[zaloguj się]
[pdf]

ROZPIERAĆ SIĘ (12) vb impf

roz- (7), roſ- (5).

się (8), sie (4).

o oraz a jasne, e pochylone.

Fleksja
inf rozpiérać się
indicativus
praes
pl
3 rozpiérają się
praet
sg
3 m rozpiéråł się
conditionalis
pl
1 m pers bysmy się rozpiérali

inf rozpiérać się (4). ◊ praes 3 pl rozpiérają się (1). ◊ praet 3 sg m rozpiéråł się (1). ◊ con 1 pl m pers bysmy się rozpiérali (1). ◊ part praes act rozpiérając się (5).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w s.v. rozeprzeć.

Spierać się, kłócić się; polemizować; confligere, contendere, contentionem a. controversiam a. litem habere, decernere, decertare, dimicare, disceptare, litigare; controversia [alicui] est Cn (12):

rozpierać się z kim (7): Trudno ſię z tákimi roſpieráć/ ktorzy mowić y ſłucháć niechcą/ prawdy ktora w o cży [!] kole. CzechEp 326, 90, 326; Gdy ſię Michał Archánioł z dyabłem roſpierał/ rozmawiáiąc o ćiele Moyzeſzowym: nieśmiał przećiw niemu podnieść ſądu bluźnierſkiego: ále rzekł [...] WujNT Iudae 9. Cf rozpierać się z kim o co; z kim o czym.

rozpierać się z kim o co (2): tedyby nie tylko o właſne iego wyrozumienie z námi ſię pierwey powinien był rozpieráć/ w duchu ćichośći CzechEp 91, 326.

rozpierać się z kim o czym (1): Piſząc to o Michále ś. iż on rozpieráiąc ſię o ćiele Moiżeſzowym z ſzátánem/ nie śmiał/ przećiw niemu/ podnieść ſądu bluźnierzſkiego CzechEp 99.

a. Być w konflikcie prawnym, procesować się (5):

rozpierać się o co (1): Gdy ſię ſtrony o wielkie ſummy roſpieráią/ Sędźiowie ſię z powagą ſwą rozpośćieráią KlonWor 14.

rozpierać się czym (1): Controuerſiae przedtym piſywano práwie rozpiéráiąc ſie ráciámi, árgumentámi, y replikuiąc SarnStat 1299.

rozpierać się de aliqua re (1): áby ſnadź przed czáſem de principali rozpiéráiąc ſie, z defenſiámi ſwémi ſie nie odkrywáli. SarnStat 1299.

Fraza: »strony się rozpierają; rozpierać się z przeciwną stroną« (1;2): A ták ieſli który Prokurator niedbáłośćią ábo złośćią nie rozpiéráiąc ſie z przećiwną ſtroną [non controvertendo cum adversario JanStat 519] dopuśćiłby ſtronę ſwą zdáć/ [...] SarnStat 571 [idem] 788; KlonWor 14; [Tenże Alexánder pochlebniká iednego dworſkiego/ ktory miſterſtwęm złoſliwego pochlebſtwá/ w ſpráwách gdi ſye ſtrony roſpieráć miáły/ od obudwu więc ſtron pieniądze brał/ dymem vduśił. LorichKosz 52, 69 (Linde s.v. rozeprzeć)].
[Zwrot: »miedzy sobą się rozpierać«: Spor puſzcżamy do práwá/ do ſądow/ gdźie ſię ſtrony miedzy ſobą rozpieráią LorichKosz 69 (Linde s.v. rozeprzeć).]

Formacje współrdzenne cf 2. PRZEĆ.

Cf ROZPIERANIE SIĘ, ROZPIRANIE

RS