśiąc PięćSeth [!] Ośmdzieſiąth y dwie ZapKościer 1581/23v.
poſlemy do nich ſto y oſmdzieſiąt [centum octoginta] dziewek przybránych w vbiory złote HistAl F7v; ktorych okrętow mieli [Kalekucyjanie] dwie śćie y oſmdźieſiąt wſzytkich BielKron 459v, 263, 265; Plác tedy ten będźie miał ſto y oſmdźieśiąt Pólek. GrzepGeom M2v, M2v; WujJud 262v; y trwałá tá brzydkość/ przez lat ſto y ośmdzieſiąt SkarŻyw 397; SarnStat 612.
iż ſto y oſḿdzieſiąt y pyęć tyſięcy Anyoł ieden zábił głow w onym woyſku iego iedney nocy. RejZwierc 264.
A toć będźie Pręt tego tu Lanu/ máiąc w ſobie tyśiąc y ośmdźieśiąt Pólek. GrzepGeom M2v, M2v, M3; ZapKościer 1580/12v.
MiechGlab 44; Skarga druga Mehmedowa ktori Ormienynowy Mvratowy dal kvpy za oſmdzieſyath tiſſyacz aſpr. LibLeg 11/94v, 11/92v; Leop 2.Par 2/2; kochał ſie w wielkości ludu Rycerſkiego/ ktorego miał trzy kroć ſto tyſiąc y ośḿdzyeſiąt tyſiąc godnego ku walce BielKron 88, 77, 257, 279, 411, 412, 463v; BudBib 2.Par 2/2; SkarŻyw 309; A Turkow ośmdzieſiąt tyſięcy [...] náſzy pobili StryjKron 607, 602 marg, 672, 742; że w regeſtrách Iáłmużniká iego [...] nálázło ſię więcey niż ośm dźieſiąt tyſięcy złotych ReszHoz 133; Phil S.
Tych wſzyſtkich pieſzych dobrze zbroynych bywáło w lidżbie we cżterzech woyſkách (oni zwáli Phalanges simplares,) poiedynkowych 16384. to ieſt ſzeſnaście tyſiąc trzyſtá ośmdzieśiąt y cżterzy BielSpr 30, 35v.
SeklWyzn 3; A z Beniámin záſie tychże co tarcż noſili y ſtrzelbę/ dwieśćie y ośmdzieſiąt tyſięcy Leop 2.Par 14/8; BudBib 2.Par 11/1.
Wſſyſtkich kthorych licżono w Huffie Iudá/ było ſtho y ośmdzieſiąth y ſſeść tyſięcy/ y cżterzy ſthá Leop Num 2/9, 2.Mach 8/19; RejPos 50, 185, 200; Powiádam ſłyſząc od tych ktorzy tám bywáli/ Y licżbę poginionych ocżymá widáli. Iedenaśćie kroć ſto y ośmdźieſiąt tyſięcy/ Y ſześć/ á nád to w Węgrzech zginęło więcy. CzahTr F4.
BibRadz 2.Mach 8/19; Nálazł ſie drugi Hetman miáſtu Ierozolimſkiemu on Anyoł/ gdy w woyſcze Sennácheribowey zábił ſto oſḿdzyeſiąt y pięć tyſięcy ludzi. RejPos 167; RejZwierc 200v.
Sto ośḿdzyeſiąt tyſięcy y pięć ludzi zábił. RejWiz 155v, 114v.
boy ſtoczył krwáwobitnym ſzykiem/ Gdzie ſto ośḿdzieſiąt tyſiąc mężow poginęło StryjKron 51.
Zestawienia liczebnikowe (3): PatKaz I 13; A gdy było pierwſzego roku za Graciana Ceſarza to ieſt lata Bożego pierwſzego po trzech ſet y oſmdzieſiąt [Tricentesimo octuagesimo primo]. MiechGlab 47; [Sejmiki składamy] ná piérwſzy Poniedźiałek po Národzeniu Pánny Máriiéy w Roku teráznieyſzym/ Tyśiąc/ pięćſet/ ośmdźieśiąt dźiewiątym SarnStat 867.
Cf OŚMDZIESIĄTLETNY, OŚMIDZIESIĄTKROĆ
TG