[zaloguj się]
[pdf]

PLUSZCZEĆ (1) vb impf

pluszczeć (1), [płuszczeć].

Fleksja
indicativus
praes
sg
1 płuszczę
3 pluszczy
praet
sg
3 m pluszczåł
f pluszczała

praes [1 sg płuszczę.] ◊ 3 sg pluszczy. ◊ [praet 3 sg m pluszczåł. f pluszczała.]

Sł stp, Cn notuje, Linde także XVII – XVIII w.

1. Wyciekać z pluskiem; cum sonitu superne a. cum strepitu fluere Cn:
Fraza: »krew pluszczy« [w tym: z czego (żywotne)]: Iáko/ gdy w zwádzye woł práwy rog zgubił. Oſlep ſie miecże/ á kreẃ z niego pluſzcży KochSz Bv; [bo wtenczas, że żona męża grzebła, podrapała na sobie twarz, włosy targała, szaty rozdarła na piersiach, głową się o mur tłukła, że aż krew pluszczała RadzPodróż 211; A krew po polach pluszczy, za raz płynąc z trzewy. StryjPocząt 594].
[Przen:
Zwrot: »wniwecz pluszczeć« = niszczeć: Cichy Krol pokoy lubił á nie woynę/ Wywiodł lud w pole/ rad pátrzył ná zbroyne Nic nie ſpráwiwſzy/ mogąc/ precż ich puſzcżáł Skarb wniwecż pluſzcżał. StryjGoniec L4 (Linde).]
2. [Pryskać, padać (o wodzie, deszczu):
Fraza: »([na co (żywotne)]) deszcz pluszczy«: od párchow potrzebá wołow ſtrzedz [...]/ ktoreż ná bydło śię rzucáią od zágłodzenia/ álbo też gdy ná nie deſzcż proſto pluſzcży. Cresc 1571 37 (Linde); LEpiey ſie w domach mieſzkáć im zlubiło/ Iuż ſie im w polach/ w puſzcżach oprzykrzyło Lepſzy im Donos w izbie/ niż źwirz w puſzcży/ Gdzie śnieg/ deſzcż pluſzcży StryjGoniec M4v (Linde).]
*** [Bez wystarczającego kontekstu: Płuſzczę et płuſkam/ Aspergo, inquino. Item, exilio. Volck Rrrv.]

Synonimy: 1. ciec, kapać; 2. kropić, kapać.

Formacje współrdzenne cf PLUSKAĆ.

Cf PLUSZCZĄCY

DDJ