[zaloguj się]
[pdf]

OWDZIE (96) av

o oraz e jasne.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

I Przysłówek zaimkowy (73):
1. We wskazanym miejscu lub kierunku (58):
a. Tam, z drugiej strony; hicce Cn (33): bo áni náſze Polki ſą ták vcżone iáko Włoſzki/ áni drugich rzecży ktore owdzie ſą/ ćirpieć by ich vſzy mogły. GórnDworz B2; zwirzchu [na grobie] owdzie nicz pięknieyſzego/ Mármor oſobny [...]/ á kthoby tám záſię wnątrz weźrzał/ thám niemáſz iedno ſmrod / ziemiá/ proch GórnDworz Ee5; ActReg 131 [2 r.], 185.

Połączenia: »owdzie, gdzie« (1): Przyymą mię/ bych chciał/ do onégo gmáchu/ Gdźie śię miédź pięknie łſni ná iego dáchu: Chcęli téż owdźie/ gdźie ná wiérzchu ſłomá: Owa gdźie przydę/ tu mnie iáko domá. PudłFr 7.

»tu ... owdzie« (2): Podnoſzą ſie gori a pola ſie zniżáią na mieſcza ktores im ſprawił [Ps 103/8]. To ieſt takes ſtworził ziemię iż thu gori owdzie niziny. WróbŻołt hh7v; Tu co czynić? dwoiáka napáść ná mię pádłá/ A boiaźń niewymowna ſerce mé ośiádłá. Tu mi idźie o mężá/ owdźie ſerce boli O ſyná GórnTroas 46.

»(i) tu, (i) owdzie« = w różnych miejscach; disperse, dispersim, dispersum Mącz, Cn; sparsim Mącz, Calep, Cn; carptim Cn (16): Thakież y za morzem Chwalenſkim, ale ſą ludzie nam podobni, iedno iż trochę ſmiadzi dla wielkiego zimna, nie tak gęſto iako v nas, ale potroſze tu y owdzie mieſzkaiąci [rare, sparsim, et abinvicem distantes, pauci numero habitantes]. MiechGlab 64; RejWiz 92; OrzList d2v; Ieden z drabow ták długo tu y owdźie kopáiąc/ ledwie ſye dokopał był wody/ ktorey przynioſł przyłbicę pełną Alexándrowi OrzRozm N3v; BielKron 15; Circumsparsus, Wokół y tu y owdzie rozſiany Mącz 404b, 63d, 403d, 404b [2 r.]; GórnDworz B6v, Ee7v; Sparsim, Multis variisque in locis hic et illic – Itu y owdżie. Calep [995]a; Co ieſt przećiwko tym/ ktorzy tu y owdzie po kąćiech Chriſtuſá vkázuią WujNT 104, 267 marg; Támże ná wielkim morzu/ wyſpy/ ſkáły/ Tu ſię y owdźie rozno rozſtrzeláły. KlonFlis Dv.

»(i) tu, (i) owdzie« = gdzieniegdzie, z rzadka (3): Mącz 162c; Wiárá Kátholicka nie tu y owdzie po kąćiech/ iáko haeretycka: ále wſzędy po świećie/ po wſzytkich kráiách y narodziech ieſt rozſzerzona. WujNT 525; [Correctura] Moralis, Obyczáyna: że iedno y tu y owdźie w częśći popráwia mnieyſzych rzeczy. SarnStat 58.

»i tu, i owdzie« = gęsto, wszędzie; passim Mącz, Calep (4): Corrego, Wſzędzie proſzę ze wſząd ſproſziwam/ y tu y owdźie zbierám/ zgromádzam. Mącz 357d; Solum scaturit fontibus, Ziemiá pełna yeſt zrzódł/ y tu y owdzie ſą zrzódłá po polách Mącz 371a; Sparserant se toto passim campo, Po wſziſtkim ſie polu roſpoſtárli/ y tu y owdźie leżeli. Mącz 403d; Calep 760b.

»i tu, i owdzie« = o tekście: na wyrywki; saltuatim Cn s.v. tu (2): Ktore Wędźidło/ gdy mi naprzod do ręku podano: Y imię moie do niego przykowáne pálcem pokazano: wnet zárázem poyźrzawſzy w nie/ y w nim tu y owdźie/ to tákie to owákie rycwerki obacżywſzy CzechEp *2v, 231.

b. Wskazuje na kierunek ruchu, zmiany miejsca: tam, w inną stronę; cum motu ad locum: huc ecce Cn (25):

Połączenia: »tam i (...), owdzie« (2): Drwoſzcżep niewiem vſty migał: A ná liſzkę pálcem ſkazał [...]: Oná mu odpowiedziáłá/ Byłábych podziękowáłá: Aleś w ſobie prawdy niemiał/ Támeś mowił/ owdzieś ſkiwał. BierEz H4v; Nieieſtem iáko Kaim/ niemáiąc ná świećie to ieſt w Koſćiele Bożym pewnego mieyſcá: niebłąkam ſye tám y owdźie. OrzList d3v.

»(i) tu, (i) owdzie« (21): FalZioł IV 40d; LibMal 1543 68v; A iż ony [ludzie szkodliwi i fałszywi] będąc rozboyniki Koſćiołá Bożego/ z gárdłem thu y owdźie vćiekáiąc po świećie/ máią mieyſce w Pinczowſkim Domu OrzList ev; BibRadz *4, Tob 11 /4; Circumforanei homines, Którzi ſie y tu y owdzie tułáyą/ Błąkayą. Mącz 135b, 108b, 207b, 233a, 405d, 451b (10); OrzQuin Mv, Y4; A Anná ſiedziáłá wyglądáiąc y tu y owdzie [circumspiciens] ku drodze zá ſynem ſwoim. BudBib Tob 11/4; rozbiegſzy ſię [jezdni]/ y tu y owdzie [dispersi sunt] po polu/ vćiekli do Azotu BudBib 1.Mach 10/83; BielSen 11v; Calep [749]a.

»owdzie ... tu ... stąd« (1): áby gdyby owdźie Wołoſza/ tu Niemcy/ ztąd záśię Polacy w koło w Węgrzéch Turká otoczyli/ w ten czás dopiéro przybydź mógł ſam Pan Bóg OrzJan 107.

Szereg: »tam albo owdzie« (1): Item, iżeś ty ſól nád zákazánié náſzé poſpolité tám álbo owdźie [huc vel illuc JanStat 539] przewoźił. SarnStat 141.
2. We wskazanym czasie: tu, wtedy, wówczas (8): RejPos 227; RejZwierc 56v; ale iako tego w niezairzę tak iako mnie w zairzysz, zepływąm wroskoszy owdzie ActReg 162, 53, 54, 131, 164; Prośi ná hálbę Winá/ prośi y ná drugą: Wda ſię w rzecż z nieborakiem y w rozmowę długą. Dodawa dobrey myśli: pełnymi dogrzewa: A owdźie opoiwſzy błazná/ zrozumiewa. KlonWor 26.
3. Prawdopodobnie: W bliżej nie określonym miejscu: gdzieś, gdzie indziej (4):

Połączenia: »tu owdzie« (1): Gdi kram otworzys wykladai [...] Tam go więċ lada ocz pytay A lokczya palczem potmikay. A tak tu owdzie potroſſé Sporzey więċ tak roſtą groſſe. RejKup e2.

»i tu, i owdzie« (3): wſzlyepuczowye pokradl v Yednego kmyeczia ſchati byalle, dwye koſſuli czienkie, dwa rączniki czienkie [...] tho poprzedal y thu y owdzie LibMal 1544/87; BibRadz *3v; Ultro citroque, Huc, illuc, sursum, dorsum – Tam y ſam, i tu y ogdzie [!]. Calep 1133b.

4. Prawdopodobnie: W bliżej nie określonym czasie: kiedyś (3): nie rácż W.M. tym nowym zádátkiem poſług moich pogardzáć: áż ſię owdźie co poważnieyſzego y oſoby W.M. godnieyſzego doſtoi y doyźrzeie. KlonFlis Bv.

Połączenia: »owdzie indziej« (1): bo ná onym wymyſlonym obiedzye/ [...] więc thego prętko ſyt cżłowiek á owdzie indziey/ iż mieſzáią raz kwáſno/ drugiraz gorzko/ więc też cżáſem y ſłodko/ [...] przeto káżdy ye z dobrym ſmákiem GórnDworz F.

»i tu, i owdzie« = dorywczo (1): Carptim, Nagle/ Potroſze y tu y owdzie Mącz 39b.

II. W funkcji partykuły deiktycznej: oto (23):
1. Przedstawiającej (16):
a. Kogoś lub coś (3): Vźrzyſz owdzye drugiego co mu ſie kłániáią/ Iáko inemu pánu ktorzy go nie znáią. RejWiz 68v, 71v; owdzye dekretá ſrogie ſą záwieſzone [...] przed ocżymá twemi/ iż zá grzech ſwoy iuż nieomylnym dekretem ſkazaneś ná ſmierć RejPos 309.
b. Sytuację (13): RejJóz D4 [2 r.]; RejKup p7; RejPos 309; Owdźie zaſtępy ſtoią názad nie vchodzą/ Biliby ſię/ ále im trupy ſzpetne ſzkodzą. KmitaSpit Cv.

Połączenia: »owdzie ... owdzie, owdzie ... owdzie ... owdzie« (2:1): RejJóz P2v; Owdzye mu żal powagi/ owdzye niedoſtáie/ Ano cżeść w niedoſtátku ſtoi więc zá iáie. RejWiz 92v; Słuchayże iáki to był przeſtrách przyſzedł ná tego cżłowieká ſwiętego w tym zámieſzániu iego: owdzye myſl á ſercze było co rychley doiecháć [...] owdzye wnet nie rozmyſlnie á nieobácżnie vpádłá nań z niebá ſwiátłość wielka: owdzye głos ſtráſzliwy ſłyſzy RejPos 284v.

»owdzie ... tu« (1): Widźiſzże to wáſzá K.M. iákich niebeſpieczeńſtw wkoło doſyć/ y któré wáſzey kró: M. bliſkim vpadkiem grożą? owdźie z iednéy ſtrony nie dáleko Tátárzýn ſrogi: ſą Wołochy poráżoné: tu záśię wzdłuż y wſzerż ſkrócona Węgierſka źiemiá OrzJan 90.

2. Obrazującej lub podkreślające] jakiś element wypowiedzi (7): A iákoż tego Páná nie mamy miłowáć/ á iákoż ſie go nie bać? Owdzie nas obiecuie wierne ſwoie omyć á ochędożyć [...] oną przenadroſzſzą krwią ſwoią RejAp 9v, 9v; Coż maſz cżynić? iákoż maſz ſerce ſwe y ſumnienie ſwe vſpokoić? owdzye wieſz iuż pewnie iż ſwiát o tobie ſzemrze/ á wſzyſcy wiedzą y widzą márne ſpráwy twoie RejPos 309, 57 [2 r.], 284v, 309.

EW