Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PŁOCIENNIK

Następne hasło: [PŁOCINA] »

PŁOCIENNY (44) ai

-o- (13) Opec (1), Mącz (11), WyprPl (1), -ó- (1) PudłFr, e jasne.

Fleksja

sg
m	N	płócienny	f	N	płociennå	n	N
	G	płocienn(e)go		G			G	płocienn(e)go
	A	płocienny		A	płocienną		A	płocienn(e)
	I			I	płocienną		I	płociennym
	L	płociennym		L			L

pl
N	subst	płocienne
G		płociennych
A	subst	płocienné
I	n	płóciennymi
L		płociennych

sg m N płócienny (4). ◊ G płocienn(e)go (1). ◊ A płocienny (4). ◊ L płociennym (2). ◊ f N płociennå (10). ◊ A płocienną (3). ◊ I płocienną (1). ◊ n G płocienn(e)go (2). ◊ A płocienn(e) (4). ◊ I płociennym (1). ◊ pl [N subst płocienne]. ◊ G płociennych (2). ◊ A subst płocienné (7); -é (1), -(e) (6). ◊ I n płóciennymi (1). ◊ L płociennych (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII (z Cn) – XVIII w.

Znaczenia

Przymiotnik od „płotno” (44)
- a. Zrobiony z płótna (42)
  - W przen (2)
- b. Służący do wyrobu płótna (2)

Przymiotnik od „płotno”; lintearius Cn (44):

a. Zrobiony z płótna; lineus Murm, Mymer¹, Mącz, PolAnt, Cn; linteus Mącz, Cn (42): yakom ya nyewszyal [...] czterech kith conopy y czterech ranthuchow ploczennych ZapWar [1525] nr 2331, 1513 nr 2126, [1525] nr 2331 [2 r.]; ZapMaz VI 6/297; A mlodzienietz niéktory naſladowál go odziány ruche^m plocienny^m na cialo nagié [Vulg Mar 14/51] OpecŻyw 107; Murm 152; Mymer¹ [31²]v; FalZioł I 77a, 100d, 139a, V 27v; LibMal 1544/78, 1550/154v, 1551/164, 1553/179v, 1554/195; BielKron 38, 156v; Linamentum etiam, Wełná álbo mech płocienny który w rány kłádą. Mącz 195a, 128d, 195a [5 r.], 196d; Y słyſzałem onego mężá oblecżonego wpłoćienne (odzienie) BudBib Dan 12/7, Lev 16/32, Ez 9/11, 10/2, 6, 7, Dan 12/6; PudłFr 77; Y vbioryć z płotná mam/ kupćie mi té ſzáré: Bo w płoćiennych ná koniu bárzo teſkno śiedźieć WyprPl B2; SkarKaz 384b; Apluſtre proporcżyk płoćienny ná Máſzćie. KlonFlis H2; [ploczienne vbiorÿ [...] nadliezą ku roboczie krawieczkieÿ MetrKor 1581 129/64].

W przeciwstawieniu: »płocienny ... adamaszkowy« (1): naydźie cżaſem [...] w płoćiennym worku/ więcey niż w Adámáſzkowym. KlonWor **2.

W charakterystycznych połączeniach: płocienna(-y, -e) chustka, deka, gzło, kaftan, kapica, mech [= rodzaj waty], mycka, namiotek, odzienie (4), pawłoka, pleszek, płachta, proporczyk, prześcieradło, rańtuch, rucha (rucho) (2), suknia (2), szarawary, szata (9), ubiory (2), worek (6).

Szereg: »wełniany albo też płocienny« (1): Subucula, Wełniány álbo też płoczenny [!] plieſcek [lege: pleszek]. Mącz 426c.

W przen (2): Do reye potym żagiel przypráwiono/ Ktory w płocienne wiátr prziymuie łono. KlonFlis E4v; Tu maſz okręty z płociennymi ſkrzydły/ [...]/ Máſzty wynioſłe z boćianimi gniazdy KlonFlis H2.

b. Służący do wyrobu płótna (2): Stamen, Poſtáwá płocienna/ tkácka. Mącz 411d, 193a.

Cf PŁOTNIANY, 2. PŁOTNY