Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: POKŁADAĆ

Następne hasło: POKŁADAJĄCY »

POKŁADAĆ SIĘ (6) vb impf

się (5), sie (1).

o prawdopodobnie jasne (tak w pokładać); w inf oba a jasne; w pozostałych formach -kła- (4), -kłå- (1) SkarŻyw.

Fleksja

indicativus
inf	pokładać się
praes
	sg
3	pokłada się

praet
	sg		pl
3	m	pokładåł się	m pers	pokładali się

fut
	sg
3	m	będzie się pokładåł

conditionalis
	sg
3	m	by się pokładåł

[inf pokładać się. ◊ praes 3 sg pokłada się.] ◊ praet 3 sg m pokładåł się (3). ◊ 3 pl m pers pokładali się (1). ◊ fut 3 sg m będzie się pokładåł (1). ◊ con 3 sg m by się pokładåł (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde także XVII (z Cn) – XVIII w. s.v. pokładać.

Znaczenia

1. Kłaść się, przyjmować pozycję leżącą (5)
- a. Obcować seksualnie (2)
- b. [O roślinach]
2. Rozbijać obóz (1)
3. [Uważać się za kogoś lub jakiegoś; cum inf „być”]
4. [Mieć brzmienie, postać słowną]

1. Kłaść się, przyjmować pozycję leżącą; accubare Vulg; procumbere, reclinari, reicere se, sterni Cn (5): Abowiem miáſtho obronne będzie ſpuſtoſſone/ [...] y opuſzcżone iáko puſtynia/ thám ſie będzie paſl ćielec/ y tám ſie będzie pokłádał Leop Is 27/10.

pokładać się na kim (1): A był niektory z zwolennikow Iezuſowych/ ktory ſię położył ná łonie iego (marg) Bo ten był obycżay Zydowſki ſiádáć zá ſtołem iż nie práwie ſiadáli ále ſię ieden ná drugiem pokłádáli. (–) BibRadz Ioann 13/23.

Zwroty: »do nog się pokładać« (1): A on krzyż S. vcżyniwſzy/ lwá ták vſkromionego vyrzał/ iſz ſię do nog pokładał. SkarŻyw 553.

[»w pierzyny się pokładać«: [miłość] Każe nam do połnocy dſiádáć A potym ſie wmiękkie pierziny pokłádáć. SądParysa D2v.]

a. Obcować seksualnie [z kim] (2): Potym k niey przyſzedł młodzieniec ktory ſię tám był ſkrył/ y pokłádał ſię z nią [concubuit cum ea]. BudBib Dan 13/37.

Zwrot: »na uczynku nieczystym pokładać się« (1): Na ogrodzye ſznya ſzyą na vczynku nyecziſthym pokladali LibMal 1547/132.

b. [O roślinach: W ten cżás cżoſnek bywa zbieran gdy iuż [...] pokłáda śię. Cresc 1571 211.]

2. Rozbijać obóz [gdzie] (1): Bacżąc to Rzymiánie/ oſádzili ſkáłę Iánikulum zá rzeką Tybrem/ áby ſie tám nieprzyiaciel niepokłádał BielKron 106.

3. [Uważać się za kogoś lub jakiegoś; cum inf „być”: tedyby Ian dwie ſobie przećiwne rzecży mowił. Napierwey/ ácżby Chryſtuſá nád ſię przekłádał/ wſzákże iednák w niktorym ſtopniu iego doſtoynośći być ſię pokłádał: Bo kto kogo znacżnieyſzego nád ſię być powieda/ ten ſię y ſam zacnym być wyznawa PiotrGonSyn C8v.]

4. [Mieć brzmienie, postać słowną: A wysłyszawszy to br. Jerzy kazał sobie podać Konfesyją, a wziąwszy ją, nalazł to miejsce, które oni opuścili, a tak się pokłada: Uczą [...], aby ci, którzy by mogli [...] sami sobie rękoma swyma żywności dobywali AktaSynod I 134.]

Synonim: 1.a. społkować.

Formacje współrdzene cf KŁAŚĆ.

EBo, MP