[zaloguj się]
[pdf]

PASMO (6) sb n

a oraz o jasne.

Fleksja
sg pl
N pasmo
A pasmo
I pasm(e)m pasmy

sg N pasmo (1). ◊ A pasmo (4). ◊ [I pasm(e)m.] ◊ pl I pasmy (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (trzy z niżej notowanych przyładów) – XVIII w.

Określona ilość (najczęściej 30) uprzędzionych, równolegle ułożonych nitek, mieszcząca się na motowidle, przen; triginta fila unius voluminis Cn (6):
a) O długim, giętkim, wijącym się ciele węża (w opisie gwiazdozbioru Wężownik) (1): Tego Centaurá przodek ná łuk oczekawa: Z łukiem páſmo wężowé/ y ćiáło náſtawa Iáſnégo Wężowniká. KochPhaen 23.
b) Wielka ilość [kogo, czego] (5): Więc takowi wſzyścy/ przynamniéi dla ktoryi ſtych przyczyny omięnionych/ przeciwko ſtaryi nauce pana Chriſtuſowyi/ ku wielu inſzych błędow wymyślili to paſmo nowych rzeczy/ ktoré od onych niedáwno pomienionych przyſłuchaią MurzNT 108v.
Zwrot: »długie pasmo wić« = długo wymieniać (1): krotko mowiąc/ długie by páſmo tu wić trzebá/ Stárſzych y świeżſzych ktorzy tą [cnotą] doſięgli niebá. RybGęśli D4.
Wyrażenie: »pasmo niemałe« [szyk 1:1] (2): Naydzyeć tákich [nauczycieli] ná ſwyecye nyemáłe páſmo/ ktorzy nye życżą tego vcżnyom ſwym/ áby ſie cżego dobrego náucżyli/ yedno żeby od nich kwártały dobre á ſpełne bráli. GliczKsiąż L8v, B6v; [nie bárzoć w ſyny [Pryjamus] ośirocieie/ boć nas zá łáſką Bożą nie małe páſmo/ á tákye ktore wam iśćie cięſzkie będzye HistTroj F8v].
α) W funkcji okolicznika miary:

»pasmy, [pasmem]« = w dużej ilości, licznie, nie pojedynczo; catenati, tractu longo Cn (1): do żony nyema godnosći áni lat/ á do miłoſnice wſſytkyego mu yeſt doſtátek/ thám ma godnosć y látá. Tákich yeſt bárzo wyele/ y wſſędy ſie ich páſmy nápłodziło. GliczKsiąż O8v; [pámiętaſz żeśćie páſmem weſzli ná plác/ ſzyk ieden Miniſterſki/ y ſtánęliśćie iako unus vir? ŚmiglŁup Bv].

c) [O ziemiach położonych wzdłuż granic Polski: (marg) Granice Kroleſtwá Polſkiego. (–) Stárzy Geográphowie/ rozmáite też ludźie przedtym kłádli w tey náſzey Sármácyey: [...] iáko naprzod Henedy náſze/ [...] po nich Gittony/ [...] więc Phiny/ Suewy/ Burgundy [...]. Drugim páſmem ćiągnęli ſie Tyrangite [...]: á nád morzem Oſsy/ Boruſcy/ Veletȩ/ gdźie dźiś Pruſowie y Inflantowie. Nuż páſmem trzećim kłádźie ie Ptolomeus/ od morzá pocżąwſzy/ iáko Kárbony/ Cáreoty [...] Alany/ y Roxolany/ iákoby Ruś y Alany/ ktore kłádźie nád Ieźiorem Meockim/ tám gdźie Tanáis w Ieźioro wpada. BielKron 1597 2.]

ZCh