[zaloguj się]
[pdf]

PANEW (36) sb f

på- (21), pa- (2); på- : pa- Mącz (4:2); e jasne. ◊ -ẃ (9), -w (1) WujNT.

Fleksja
sg pl du
N påneẃ
G pånwie pånwi pånwiu
A påneẃ pånwie
L pånwi

sg N påneẃ (12). ◊ G pånwie (2). ◊ A påneẃ (8). ◊ L pånwi (7). ◊ pl G pånwi (2). ◊ A pånwie (4). ◊ du G (cum nm) pånwiu (1) ZapWar 1524 nr 2315.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

1. Metalowe naczynie, czasem na nóżkach (34):
a. Kuchenne; sartago BartBydg, Vulg, PolAnt, Mącz; patina Murm, Mymer1, BartBydg; frixorium, patella BartBydg, Mącz; scutella BartBydg; aeramentum, coculum, cocuma Mącz; authepsa Calep; olla Cn (34): Murm 143; Mymer1 [292]; BartBydg 108b; ziarna tego ziela wyłupiwſzi ſmaż ie ſamy w panwi FalZioł I 62c, III 18b, c, V 107 [2 r.]; Ieſliże będźie ofſiárá twa ná panwi ſmáżona: Thedy z mąki białey [...] bez kwáſu Leop Lev 2/5; BibRadz I 418c marg; nádzyáłacie nacżynia z miedzi/ panwi do ktorychby ſypano popioł BielKron 33v, 464v; Ptisanarium. Gárniec/ Paneẃ/ álbo ynſze naczynie w którim Tyzánnę wárzą. Mącz 329a, 5a, 70d, 283b, 369a; Albo weźmi pół funtá oleiu/ wléy go w paneẃ SienLek 173, 76v; BudBib 2.Mach 7/5 [2 r.]; Ras panew rozgorzáłą/ gołą ręką zwielkiego ogniá/ bez ſzkody ſwey wyięłá. SkarŻyw 161.

panew czego (1): że w Rzymie [św. Jan] wpuſzczony w panew wrzącego oleiu/ czyſtſzy y czerſtwieyſzy z niego wyſzedł/ a niżli weń był wſtąpił. WujNT 300.

panew do czego (1): PAnew do Biankj 1 WyprKr 119.

W charakterystycznych połączeniach: włożyć w (na) panew (2), wlać; (u)smażyć (smażony) na (w) panwi (4), uprażyć, zagrzać (zagrzany) (2).

Wyrażenia: »panew miedziana« (1): Iakom ya nyewszala [...] dw panvyv myedzyanych ZapWar 1524 nr 2315.

»panew piwna« (1): Sartago, frixorium vel patella [...], panewka, rynka y brvthwanna vel panew pywna BartBydg 137; [ZapWpolActAdv 1549 205/13].

»panew ręczna« [prawdopodobnie z rączką, uchwytem] (1): Panwy recznich 6 WyprKr 119v.

»panew żelazna« (2): Weźmiż ſobie paneẃ żelázną BibRadz Ez 4/3; BudBib Ez 4/3.

Szeregi: »panew albo (i) kocieł(ek)« (2): Mącz 65a; Tedy Krol gniewem zápalony/ roſkazał panwie y kotły rozpalić/ [...] Potym go [...] roſkazał włożyć ná ogień ieſzcże żywego BudBib 2.Mach 7/3; Authepsa – Panew albo kocziełek miedziani. Calep 118a.

»panew albo rynka« (1): Vwarz Iaycza twardo: wyjmi z nich zołtki á vſmaż na panwi albo na rincze FalZioł II 22v.

Wyrażenie przyimkowe: »do panwie« = do ugotowania lub usmażenia na własny użytek (1): zá cżęść [ryb] weźmieſz grzywnę/ á drugie też do panwie RejZwierc 108v.
b. [Używane przy produkcji soli do odparowywania solanki: w Ruſie ſtárey panwi co ſol wárzą było cżterzy ſtá/ do ktorych wodę z Ieziorá rruami [!] puſzcżano RymszaDeket 64 marg.]
2. Łożysko, w którym się obraca trzon steru; iunctura PolAnt [od czego] (2): BibRadz Act 27/40; puśćili ſię ná morze/ weſpołek roſpuśćiwſzy przeguby ſtyrowe (marg) ſtáwy ſtyrow, ábo panwie od ſtyrow. (–) WujNT Act 27/40.

Cf [PANWA], [PANWICA]

HK