[zaloguj się]
[pdf]

PISKORZ (14) sb m

-órz; -orz-, [-órz-].

Fleksja
sg pl
N piskorz piskorze
A piskorza piskorze
L piskorzu

sg N piskorz (9). ◊ A piskorza (2). ◊ L piskorzu (1). ◊ pl N piskorze (1). ◊ A piskorze (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde także XVII – XVIII w.

zool. Misgurnus fossilis (L.) (Rost.); ryba z rodziny piskorzowatych (Cobitidae) o giętkim, wydłużonym ciele, bardzo zwinna; saxatilis Mymer1; teucha FalZioł; mustela flaviatilis, ophidion Cn (14): Mymer1 37v; A to ieſt Piſkorz, błotem żywie więczey, mieſzka w iezierze á nie w rzecze/ albo theż y w ſtawie FalZioł IV 40a, +7c, IV 40a, 44a; [Żydzi] Ryby żadney nie iedzą ktora łuſki niema/ iáko Węgorz/ Szliſz/ Ninog/ Piſkorz BielKron 465; [kozieł] Zyadł piſkorzá żywégo/ piſkórz niećierpliwy Strawięnia nieczekáiąc/ przepadł [= przeniknął] przezeń żywy. KochFr 124, 124 [2 r.]; Będąć wierſze iedno ſię z tey cżáſze nápiy ſkorze. (–) Echo. Ná piſkorze. KlonŻal E4.
Przysłowia: y dźień mu [urzędnik chłopu] robotny odpuśći: á Pánu wſzędy piſkórz. Strum L4v; [Ali wszystko szło podług woli Ich Mości, a nam przedsię piskorz PismaPolit 539].

[Iáwna to/ że w mętneý wodźie prędzéy ſie piſkórze łowią MalaspJan F3v (Linde).]

Zwrot: »wiercić się, kręcić się jako piskorz« [szyk zmienny] (1:1): A ieſliżeby ſwárząc á kręcąc ſye Kácérz/ w ſwarze przed prawdą/ iáko piſkórz pokropióny ſolą/ pozwalałći [mieć] Kápłaná/ ále nie tego z Rzymu/ [...] móẃże mu ty táko: [...] OrzQuin Aa2v; RejAp 136v; [gdy Pan prziydzie w ſrogim Máyeſtacie ſwoim/ przed kthorym drudzy iáko piſkorze gdy ich ſolą poſoli/ wiercieć ſie będą/ [...] pocżuią w ten cżás grzeſznicy cżemu theraz wierzyć nie chcą GilPos 147].

LW