[zaloguj się]
[pdf]

PARAT (11) sb m

par- (8), pår- (1); par- : pår- BielSat (1:1); drugie a pochylone.

Fleksja
sg pl
N paråty
G paråt(o)w
A paråt paråty
I Paråt(e)m paråty

sg A paråt (1). ◊ I Paråt(e)m (1). ◊ pl N paråty (2). ◊ G paråt(o)w (1). ◊ A paråty (5). ◊ I paråty (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przyładów) – XVII w.

1. Parada, pozycja obronna w szermierce, zasłona [paratus Łac śr] (2): Szermyerz dotąd vcżnyá ſwego vcży ſſermowáć/ ſztuki cżynić/ páraty wypráwyáć/ áż go miſtrzem oſtáwi GliczKsiąż O2.
Przen (1): Pátrzże co ſą zá ſztuki ſzyrmierſkie w mądrośći/ Pirwſzy párat vcżyniſz z zacney pocżćiwośći. A potym s ſwiętey cnoty gdy vcżyniſz ganek/ Pewnieć wnet dádzą zá zyſk bá y poſlą wianek. RejWiz 80.
2. Sztuczka, niecna sprawka; wybieg, zwodzenie (8): RejKup m5; [Karność mówi do Młodości] A ták trzebáć polepſzenia/ Lepſzego niż maſz ćwicżenia/ By pozbełá ſwych páratow/ A ſtrzegłá ſtárſzych mándatow. BielKom E3, E3; Sędzyowie/ Stároſtowie/ co tu was ſądzili/ Po dyableć ſie tam [= w piekle] teraz wſzyſcy dorządzili. [...] Nárzekáią ná iákieś záwżdy prokuraty/ Ze ie ktemu zwodzili iákiemiś páraty. RejWiz 162; nawięcey tám tego [rozboju a drapiestwa] cżynili gdzie ludzie ſpokoyne cżuli/ ábych wam miał łotrowſkie páraty powiádáć ná nie kthorychem świádom/ cżáſuby mi niedoſtáło BielKron 244, 402; Aby káżdy zuchwálec/ ták długo był w wieży. Ażby s niego wypádły pijáne [= dokonane po pijanemu] paraty BielSat D, D2v.
3. n-pers (1): Iſch wgolynczewye ſuknya Czwykowſka zagrodnykovy kthorego parathem zową vkradl LibMal 1546/120v.

ZCh