[zaloguj się]
[pdf]

POGNIEŚĆ (3) vb pf

o jasne; e w inf z tekstu nie oznaczającego é; w formach praes e jasne.

Fleksja
inf pognieść
conditionalis
sg
2 m byś pogniótł
3 m by pogniótł
f by pogniotła

[inf pognieść. ◊ fut 2 sg pognieciesz.] ◊ 3 sg pogniecie (1). ◊ 3 pl pogniotą (1). ◊ con 2 sg m byś pogniótł (1). ◊ [3 sg m by pogniótł. f by pogniotła.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w.

1. Cisnąc, gniotąc rozdusić wielu, wiele [kogo, co] (3): [Naprzod niżli ie [plastry] pogniećieſz/ odbierz ieſtli w plaſtrze nieco niecżyſtego Cresc 1571 607.]

pognieść czym (1): á gdy przeſchną [ikry jesiotra]/ tedy ie wkładz w worek z rzadkiego płotna/ aby z nich wſzytka wilgotnoſć wyſzła nadoł/ á kładz ie ręką abys gich nie pogniotł warzechą FalZioł IV 35b.

[pognieść na czym: Mogą też rozynki być dobrze przypráwiáne tym obycżáiem: Pognieść ie znienagłá ná máćicy/ á dopuśćić im támże ſtać przez trzy ábo cżterzy dni/ potym zebrawſzy kożde grono zoſobná rozmacżáć w gorącym moſzcżu ſłodkim Cresc 1571 330.]

a. Zabić miażdżąc (2): A ſtrzeż Pánie Boże áby thy żáby kiedy tego nie nábroiły/ áby ći od tey rzeki Eufraten/ o ktorych tu ſłyſzymy/ ná to fáłeſzne á chytre zgromádzenie tych krolow nie przyſzli/ że y żáby pogniotą/ y ty gęby s ktorych wyſzły potłuką RejAp 137v.
Przen (1): OPrócz Cnoty/ nie niémáſz trwáłégo ná świećie Inſzé rzeczy co ich ieſt/ śmierć ſtráſzna pogniećie. PudłFr 25.

[W połączeniu szeregowym: prziydźie dźień gniewu y popędliwośći iego/ [...] áby wſzystkié ludźie w grzechu leżącé potárł/ pogniótł/ y wniwecz obroćił. JanWróż 29.]

2. [Przycisnąć od góry [co]:
Zwrot: »na doł pognieść«: Włożże w nię [w siarkę] trtęć/ záwiązawſzy ią w iáką chuſtę/ przyłóż śiárki po lekku/ áby chuſtę nadoł pogniotłá/ potym vſtáwnie mieſzay/ áże ſie zśiędzie/ á weſpoł ſie zmieſza SienHerb 592a.]

Formacje współrdzenne cf GNIEŚĆ.

Cf [POGNIECIONY]

MP