« Poprzednie hasło: POPRZECZNO | Następne hasło: 1. POPRZEĆ » |
POPRZECZNY (7) ai
o jasne, e pochylone (tak też Cn).
Fleksja
sg | |||||
---|---|---|---|---|---|
m | N | poprzéczny | n | N | |
A | A | poprzéczn(e) |
pl | ||
---|---|---|
N | subst | poprzéczne |
G | poprzécznych | |
I | f | poprzéczn(e)mi |
sg m N poprzéczny (2). ◊ n A poprzéczn(e) (1). ◊ pl N subst poprzéczne (1). ◊ G poprzécznych (2). ◊ I f poprzéczn(e)mi (1).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów)–XVII w.
Znaczenia
1. Prostopadły do czegoś, ułożony pod kątem w stosunku do czegoś; transversus Mącz, Modrz, Cn; obliquus, transversarius Cn (3): Transtra, Poprzéczne bałki ná których poſowę kłádą. Mącz 462d, 488d.
a. Boczny (przeciwstawny do głównego) (1): Potym poprzecżnemi drogámi co dźień oboz ruſzáiąc wodźił ModrzBaz 112.
2. W funkcji rzeczownika: krewny z bocznej linii drzewa genealogicznego (2): Rowna poprzecznych Linia ieſt/ gdy perſony o ktorych bywa gadká ná rownym ſtopniu ſą od ſpolnego Pniá/ to ieſt od Rodźicá/ iáko ieſt brátow Wnęk/ y śieſtrzyná wnęczká. GroicPorz ff3, ff3.
3. Przeciwny do wymaganego, przekorny (1): Sará [...] námawyáłá Abrááma/ áby Izmáelá wypędził prze poprzecżne záchowánye/ ktore okázowáłá mátká yego GliczKsiąż B3.
4. Zestawienie: »pręt poprzeczny« = rodzaj miary powierzchni (1): Pręt poprzéczny/ czyni łokći wzdłuż ośḿ/ á ná przék łokći Trzydźieśći y dwá. Strum F2v.
Synonim: 2. poboczny.
MC