α. Z dopełnieniem bliższym [w tym: kogo (1361), co (Przen) (4)] (1371): Krolu táko każ odpiſáć/ Ze ty miſtrze chceſz rad poſłáć: Gdy tego pogodá będzie/ Ná wioſnę kiedy śnieg znidzie BierEz F4; Y poſlál miły Iezus Piotra ij Iána rzekątz: Sżedſſy do Ieruzalem miaſta nagotuycie nám wielkonotzné^go baranka. OpecŻyw 86v; iechali dzýeſiętz brácyey Iozefowych [...] Beniamina zoſtáwiwſſy domá dla Iakoba ktory go nye chcyał poſlatz by ſie mu co na drodze nye przydało HistJóz Cv, C4 [2 r.]; Krol franczvſki poslal poſla na weſzelye gonycza wprawdzie. Alye wſdy poſlal. LibLeg 7/97v, 7/99v, 10/68, 91v, 146, 11/62 (16); RejJóz N5, N7, N7v, O5; RejKup t3v; HistAl L4v; MurzNT Matth 21/36, Mar 11/1, Luc 19/29; Ale áni Yuliuſz nawyſſſſego Rzymá biſkup tám był/ áni poſlał ná ſwe myeyſce kogo KromRozm III O5v; Poſłał nas [książki] miſtrz ſobie k woli/ Bo mu nie doſtáło ſoli BielKom A3; A iáćiem ſlużebnicá twoiá/ nie widziáłá ſlużebnikow twoich pánie moy/ ktoreś był poſlał. Leop 1.Reg 25/25, Deut 1/22, 2.Reg 24/13, Mar 14/13, Ioann 1/22, Act 12/1; UstPraw A3; Ieſliż tedy poſlieſz z námi brátá náſzego/ poiedźiemy/ á kupiemyć żywnośći. Ale ieſliż go nie poſleſz/ niepoiedźiem BibRadz Gen 43/4-5; Co vſłyſzawſzy Krol/ rozgniewał ſię/ y poſławſzy woyſka ſwe/ wytráćił ony zábiiacze BibRadz Matth 22/7, Gen 43/8, Num 22/15, 2.Reg 13/27, 3.Reg 2/29, 15/20 (17); Prognes prośiłá mężá ſwoiego/ áby ią poſłał do oycá do Atten náwiedzić ſioſtrę/ ktorey było imię Philomená [...] Krol niechciał iey poſłać/ ále ſam iechał po nię. BielKron 49; Poſłał Andrzey Krol Węgierſki woyſko ludzi mſzcżąc ſie zdrádliwey poraſzki ſynowſkiey BielKron 359, 17v, 32v, 40 [2 r.], 55v, 58v (44); Tedy Herod widząc iże był oſzukan od onych Mędrczow/ rozgniewał ſie bárzo/ á poſławſzy żołnierze kazał pobić wſzytki dzyatki ktore były w Bethleem RejPos 25v, 1, 11v, 237v, 250v, 320v; BielSpr 37v; y posłal Solomon Benáiáhá ſyná Iehoiady rzekąc idz zámorduy go. BudBib 3.Reg 2/29, Num 22/15, 1.Reg 12/11, 2.Reg 13/27, 3.Reg 2/25, I 202a marg (13); BudNT Mar 12/5, 14/13, Luc 19/29, 22/8; STyr w Cżechach v Kſążęciá był mąż bárzo ſmiáły/ [...] Poſłał go w ſwoiey zbroi pięknie vbránego/ Y zábił mężne Kſiążę Páná Kucżymſkiego PaprPan E; Poſłał też był znimi Ceſarz ſekretarzá ſwego Leoná/ proſząc prze żeń Papieżá/ áby Phociuſzá ná ſtolicy Cárogrockiey zoſtáwił SkarJedn 214; SkarŻyw 52, 88, 151, 152, 188, 227, 305; StryjKron 190, 315, 395, 637, 662; ZapKościer 1582/32v; Poſławſzy tedy ſlugę ſwégo ten to iſti/ kazał iéy do śiebie przyść. KochWz 142; BielSen 7 [2 r.]; Tu vrząd kiedyby chćiał/ doſzedlby wnet prawdy: ná grunt on źiechawſzy/ ábo poſławſzy cżłowieká cnotliwego GórnRozm G4v, I3v; Ieslibywtych sprawach chciano posłac Czaussa, ma Goniec Kr IM kogoswego przy Czausu posłac, zeby przezen Czaus oznaimił copostanowi z Carem ActReg 122, 6; GostGosp 140; LatHar 705; A pomieſzkawſzy tám czás nieiáki/ odpráwieni ſą z pokoiem od braćiey do tych ktorzy ie byli poſłáli. WujNT Act 15/33, przedm 19, 21, Matth 11/2, 21/1, 22/4 (22); SarnStat 472, 769, 1175; z trzećim [tj. propozycją objęcia tronu] też iezdzili Poſłowie z Węgier, lecz nie vprośili. Bo krol ſam niechćiał przyiąć tey godnośći, Syná zá śiebie poſłał bez trudnośći. KlonKr E; KmitaSpit C4v.

posłać kogo (G) (4): HistAl B7v, E7v; prośił Páná Bogá/ y przecżyſtey Dziewice o piekálnicżki [!] ich/ áby mu ſług poſłáłá/ dla chorych. SkarŻyw 460; Illyrią/ część Słowáńſkiéy źiemie/ poſławſzy przećiw Wenetóm ludu ſwégo ná pomoc/ ázaż [cesarz turecki] nie wſzyſtkę pośiadł? OrzJan 12.

posłać dla czego [= w jakim celu] (7): iż gdy Litwá w ſrzodek Polſki z ſwoimi Xiążęty ćiągnąć vmyſlili/ Piotrá Pſonkę przerzeczonego dla przeſpiegowánia brodu ná Wiſle poſłáli StryjKron 437. Cf posłać dla czego dokąd; Ze zdaniem celowym; »posłać dla szpiegierstwa«.

posłać dla czego [= w jakim celu] dokąd (1): az komornika Pana Bieganowskiego dlaspisowania szkod musielismy tam posłac. ActReg 125.

posłać do kogo (395): PatKaz II 64; HistJóz Al; MetrKor 46/46v, 47v; BielŻyw 99; [papież] poſlał z Lugdunſkiego ſeymu do wielkiego Czátza [!] Thatarſkiego: brata Aſcelina MiechGlab 18; March² Dv; Alye yeſly zeby czo nam myal powyedzyecz potrzebnego thedy go donaſz poſlyesz A kogo ynſzego na tho myeyſcze sſzobą veſzmyeſz LibLeg 7/104v, 7/34v, 41, 67v, 68, 98 (34); RejPs 155; LudWieś A2v; Poſlał gi ociecz do nas na pole ſamego Tam ze nam marnie zginął RejJóz M4v, B5; ſłowá Ceſarzá wáſzego to vcżynić pobudzáią mię/ ktory was iáko do łotrzyká poſlał. HistAl C4v, Fv, H3, L4, L8; MurzNT Matth 21/34, 37; Y owſſem onego bogacżá w Ewányeliey Abrám gdy s pyekłá záyrzawſſy prosił/ áby poſlał kogo z vmárłych do brátow á do prziyacyoł ſwych GliczKsiąż G8v; RejWiz 32, 114v; Tedy poſlał Krol Aſsyriyſki Rábſácená z miáſthá Láchis do Ieruzálem/ do Krolá Ezechiaſſá z mocą wielką Leop Is 36/2, Gen 46/28, Num 21/21, Iudic 9/31, 1.Reg 16/1, 19 (13); Do pániey álbo do pánny pozwáney w goſpodzye będącey ma Sędzya poſłáć widzá ſwego z iey ádwerſarzem UstPraw H2v; BibRadz Gen 46/28, 3.Reg 15/18, 2.Par 32/9, 35/21, Is 36/12 (11); Poſłáli tedy Hiſzpani iednego młodzieńcá do nich nágo iáko y ony niewiáſty były BielKron 447v, 16, 20v, 47v, 51, 56 (77); Mącz 225a; RejPos 9, 11v, 150v, 164, 250v (8); BiałKat 263v; KuczbKat 275; RejZwierc 101v, 124v, 174v; BielSpr 37, 44; WujJud 159v; BudBib Gen 32/3, Ex 3/10, Num 22/4, Iudic 11/12, 14 (15); Záraz do Heliaſzá/ ſługi ſwe poſłáłá/ A prawie tymi ſłowy/ mowić roſkazáłá HistHel C2v; BudNT Mar 12/2; CzechRozm 32v; Pokilánaśćie dni poſłał go do Perſyey do Krolá. SkarŻyw 75, 102, 131, 187, 235, 243 (12); BielSen 7; StryjKron 51, 100, 682, 687, 782; CzechEp 304; KochWz 139; BielSjem 5; POſłał ieden Ziemiánin do Páná wielkiégo Sługę/ poprawdźie mówiąc/ nie bárzo dworſkiégo PudłFr 25; ActReg 11, 53, 69, 78, 125; Máryuſz ábowiem poſłał był Syllę do Bocchá Krolá o wydánie Iugurty. Phil Q4, I3; WujNT Matth 21/34, 37, Mar 12/2, 4, 6 (20); KmitaSpit Bv, C4; PowodPr 8; SkarKaz 518a, b; CiekPotr 69. Cf posłać do kogo po co; do kogo cum inf; W połączeniu z imiesłowem; Ze zdaniem dopełnieniowym; Zwroty.

posłać do kogo po co (1): Poſłał Roboám po trybut do Izráelitow poborcę Adurá/ ále vkámionowan od nich. BielKron 82v.

posłać do kogo cum inf (5): LibLeg 10/148v; A w tym poſłáli do Papieżá ſkárżyć y o pomoc ná Krzyżowniki o gwałtowne poſiędzienie tych kráin przerzecżonych/ Iáná Grotoná s Słupce biſkupá Krákowſkiego BielKron 373v, 18, 49, 56v.

posłać do czego [= w jakim celu] (1): ktorzy wziąwſzy liſt od Arcybiſkupá Mogunckiego/ do Papieżá iácháli/ proſząc: aby Biſkupá ich poſłał do ſpráwowánia owiec SkarŻyw 354.

posłać od kogo (3): To nowina twe przyſzcie panie moy Podcżaſzy Abo ſie kto pocieſzy abo ſie przeſtraſzy Kiedy was tu poſlano od pana moiego Iuż to yſcie muſi być iednak czos nowego RejJóz K5v; BielKron 413v; SkarJedn 115.

posłać około czego (1): Tegoż cżáſu Papież Iulius poſłał drugi raz poſłá Achileſá de Graſſis około poſpolitey wypráwy przećiw Turkowi do Trácyey/ bo ſie do Włoch ſthroił Thurek. BielKron 407v.

posłać przeciw kogo (G) [= aby walczyć] (1): doſzłá nowiná Krolá Alexandrá/ iż Tátarowie przeſzedſzy rzekę Przypiecz puſtoſzą wołośći Litewſkie/ á Krol przećiwko nich posłał Xiążę Micháyłowicá Olelkowica Słuckiego StryjKron 687.

posłać z czego [= kogo] (2): ConPiotr 34v; y ktemu in armis obawiaiąc się iakiego zamięszania Posłalismy z Koła swego do Ie^go M vczciwie iako przistało oznaymuiąc conas onim dochodzi ActReg 53.

posłać komu [w tym też: cui (1)] (54): BierEz F3v; BielŻyw 113; LibLeg 9/53, 10/146, 11/140; A wam też Atenom piſzemy/ ábyſcie nam poſláli dzieſięć Filizofow [!] s ktoremi żądamy náſz rozum oſtryć [!]. HistAl D5v, B7v, D6v, D7, E7v, E8v; Minerwá ſwięta páni doſyć mi znáć dáłá/ Potym dzyecię Rácio ſwoie mi poſłáłá RejWiz 43v, 35v; Poſlał wnet Saul poſly do Iſái/ mowiąc: Pośli mi ſyná twego Dawidá/ kthory ná polu páſie. Leop 1.Reg 16/19; Tego też cżáſu záſię Auſzpurcżánie przyięli Ewángelią/ proſząc Luterá/ áby im dał káznodzieię dobrego/ ktory im poſłał Vrbaná Regiuſa. BielKron 213v, 76v, 206, 220, 221v, 245v (13); RejPos 26v; A ták poſli mi teraz cżłowieká zmyſlne^go coby vmiał robić ná złoćie y ná śrebrze BudBib 2.Par 2/7; SkarŻyw 251, 460, 520; Drugą część oney Hordy posłał Iágełowi/ A ći przez Chrzeſt imioná dáli Chriſtuſowi StryjKron 507, 150, 375, 390, 507, 557, 637, 667; WujNT 845; Tákie ſzczeście odrzucaſz? bacz ſię, otoć poſłał Bog ieſzcze przyiaćiela, proſto iákoby iuſz Ná márách będącemu. CiekPotr 36, 62. Cf posłać komu ku czemu; cui cum aliqua re; komu cum inf; W połączeniu z imiesłowem; Ze zdaniem dopełnieniowym; »posłać ku potrzebie«.

posłać komu k(u) czemu (3): Embrácyus [...] ſynow miał trzydzyeśći y pięć/ á dzyewek trzydzyeśći y pięć/ ktore wſzytki Sylwiuſowi cżwartemu poſłał do Albániey ku małżeńſkiemu ſtanowi BielKron 61v, 406. Cf »przez ręce posłać«.

posłać cui cum aliqua re (1): a status zasię posłali nauarreo takisz Exercitum, cum ys mandatis aby Hetmani constantia et animi fortitudine laceratam gentis perfidia^m improborum existimationem połatali. ActReg 182.

posłać komu cum inf (1): [Skanderbeg posłał do króla Alfonsa Ferdynanda] áby mu poſłał ludzi dobywáć Biłágrodá pod Turki/ piſząc kniemu iż Włoſzy ſą dobrzy mężowie ná dobywánie zamkow. BielKron 252.

posłać k(u) komu (95): BierEz Fv [2 r.], F3, G3; A gdy mu tam nitz niemogli vcżynitz/ wſſedſſy w rádę/ ij poſláli k niemu ſwé ſlugi z Herodowymi/ ktorzy byli na dzień ſwięty przyiechali OpecŻyw 74v, 46v, 47, 177v; OpecŻywSandR nlb 2v; PatKaz I 2v; BielŻyw 14 [2 r.], 103, 112, 150; Pothem powyeſz, Crol ye^go Miloscz pan moy poslal myą kv V.C.M. abich ymyenym yego Cro. Mi. nyekthore rzeczy v Vaszey Ce. M. spravoval yednal y movil przyaczielſkiem obyczayem LibLeg 7/31, 7/31v, 10/61, 11/75, 77, 152, 162v, 185v; ComCrac 11v; Vyſrzawſſy pokore horégo woblednoſcziach jego/ poſlał ku jemu Pawła y Kozmuſa Lékarza/ aby go poſdrovyli na cżielie y na Duſſy. RejKup o2; Diar 20; Leop Is 36 arg, 1.Reg 25/5, 1.Mach 8/20; Y przyſzli ſłudzy Dawidowi ku Abigáil do Kármelu/ y mowili do niey tymi ſłowy/ Poſłał nas ku tobie Dawid chcąc ćię mieć ſobie zá żonę. BibRadz 1.Reg 26/40, 4.Reg 18/17, 1.Mach 6/60, 7/10, 11/43; Rozumieiąc Ioáb Hetman krolewſki iż krol gniewien przećiw ſynowi Abſalonowi/ poſłał k niemu niewiáſtę roſtropną s Thekuitu/ włożywſzy iey rzecż w vſtá co miáłá mówić. BielKron 71v, 15v, 67, 73v, 87v, 101 (20); Mącz 186d; HistRzym 28v, 33, 67, 70; BudBib 2.Reg 10/3, 4.Reg 5/10, Ier 21/1, 1.Mach 7/10; BudNT Mar 12/4, 6; ArtKanc A7v. Cf W połączeniu z imiesłowem; Ze zdaniem dopełnieniowym; Zwroty.

posłać k(u) komu [= przeciw komu] (3): Krol Rzymſki poſłał ku Arábom z woyſkiem Hetmáná ſwego. Arábowie y Sáráceni [...] poráźili Rzymiany raz trzy kroć rázow. BielKron 165v; Krol Włádziſław [...] wypráwił ſie przećiw Turkom látá 1443. [...] A gdy ſie dowiedzyał iż Turcy ćiągną przećiw iemu/ poſłał z woyſkiem Ianá z Huniadá k nim BielKron 389, 417.

posłać k(u) czemu [= w jakim celu] (32): TarDuch B6v; Ku przełożeniu zakonu ktoregoż żądaſz poſłałem ſtarczow z każde^go pokolenia ſzeſć BielŻyw 113; ZapWar 1536 nr 2492; Za kthorich oznaymyenyem ye^go Kro. mcz Com^miſſarze ſſwoye poſlacz bendzye raczill kv ſkonyczenyv thich rzeczi kthore myedzi poddanemy ye^go Kro. mcz y pana Voyewodzynimy nyeprziyazny mnozha LibLeg 11/164, 7/98, 10/69v, 11/25v, 171; Iużem był we czterdźieſtu lat gdy mię poſłał Moiżeſz ſługá Páńſki z Kádes bárne ku przeſzpiegowániu źiemie BibRadz Ios 14/7; BielKron 198v, 204v, 210, 421v, 434, 443v; Mącz 60b, 225b; Który Stároſtá/ ma dáć y poſłáć z vrzędu Woźnégo ze dwiemá ſzláchćicámi/ ku widzeniu ſzkody y gwałtu/ y ku pytániu/ [...] że ſą winni vczynku naiázdem popełnionégo. SarnStat 1169, 204, 1114. Cf posłać komu k(u) czemu; z czym ku czemu; »ku pomocy posłać«, »posłać k(u) tej rzeczy«, »posłać ku służbie«.

posłać przeciw komu [= aby spotkać] (2): Ten [papież Stefan] był iechał do Gálliey ſwą oſobą żądáć o pomoc Pipiná kſiążęciá Fráncuſkiego [...]. Pipinus vcżynił mu tę pocżćiwość iż ſyná ſwego Kárłá wielkiego poſłał przećiw iemu áż do ſethnego kámieniá/ á ſam v trzeciego ſtánął. BielKron 168, 258v.

posłać przeciw(ko) komu, przeciw(ko) czemu [= aby walczyc] (36): Y przigodziło ſie iż krol Piłat nieprzyiaciel Philipow vmarł, tedy Philip poſłał iedno woyſko przeciwko Piłatowemu ſynowi á drugie z Alexandrem przeciwko iednemu miaſtu nieprzyiacielſkiemu. BielŻyw 147; Ieſli roſkaże ruſzyć woynę iednym przećiw drugim/ wnet vcżynią/ poſleli ie przećiw nieprzyiaćielom/ idą/ rozwalaiąc gory/ mury/ y wieże. BibRadz 3.Esdr 4/4; Pothym Iozue poſłał trzydzyeśći tyſiąc ludzi przećiw miáſtu Háy. BielKron 47v, 70v, 91, 123, 130 [3 r.], 161v (24); BielSpr 37v; CzechRozm 140; StryjKron 190, 225, 375, 472, 557; OrzJan 12; SarnStat 1225. Cf posłać za kim przeciw komu.

posłać na kogo, na co [= aby walczyć] (12): BAtus czarz Tatarſki, chczącz ciągnąć ku wuherſkie ziemi, poſlał Peta hetmana ſwe^go na polſkę. MiechGlab 6; Ten był poſłał Márgrábię Brándeburſkiego ná Tabory/ ále im nic nie mogł vcżynić/ bo mieli pomoc od Polakow BielKron 188v, 89, 159v, 296, 300, 328; BudBib 1.Mach 3/35; A w tym Sigmunt Węgierſki Krol w zmowie z Krzyżaki/ Ze dwanaścią Chorągwi woyſko ná Polaki/ Z Sciborem Siedmigrockim posłał Woiewodą/ ktory Sądecką burzył włość drapieżną ſzkodą. StryjKron 537, 627; BielSen 7. Cf posłać na kogo cum inf.

posłać na kogo [= aby walczyć] cum inf (1): Potym ná Kſiążę Mázowieckie Wáńká poſłał woyſko pobieráć/ palić/ y puſthoſzyć iego dzierżawy BielKron 371.

posłać na co [= w jakim celu] (94): LibLeg 7/34v, 97v, 98, 10/65, 69v, 91v; Vczić dziatki/ ſlugi/ poddane/ y yne/ ſlowa Bożego/ gdi nięmaż ich gdzie nakazanie poſlać. SeklKat G2v; KrowObr 17; RejWiz A6, 35v; BibRadz 1.Reg 15/20; Poſłał też był ná przodku pánowánia ſwego do Zydowſkich kráin Wáleryuſá Grákkuſá ná vrząd. BielKron 140v; Poſłał theż Papież ná Koncilium do Trydenthu/ Kárdynałá Moroná Poluſá. BielKron 220v; Bacżąc Pruſki Miſtrz ſtałość á wierność Wincentego/ poſłał go znowu do Polſki na woiowánie BielKron 372; Tegoż też cżáſu Ceſarz Tatárſki poſłał trzy woyſká ná bránie/ iedno do Litwy/ drugie do Ruśi/ trzećie do Wáłach BielKron 394v, 67, 166v, 167v, 223v [2 r.], 320 (19); BielSpr 27v, 44; BudBib 2.Mach 4/21; SkarJedn 113, 213, 252; Papieſz go posłał ná pokutę do Hieruzálem. SkarŻyw 166 marg, 88, 201, 231, 251 [2 r.], 318, 390, 557 marg; StryjKron 335, 637. Cf Ze zdaniem celowym; Zwroty.

posłać o kogo, o co (25): LibLeg 7/99v, 11/89v, 173; Leop 1.Par 18/10; O winę nieſtáną ma ſąd poſłáć woźnego y dwu ſłużebnikow ſwych/ ktorzy tego máią ćiążáć kogo pozywáią UstPraw G; rzekł mu [posłowi] Báſza/ nie wſzytkiego poſelſtwá ſpráwuieſz o co ćie poſłano/ boś tu miaſt niewſpominał/ o ktore tu rzecż idzie BielKron 217v; Tego też cżáſu Frederyk Legnickie Kſiążę poſłał w dzyewoſłębſtwie do krolá Zygmuntá/ Ianá Turzego Biſkupá Wrocſłáwſkiego o krolewnę Elżbietę krolewſką ſioſtrę BielKron 415, 85, 101, 190, 205, 216 (14); Phil Q4. Cf »posłać o pomoc«.

posłać po kogo, po co [= aby przyprowadzić] (27): SEſſli ſie rano zaſie w radę żydowie/ ij poſláli po Iezuſa do ciemnicę ceklárze OpecŻyw 116v, 191; Iſch lyathoſz wſzwyateczni ponyedzialek wnyebitnoſczi Staniſlawa Zili poſlala pon Catharzina zilyna pawia Chlopcza do Goſpodi szwyeczkiey do kamyenicze yaczkowey LibMal 1544/88v; RejJóz K4; Rzekł krol/ Heliaſz to ieſt/ y poſłał krol poń pięćdzyeſiąt ſłużebnikow/ áby go przywiedli przezdzyęki/ ieſliby z dobrą wolą niechciał przyść. BielKron [84²]v, 17, 21, 100v, 124, 322v [2 r.], 400v; pacholę iego [...] po ſługi do goſpody poſławſzy/ bárwierzá hnet ktoremu vfał przyzwał GórnDworz S8 [idem WerGośc 250]; RejPos 250v; Niepośiánom ia ćiebie/ ále po cżlowieká poſłał? SkarŻyw 212, 68, 161, 212, 453, 597; StryjKron 123; WerGośc 250; SkarKaz 518a, 552a. Cf do kogo po co; W połączeniu z imiesłowem.

posłać po co [= w jakim celu] (1): y ná toſmy przyiecháli/ ábyſmy iuż w ſkutku ſámę rzecż do bráciey ſwey odnieſli/ bo nas po to poſłáli/ á w nic inſzego wſtępowáć mimo to zágrodzili. LeszczRzecz A5v.

posłać kim [= jako kogo] (1): Przyſtał ná ich rádę Klaudyus/ áby [syn Agrypy] tylko ná powieciech roſkázował zá Iordanem iáko vrzędnik/ á Kuſpiuſá poſłał zwirzchnieyſzym nádeń BielKron 142.

posłać czym [= szlakiem] (6): IAroſław Ruskie Xſiążę rozſzerzáiąc páńſtwá ſwoie y ſławę/ poſłał ſyna ſtarſzego Włodzimirza do Konſtántinopolá wodą z wielkim woyſkiem BielKron 347, 178, 220, 337v; SkarŻyw 231. Cf »posłać w pogonią«.

posłać przed kim (15): I poſlałem przed wámi Sierſſenie/ y wyrzućiłem ie z mieſc ich/ dwá krole Amoreyskie/ nie w mieczu áni w łuku twoim. Leop Ios 24/12; BibRadz Gen 24/7, Ex 23/20. Cf »posłać przed sobą«.

posłać z czym [w tym też: cum aliqua re (1)] (57): March² Dv; y wybiſtimy zebranimy rzeczamy poſlaly swego czlowyeka dobrego LibLeg 11/91v, 11/75v, 84v, 154; BielŻyw 99; RejJóz M6v; BibRadz 2.Par 35/21, Ier 21/1; BielKron 86, 193, 204v, 221, 383v; RejPos 164, 251; ModrzBaz 119v; SkarŻyw 102; ActReg 11; Phil I3; WujNT Matth 24/31; A gdźieby ſámi bydź niemogli/ tedy piſárze ſwé z Reyeſtry poſłáć powinni będą. SarnStat 415; KmitaSpit Bv; SkarKaz 518a. Cf posłać cui cum aliqua re; z czym ku czemu; Zwroty.

posłać z czym ku czemu [= w jakim celu] (1): Pothym Symon poſłał Numoniuſzá do Rzymu z wielką tarcżą złothą [...] ku potwierdzeniu towárzyſtwá z Rzymiány. BibRadz 1.Mach 14/24.

posłać za kim [w pogoni] (8): Bacżąc to krol/ vciekł do Lachis. Poſłáli potym zá nim wielkość ludzi Rycerſkich/ á tám go zábili BielKron 87v; Gdy to krolowey powiedzyano/ przebrawſzy co cżelnieyſzy lud/ poſłáłá zá nim ſyná młodego w leciech/ áby go dogonił/ á ieſli ſie záſtánowi/ ocżekaway mię z wielkim woyſkiem. BielKron 112v, 76, 103v, 337v; ActReg 56. Cf posłać za kim przeciw komu; »posłać w pogonią«.

posłać za kim [w pogoni] przeciw komu (1): Po śmierći [papieża] Adryaná/ wybran ieſt Alexender/ ktorego Frederyk z Rzymá wygnał/ [...] Alexender vciekł do Wenecyey/ zá ktorym poſłał Frederyk ſyná Othona przećiw Wenetom BielKron 181v.

posłać za kim [= do kogo] (2): Ten Staniſlaw Gębiczki [kucharz] na pierwſem Noczlegu w Werkach. Die 12 Octobŕ ieſt zabith. Na ktorego mieſcze K. Ie^go Mcz. s kuchniey ſwey, Staniſlawa Kucharza, za Ksziezną Iei Mczią poſlacz raczil WyprKr 126; Ceſarz go [arcybiskupa koleńskiego] tedy pozwał przed ſię/ áby ſtanął we 30. dni/ gdzieby był z dworem ná ten cżás/ pozwał go też Papież do Rzymá w 60. dni/ poſłał tedy poſłá zá Ceſarzem BielKron 224.

posłać za kim [= w ślad za kim] (1): A mieſzcżánie iego nienawidzieli go/ tedy poſláli poſelſtwo zá nim/ mowiąc: Niechcemy żeby ten miał krolowáć nád námi. Leop Luc 19/14.

posłać za czym [= po co] (1): Tedyć ia ku niemu trzy ſtrzały wyſtrzelę/ á ták ſtrzelę iákoby ćwicząc ſie do celu. Poſlęć theż (zá nimi) y chłopię rzekſſy mu: Idż [!] przynieś mi ſtrzały. Leop 1.Reg 20/21.

posłać w czym (4): Y poſlał Krol Hirám w onych okręćiech ſlugi ſwoie Leop 3.Reg 9/27; padł los ná Ligurá/ kthory poſłał w łodźi ſwego ſługę kupnego dowiedowáć ſie o wodźie BielKron 451, 337v; StryjKron 96.

posłać w czym [= w jakiej sprawie] (33): LibLeg 11/160v; [Ferdynand prosił Solimana] áby mu dał Węgierſką koronę dzierżeć thym práwem ktorym dzierżał nieboſzcżyk Krol Ian/ w cżym też Laſkiego był przedtym poſłał. BielKron 313v. Cf Zwroty.

posłać dokąd (345): A kiedy drugi dzień náſtał/ Xánt Ezopá ku łáźni poſłał. BierEz D3, A2, Hv, O3; OpecŻyw 86v, 116v; OpecŻywSandR nlb 3v; MetrKor 38/321 [2 r.], 46/47; á niebądz to wam ćyęſſko yżeśćye mię przedali do tey zyemye/ á bo wiem dla zdrowia waſſego poſlał mię bog przed wamý do Eiptu HistJóz D4; BielŻyw 124; Mnieyſzy vph poſlali ku Lęcżycce. Siradzowi y Kuiawam z Hetmanem imieniem Kaydan MiechGlab 7; A tak v.k.m. viroſumiawſchi ſtego wipyſſv przes mieſzkania na thi granycze raczi poſlacz kogo bedzie volia V.k m. LibLeg 11/19, 7/42, 67v, 68, 98, 99v (25); Czeſſarzs Thureczky pan naſch ma lyudzi wziemy ſwey doſſicz narodu y yązika thuthecznego, kthorimi poſlawſchi ye thu potrzebą thakowa dalyeko treffney odprawycz bi mogl LibMal 1548/144v, 1543/68, 1544/88v, 1546/122; RejJóz K5v, M4v, N2v, O4v, O5; SeklKat G2v; ZapWar 1548 nr 2668; HistAl B4; MurzNT Luc 15/15, 16/27; DiarDop 100, 110, 113; Poſłał thedy Iozue ſłużebniki do Namiotu iego/ ktorzy ſſedſſy kwápliwie tám/ náleźli wſſyſthkie rzecży ſchowáne ná iednym mieſcu Leop Ios 7/22, Gen 46/28, Is 36 arg, 2, 57/10, Ier 29/3, 1.Mach 8/17, 2.Tim 4/12; OrzList g4v; UstPraw D2v; KIedy bitwá przed miáſtem okrutna być miáłá/ Tá páni cżterzy ſyny zacne tám poſłáłá. RejZwierz 47; A gdźie iedno Saul poſłał Dawidá/ ſzedł wſzędy/ á roſtropnie ſobie pocżynał BibRadz 1.Reg 18/5, 3.Reg 8/44, 4.Reg 6/32, 18/17, 2.Esdr 2/5, 2.Par 32/9 (12); Król Káźimierz drugi raz woyſko do Wáłach poſłał. BielKron 391, 17, 17v, 21, 40, 43 (132); Mącz 60b, 462c; GórnDworz Pv, S8; RejPos 58v, 161v, 250v; Potym poſławſzy pieſze miedzy chroſty/ kazał ſuchego gáłęzia s tłuſthych drzew co nawięcey nánośić. RejZwierc 163, 163, [203]v, 274; Minutius Ruffus, gdy ſie potykał s Szcordyſzki/ y z Daki [...] byli mu śilni/ poſłał tháiemnie brátá z drugimi ná bliſki págorek poroſły chroſtem s Trębácżmi BielSpr 41v, 42, 69; Elizeuſzu mieſzkay tu proſzę (ćię) bo posłał mię Iehowá do Ierychá. BudBib 4.Reg 2/4, Gen 32/3, Num 22/4, 1.Reg 15/20, 4.Reg 2/2, 6 (14); BudNT Luc 15/15; A ieſliby go w obcy kray posłáć miano/ tákoweż ſtáránie trzebá mieć około iego ćwiczenia ModrzBaz 11v; SkarJedn 130, 142, 183, 213, 214, 251; SkarŻyw 15, 51, 75, 90, 113 (20); StryjKron 26, 225, 305, 390, 472 [2 r.] (9); NiemObr 59; CzechEp 378; WerGośc 221, 250; GórnRozm D3, D3v; Tydzien temu minął, iakoPanKanclerz posłał samSecretarza Cieklinskiego ActReg 127, 124, 125; OrzJan 103; Y poſławſzy ie do Betlehemá/ rzekł: Idźćie/ á wywiáduyćie ſię pilno o dźiećiątku WujNT Matth 2/8; A teraz pośli męże do Ioppy/ á przyzow Symoná nieiákiego co go zową Piotrem. WujNT Act 10/5, Matth 20/2, Luc 15/15, 16/27, s. 428 [2 r.], Act 10/8, 25 arg, 2.Tim 4/12; SarnStat 302, 569, 1230; SkarKaz 346a; CiekPotr 11, 87, 88. Cf posłać dla czego dokąd; W połączeniu z imiesłowem; Zwroty.

posłać skąd (31): ZapWar 1536 nr 2492; MiechGlab 18; Dla tey przicziniſmi poſlaly ſdworv naschego, yvſvpha ſlvge naschego LibLeg 10/93v, 7/99v, 10/69v [2 r.], 91v, 93, 11/92v (12); Otho (pry) poſlał Dawid poſly ſwoie z puſſcżey: áby pozdrowili Páná náſſego/ á on ie nie cudnie przyiął Leop 1.Reg 25/14, Num 32/8, Is 36/2; A ieſliby kmiotkowie niechćieli wieſć potrzeb do woyſká/ tedy Káſztellan ma poſłáć z woyſká do wśi bliżſzych/ ktorzy máią rozdáwáć potrzeby UstPraw D2v; BibRadz Ios 14/7, 2.Reg 18/17; BielKron 16, 48v, 199v, 380v, 393, 413; Wy tedy słuchayćie słowá Iehowy/ wſzytko záprowádzenie/ ktore posłałem z Ieruſzalimá do Bawelá. BudBib Ier 29/20; SkarŻyw 520; SarnStat 1114. Cf »posłać z niebios«.

posłać którędy (7): LibLeg 10/151; A gdy [Mikołaj Wolski] przyiechał do miáſtecżká [Hall] [...]/ záhámowano go od Ceſárzá/ ſámego puſzcżono wolno/ ále Moſkwę pobrano od niego y rozwiązano/ przez Lubek do Moſkwy poſłano BielKron 412, 379, 410v, 435, 436v; StryjKron 472.

cum inf (56): BielŻyw 24; ConPiotr 33v; Abi thwoya Kro. mcz raczil poſlacz ſzwoych dworzan abo komv thwoya Kro. mcz roſkazeſch poyczy na the tho granycze thich lotrow ſchvkacz y poymacz y podacz ych komv thwoya Kro. mcz roſkazeſch. LibLeg 11/168v, 10/114, 11/11; MurzNT Luc 15/15; Y poſłał ſłużebniki ſwoie wzywać tych ktorzy byli proſzeni ná weſele BibRadz Matth 22/3; Zach 7/2; Ale Thobiaſz prośił oycá Ráguelá áby go poſłał náwiedzić oycá ſtárego/ powiedáiąc thego ſłuſzną przycżynę. BielKron 98; Na drugi rok poſłał Soliman Ceſarz Achomátá/ Vlámáná/ y Amurathá Sędziaki/ dobywáć zamkow pod Węgry/ pothym ſam zánimi ćiągnął. BielKron 315, [84²]v, 97, 189v, 220v, 227v (25); RejZwierc [203]v; Ná oſtátek prośił áby poſłáli co przednieyſzą rádę/ oglądáć iż mury Atheńſkie obálone ſą. BielSpr 37v, 38, 41; BudBib 2.Reg 10/2, 4.Reg 1/16, 19/4, Ier 40/14; BudNT Luc 15/15; SkarŻyw 451; StryjKron 457; BielSen 7; á Pan zábrawſzy to do śiebie/ Ekonomá ma poſłáć/ weryficowáć ony Regeſtrá/ y doświadcżyć ieſli ſie concorduią/ á Panu z nich ſummę ſpiſawſzy oddáć. GostGosp 4; Y poſłał go do folwarku ſwego páść wieprze. WujNT Luc 15/15, Matth 22/3, s. 428; CiekPotr 41. Cf posłać do kogo cum inf; komu cum inf.

W połączeniu z imiesłowem czynnym teraźniejszym zawierającym przekaz do adresata [w tym: do kogo (76), k(u) komu (18), dokąd (9), komu (2), po kogo (2), przeciwko komu (= do kogo) (1)] (126): Krol iego myloſcz polſky pan moy myloſczywy ieſt mnye kv vaſchey k.m. poſlaczy raczil oznamvgiancz v.k. my^loſti. Ze krolyewa iey myloſcz malzonka iego K.M. [...] czerą [...] porodzicz ieſt raczila. LibLeg 4/26; a tak teras przikazvyemy wam zebiſczie poſlaly ktorego człowieka dobrego do krolia polſkiego dayacz otim znacz LibLeg 11/20v, 7/10v, 10/59, 148, 153, 11/76 (10); BierEz F2; nápoſlád poſlál ſyna ſwé^go rzekątz [...] OpecŻyw [61], 71; MetrKor 46/46v; BielŻyw 14; ComCrac 11v; LibMal 1546/122; HistAl E8v; MurzNT Mar 8/26; Leop Num 21/21, Iudic 9/31, 1.Reg 16/19, 2.Par 32/9, 1.Mach 13/34, Matth 22/16, Luc 19/14; IEden był ſtá dukatow v kupcá pożycżył/ Potym do iego żony/ gdy ie iuż odlicżył/ Poſłał bábę dáiąc iey/ áby k niemu przyſzłá RejFig Dd5v; Poſłał Iorámá ſyná ſwego do Krola Dawidá náwiedzáiąc zdrowie iego/ á życząc mu iż walcząc z Adárezerem poráźił go BibRadz 2.Reg 8/10, Iudith 3/2; Káźimirz poſłał kniemu poſły chcęcy mu płát dáwáć káżdy rok/ áby go niechał w pokoiu. BielKron 324, 15v, 16v, 42, 56, 58 (47); RejAp 39v; HistRzym 33, 129v; RejPos 8, 238v, 250, 288; RejZwierc 101v, 204v [2 r.]; BudBib Iudic 11/12, 17, 4.Reg 5/10, 16/7, 19/9, 2.Par 36/15, Ier 36/14; On widząc to oznáymił/ wnet Heliaſzowi/ Ktory go zaraz poſłał/ s tym ku Achábowi. Oznáymuiąc by wnetże/ roſkazał záprzęgáć HistHel C2v; BudNT Ff8v; CzechRozm 131v; SkarJedn 183; Ceſarzowá nic ſię Ceſarzá ſtym nie rádząc/ poſłáłá zacne pánie do niey/ to iey rádząc. SkarŻyw [223]; gdy pochwili ſługę poń oćiec ná obiad go przyzywáiąc poſłał SkarŻyw 527, 20, 252, 336, 347, 356, 390, 429; czym gdy był zwyciężony vpor nieprzyiacielſki/ poſłáli Vlriká Eiſenonená Commendatorá wielkiego/ y Ianá Zayluſá podaiąc ſię Krolowi StryjKron 647, 26, 122, 309, 672, 782; KochWz 139; aby posłał do Maximiliana kogo, ciesząc go ActReg 59; Posłał znowu Cieklinskiego prosząc directu^m rsponsu^m ActReg 128, 53, 60; LatHar 716; A vſłyſzawſzy o Ieſuſie/ poſłał do niego ſtárſze Zydowſkie/ proſząc go áby przyſzedſzy vzdrowił ſługę ie^go. WujNT Luc 7/3; Tedy poſłał Piotrá y Ianá/ mowiąc: Szedſzy zgotuyćie nam Páſchę/ ábyſmy pożywáli. WujNT Luc 22/8, Matth 22/16, Luc 7/6, 19, 20, s. 428, Act 9/38; SiebRozmyśl K3.

Ze zdaniem dopełnieniowym zawierającym przekaz (zwykle polecenie) dla adresata [podmiot zdania podrzędnego jest zwykle tożsamy z dopełnieniem dalszym zdania nadrzędnego; w tym: do kogo (37), k(u) komu (5), komu (2); aby, by, żeby] (49): A dlá tego widzątz Iezus miły ſmętek ſwé matki/ poſlál na przod Iána s Piotrem k niéy/ aby ſie nie ſmucila OpecŻyw 78, 174v; ConPiotr 34v; LibLeg 11/162, 173v; HistAl B8; MurzHist Sv; Leop Philipp 2/28; RejFig Dd5v; Ale znowu drugie poſły Báláách krol k niemu poſłał pocżćiwe oſoby/ obiecuiąc dáry wielkie/ áby przyiechał á źle winſzował ludu Izráelſkiemu. BielKron 42, 42, 54v, 69, 106, 134v (31); RejPos 56; Poſłały nas do ćiebie/ náſze przyiaciółki/ Byś nas ták ſpráwowáłá/ iáko mátká pſzcżołki. BielSat [I4] [idem BielSjem]; Potym go poſłáli do Topoley do Strijá/ áby go był wypráwił gdzie ná ſłużbę RejZwierc 274; BudBib 4.Reg 5/6; Oná ſynacżká do niego potym poſłáłá/ áby mu błogoſłáwił/ ták w ſkázuiąc SkarŻyw 31, 164, 368; BielSjem 13; Tym rychley tedy poſłałem go: ábyśćie go vyźrzawſzy/ záś ſię weſelili/ á iabym nie był ſmętny. WujNT Philipp 2/28, Luc 20/10.

Ze zdaniem celowym zawierającym polecenie dla wysłanego [podmiot zdania podrzędnego jest zwykle tożsamy z dopełnieniem bliższym w zdaniu nadrzędnym; w tym z zapowiednikami: dla tego (4), na to (2), w ten obyczaj (1); aby, by, iżby, żeby (194), azaby (2), coby (1), iż, że (2)] (199): Záwżdy śię z ſobą bijáli/ Inym ptakom pokoy dáli. Gołębie gdy to widzieli/ Lutość nád ich ſzkodą mieli: Swe poſły do nich poſłáli/ A zaby ie poiednáli. BierEz S2v, A2, G3; OpecŻyw 6v, 47, 75v, 86v; OpecŻywSandR 3v; HistJóz C2v, Ev; Iezu ktorys dwu zwolennikow poſlał ku rozwięzowaniu oſlicze z oſlęciem/ á iżby k tobie przywiędli. TarDuch B6v; BielŻyw 103, 113, 158; MiechGlab 37, 39, 59; wten obiczay cziebye Czeſarz ye^go M. poſlał do krola ye^go M. wtey sprawye zebi tho ſprawywſchi do nas poddanich ye^go Cz.m. wczaloſczy przinioſl y nam tho pooddawal. LibLeg 11/107v, 7/11, 31, 31v, 10/61, 11/134 (13); LibMal 1543/68; Poſlimyż gi do krola Iż wyſluży dwa konia LudWieś A2v; ZapWar 1548 nr 2668; RejKup o2; HistAl B4, Fv; Oicze Abrahamie zmiłui śię na demną/ a pośli Lazarza aby omoczył w wodźie/ koniec palca ſwoie^go/ i ochłodźił ięzyk mói MurzNT Luc 16/24, Matth 21/34, Luc 16/27; jedno o to nam idzie, iż bracia naszy nie wiedząc o tym nic posłali są tu nas, abyśmy ich potrzeby sprawowali, czegośmy się im podjęli. DiarDop 110; RejWiz 137; I z ſſedł ſie wſſyſthek lud Iſráhelſki do miáſthá [...] y poſláli poſly do wſſyſtkiego pokolenia Beniámin/ áby im mowili. Leop Iudic 20/11; A teraz poſłał mię Pan/ żebym ćie vzdrowił/ á Sarę żonę ſyná twego ábym od Diabelſtwá wybáwił. Leop Tob 12/14, Gen 46/28, Num 21/32, 32/8, 1.Reg 25/14, 1.Par 18/10 (15); IEden prze towárzyſze w rybny dzień feſt ſpráwił/ Poſłał naprzod zuchwálcá/ by ſzcżukę záſtáwił. RejFig Aa3; RejZwierz 36; BibRadz Gen 19/13, 46/28, 1.Reg 15/1, 4.Reg 6/32, 2.Esdr 2/5 (14); Poſlimy tám kilko mężow coby przewiedzyeli kędy mamy iść/ á przeſzpiegowáli co ſie w nich dzyeie/ á miáſtá/ żywność/ y lud oglądáli. BielKron 40; ále chcecieli ie zwyciężyć/ poſlicie bliſko ich woyſká ſwoie dzyewki cudne/ w pięknych ſzátach przyſtroione/ áby ſie młodzyeńcom ich vmiáły zákázáć á przycięgáć k ſobie cudnemi ſłowy BielKron 43, 16, 21, 46v, 48v, 55 (54); Mącz 60b, 225b; RejAp 190v, 193; Ociec práwi twoy Peleus/ dla tego mnie s tobą poſłał/ ábym cie náucżył/ y mowić/ y cżynić GórnDworz Kk4v; Y posłáli posły po rozlicżnych ſtronách żeby go náleźli. HistRzym 38, 49, 67, 70, 123v; RejPos 9, 11v, 26v, 56v, 150v, 157, 161v [2 r.]; KuczbKat 275; RejZwierc 174v; BielSpr 37, 37v [2 r.], 42; A Hektor dwu sług posłał, aby owiec dwoje Przygnano a Priama zawołano z Troje. KochMon 23; poſlemy męże przed ſobą że wyſzpieguią nam ziemię/ á przynioſą nam ſpráwę BudBib Deut 1/22, 2.Esdr 2/5, Ier 36/21, 1.Mach 7/7, 12/49, 2.Mach 14/39; BudNT Mar 12/2; CzechRozm 140; Teraz ná to ćię tu Bog poſłał/ ábyś ćiáło moie ktorem z ćiebie wzięłá pogrzebł. SkarŻyw 15, 51, 131, 189 [2 r.], 212 [2 r.], 243 (13); Dla czego Krol Ruſką Sláchtę z Ianem Cyzewſkim/ y z Tęczyńſkim Woiewodą Krakowſkim/ y z Wołochy poſłał/ áby Tátárſkiey ſrogośći odpárli/ á ſam do Litwy [...] ná łowy odiechał. StryjKron 617, 472, 597; CzechEp 318; WerGośc 221; Rżymiánie pod ktorych mocą był niemál świát wſzytek/ nie ſromali ſię tego/ poſłáć z poſrżodká śiebie ludźi zacznę do Greciey/ żeby z támtąd do Rżymu prżynieśli práwá GórnRozm D3, D3v, N2v; ArtKanc K14v; ActReg 3v; OrzJan 103; A czyháiąc nan poſłáli niektore ludźie ná zdrádźie/ ktorzyby ſię zmyśláli być ſpráwiedliwymi; áby go podchwyćili w mowie/ á podáli go vrzędowi y zwierzchnośći ſtárośćiney. WujNT Luc 20/20, Matth 21/34, Mar 12/2, 13, Luc 14/17, 16/24 (14); PudłDydo A4; RybWit A3.

Ze zdaniem celowym zawierającym polecenie dla adresata dotyczące wysłanego (1): nápłákawſzy ſie ich [synów] oćiec Ian Káſtoryot/ y nácáłowawſzy poſłał ie do Adrynopolá/ thym obycżáiem iáko vmowá byłá/ áby ich nie turcżono. BielKron 244.

Z przytoczeniem lub zdaniem referującym treść przekazu [w tym: iż (3), jesli(by) (3), -li (3)] (11): y rzekł do nyego Izrael/ brácya twoi páſą bydło w Sychymyach/ chodz ſam poſlę cye do nych ieſly ſye ym ſſtzęſliwye powodzy. HistJóz A2; Item staroste Camienieczkiego wzialem bil ſobie za sina. y poslalem bil doniego z lyſti poſla swego yz wſzitky nowini a thayemnycze ktorebich ſlischal o nieprzyaczielyv chczialem do niego dawacz LibLeg 10/152v; Szli potym do Krolá wſzyſcy Maurowie/ myſmy też poſłáli ſwego Aráſzorá/ iż ſtrzeżem roſkazánia Krolewſkiego/ á nic nád iego wolą nie cżyniemy. BielKron 453v, 215v, 222, 248v; poſłał Pan Anyołá ſwoiego do niego/ Iż Páwle nic ſie nie lękay/ iam ieſt nád tobą RejPos 331; POsły do Niemiec poślem co zá Práwo máią/ Iż ſie v nas cżęſtokroć Prus vpomináią BielSjem 20; posłalismy zposrodka siebie pewne Posły swe do nich tak do ImP. Gniezninskiego ziaką intentią donasiedzie ActReg 49, 56; KmitaSpit Bv.

β. Bez dopełnienia bliższego (604): LibLeg 6/118; (did) Poborcá. (–) PAnie miły Stároſto/ iuż poſli ná ciążą/ Bo ieſlićbych ia poſłał/ pewnieć mego zwiążą. RejZwierz 101; BielKron 244; BudBib Ps 58/1; Dla tego y ia nie mogąc ſię więcey wſtrzymáć/ poſłałem ábym ſię dowiedźiał o wierze wáſzey WujNT 1.Thess 3/5.

posłać dla czego [= w jakim celu] (4): PO káżdégo Stároſty [...] śmierći/ pan Podſkárbi Koronny/ zá roſkazániem náſzym poſłáć ma dla vczyniénia Inwentarzá/ y dla opátrzenia prowentów SarnStat 342 [idem] 361. Cf posłać dla czego do kogo; dla czego dokąd.

posłać dla czego [= w jakim celu] do kogo (1): A gdźieby ſie co téż trudnégo tráfiło/ [...] czemuby rozſądkiem ſwym zdołáć nie mogli/ tedy do nas iáko narychléy pro informatione poſłáć máią. SarnStat 453.

posłać dla czego [= w jakim celu] dokąd (1): thes gdj by pan allexy tham posslal dla soly abo wolow tedj mu ma bycz wolno kylka czloviekow Nohaczewskich asz do szessczy poslacz do Drohobyczy ZapWar 1548 nr 2668.

posłać do kogo (301): a kto bąndzie ſnim potrzebną ſprawe myal. then nyechay do mnye poſlye. ya to odprawye. MetrKor 46/47; przetho bedziely wolia thwoya Hospofarv poſzly do pana mego Krolia ye^go M. tam tobye ſprawiedlywoſcz nieodwloczna bedzye LibLeg 11/12, 9/52v, 10/67v; Iedni rádzą poſłáć do Doktorá/ Bo nie ſtrawił kęſa co iadł wczorá. BielKom C8; wzowćie niewiaſt rzewliwych/ áby przyſſly: y do onych ktore mądre ią/ poſlićie/ á niechże ſie kwápią/ niechże imą nád námi lamentowáć Leop Ier 9/17, 1.Reg 20/12, 3.Reg 18/20; RejZwierz 38; BibRadz Iudic 6/35, 1.Esdr 8/16, I 476a marg, Act 19/31; Zániedbał tego/ áż Arcybiſkup Gnieźnieńſki Fulko poſłał do Papieżá Alexándrá cżwartego/ ktory poſłał interdikt/ to ieſt klątwę wielką nań. BielKron 362, 100v, 107v, 109v, 167v, 194v (17); RejPos 12v marg, 251v, 288; RejZwierc 101v; BielSpr 38; BudBib Num 22/10, Iudic 11/17, 1.Esdr 8/16; CzechRozm 133v; BielSen 6; ActReg 155; WujNT Act 10/33, 19/31. Cf posłać dla czego do kogo; do kogo o co; do kogo po kogo; do kogo przez kogo; do kogo z czym; do kogo w czym; do kogo cum inf; Ze zdaniem dopełnieniowym; W połączeniu z imiesłowem; Zwroty.

posłać do kogo o co (11): ComCrac 14v; á oni tám zoſtáli/ y zámknęli to miedzy ſobą: poſłáć do Papieżá o przyzwolenie ná kroleſtwo Litewſkie. BielKron 386v, 223v, 252, 357v, 375, 406, 410; Krolowa Perſka iego ſławą wzbudzona/ o pożegnány oley do niego poſłáłá SkarŻyw 31, 252; StryjKron 421.

posłać do kogo po kogo, po co (6): Tego cżaſu Darius krol Perſki do Alexandra po dań poſłał BielŻyw 149; RejFig Dd5v; Poſłał Saul do Iſſái po Dawidá/ ktory przyſzedł z winem á chlebem y kozłem do Saulá BielKron 65, 59, 351; ActReg 86.

posłać do kogo przez kogo (1): To co Pan Bog od wieku w ſwey rádźie vłożył/ Posławſzy tu ku Pánnie, to nam iśćie ziáwił/ Gdy poſłał przez Aniołá do niey z wyſokośći/ Aby iey wziáwił nowe ná świećie rádośći. ArtKanc A3v.

posłać do kogo z czym (5): Tedy Gabáończycy poſłáli do Iozuego do obozu w Gálgál z tákiemi ſłowy [...] BibRadz Ios 10/6, Ios 10/3,2. Esdr 6/8; Potym ſpiſáwſzy ártykuły támże ná ſeymie pánowie Litewſcy z rádámi Polſkimi ziednocżenia Litwy s Polſką/ poſłáli ſnimi do Litwy do Alexándrá BielKron 401, 85.

posłać do kogo w czym [= w jakiej sprawie] (1): yſch mi wyeczey thakowich krziwd czyerpyecz nyemozem y wthem do Czeſſarza ye^go mczi poſlyemi LibLeg 11/165v.

posłać do kogo cum inf (4): kthorzy ſpiſáli y ſłuchali y poſłáli drugi raz do oycá Papieżá cudá á znáki S. Stániſłáwá ná ſpiſku máiąc/ opowiádáć. BielKron 362v, 373v; RejPos 50v; Doſyć czyniąc prośbóm Pánów Rad náſzych świetckich y Poſłów Ziemſkich/ poſzlemy do świętégo Oycá Papieżá prośić o Annaty SarnStat 174.

posłać k(u) komu (20): Kthori nam piſſall yſz Sendzyak byalogroczky kv nyemv bil poſlall opowyedayancz the ſkodą kthora ſzye woczakowye ſthala LibLeg 11/135v; Potym ſie lepak Alexander wezbrał ku rodzaiowi ktory zową Nago mędrci, ci kniemu poſłali tak to mowiąc. BielŻyw 159, 25; Zárázem przeto poſłałem ktobie/ á ty dobrze vcżyniłeś przyſzedſzy BudNT Act 10/34[33]; ArtKanc A3v. Cf posłać ku komu na co; k komu z czym; Ze zdaniem dopełnieniowym; W połączeniu z imiesłowem; »posłać z poselstwem«.

posłać ku komu na co (1): Allegare aliquem alicuius rei gratia, Posłáć ku kómu ná pytánie o niektórą rzecz. Mącz 187a.

posłać k komu z czym (1): a przeto chtzątz vchwacitz milégo Iezuſa w ſlowie/ poſlali k niemu/ ſ tym pytanim OpecŻyw 74v.

posłać przeciw czemu [= aby walczyć] (1): A gdy Iozue poſłał przećiw miáſtu Háy/ poráżeni y roſproſzeni Izráelitowie/ s ktorych było zábitych trzydzyeśći y ſześć mężow. BielKron 47v.

posłać na kogo [= aby walczyć] (1): Rozgniewał ſie Frederik poſłał z woyſkiem do Polſki/ pobieráć zamki y miáſthá na Władziſławá. BielKron 355v.

posłać na co [= w jakim celu] (1): BAbę ocży boláły/ że máło widziáłá/ Więc ſobie po bárwierzá/ ná rádę poſłáłá. RejFig Ee2; á niechcąc ſzczęścia bitwy koſztowáć/ poſłał ná rokowánie/ poſtępuiąc Iſasławowi Dawidowicu Kijowá StryjKron 225; SarnStat 364, 413. Cf »posłać na ciążą«, »posłać na wywiedzenie«.

posłać o kogo (1): Thegoż roku poſłáli Cżechowie do Polski o krolewicá Włádziſłáwá áby ich pánem chćiał być/ dawſzy mu ártykuły ſpiſáne około záchowánia praw BielKron 327v.

posłać po kogo, po co (150): BierEz A4; ForCnR D3v; A yeſlibi pan iego powyedzial, yſz wyąnczi wzyąl niſzli przinym zaſtal a non bi ſzye panv ſzwemv viznal, thedi, pan yego, ma po ony rzeczi poſlacz ktore mv mayą bicz wroczoni MetrKor 40/822; thedi mya pothem proschil a bich poslal podrugie myesczany ktorzi były przithem thargu ZapWar 1537 nr 2494, 1537 nr 2494; LibLeg 11/72v [2 r.]; LibMal 1544/90v, 1546/123; Widząċ iż złe Pan Bog karze Poſlal ſkokiem po lekarze. Ktorzy mu też oznaymili Iż iuż czas wſyadząċ pochyłi. RejKup b4, h3v, h5v; HistAl L5v; Diar 26, 28, 40, 49; Leop 1.Reg 16/11, 12; RejFig Cc4; A przetoż poſłáli poń á wezwáli go BibRadz 3.Reg 12/3, Gen 27/45, 4.Reg 6/32; poſtępowano s poſpolſtwá przećiw iemu [Marcjusowi]/ iákoby on był ſkaźcá poſpolitey rzecży/ mowiąc przeciw práwu y vſtáwie/ poſły háńbiąc y fukáiąc kiedy poń z vrzędu poſlą. BielKron 109; Wacſław poſłał po Monárchią. BielKron 367 marg; Wielki Kniáż Moſkiewſki w ten cżás po obraz pánny Máryey do Włodźimierzá poſłał/ chcąc s nim przeciw nieprzyiaćielowi ćiągnąć/ y ćiągnął BielKron 439v; Kniáźia Wiśniowieckiego/ poſławſzy poń/ poimáli. BielKron Mmmm2, 29v, 52, 70v [2 r.], 76 [2 r.], 106v (51); GórnDworz S5v; A domyſliwſzy ſie posłał po Tárſyią/ á gdyſz kniemu przyſzłá Rzekł iey: [...] HistRzym 23, 15, 19, 56 [2 r.], 64, 134v; Pan poſławſzy záſię poń z nowu/ dowiedziawſzy ſie thego od inych ſług ſwoich/ kazawſzy go zwięzáć zá ręce y zá nogi/ kazał go wrzućić do ciemnice RejPos 249, 239, 266v; á łothrowie mu ſiedząc pochlebuią/ á ieden ná drugiego poglądáią/ á bárzo go ſnádnie ná wſzytko przywiodą/ iż im ſzynkuie/ álbo muśi poſłáć po co iedno każą. RejZwierc 53, 6, 25v, 38, 84, 90, [203]v; Rádá záſie powiedziáłá/ iż then ſtáry rozum ſtráćił/ [...] poślimy poń: iż vznamy lepiey iego vmyſł BielSpr 45v; BudNT Act 24/24; Po was poſłałem do Egiptu/ ábo wyprowádziłem was z Egiptu. CzechRozm 144; KochOdpr C2v; Oczko 2; SkarŻyw 46, 168, 444, 509, 553; StryjKron 165; BielSjem 21; KochSz C3v; ActReg 183; WujNT 439 [2 r.]; SarnStat 272; KmitaSpit B. Cf posłać do kogo po kogo, po co; po kogo dokąd; Ze zdaniem dopełnieniowym; W połączeniu z imiesłowem; »posłać sobie«.

posłać po kogo dokąd [= aby przyprowadzić kogo dokąd] (1): Y oznáymili mu [Festusowi] arcy offiarnik y przednieyſzy (z) Iudow o Páwle/ y prośili go. Proſząc łáſki przećiw niemu/ áby poſłał poń do Ieruzalemá/ podſadę vcżyniwſzy zábić go ná drodze. BudNT Act 25/3.

posłać z kim [= kogo] (2): ſam herod poſlal z zydy do ſzwyątego yana baptiſti pytayącz yeſzly by on był kryſtus PatKaz III 102; Potym ſzli do Krolowey ſtárſzy proſząc/ áby Iezuſá dáłá poimáć [...]. Poſłáłá ſnimi Krolowa áby go poimáli BielKron 464v.

posłać z czym (26): a mam za tho ze tho wſdziecznie ye^go K.m. bedzie przymowal od pana woyewodj the poſſelſtwo ktorem od ye^go M. przes czie wirozvmial tom wſzitko ye^go K.m. oznaymyl y ſtim bes omyeſzkania poſlię LibLeg 10/155v; BielKron 297v, 355v. Cf posłać kogo z czym; k komu z czym; Zwroty.

posłać za kim [= do kogo] (4): przedthym Bureńſki woiował kráiny Lántgráfowe nád Fránkfortem/ á gdy niemogł nic vcżynić Fránkfortowi/ odćiągnął precż. Pothym zánim ſámi Fránkforćiány poſłáli/ co im każe cżynić powolnie ſie dáwáią BielKron 228. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym.

posłać za kim [w pogoni] (7): ſkąd on vćiekł áż do Láchis/ gdźie go oni poſławſzy zá nim/ zábili. BibRadz 4.Reg 14/19; Ceſarz Cárzygrocki dowiedziawſzy ſie poſłał zá nimi/ z kthoremi muſieli ſie bić á bitwą Grekow pożbyli [!] iż ich dáley nie gonili. BielKron 347v, 72, 217v, 509. Ze zdaniem dopełnieniowym; »posłać w pogonią«.

posłać dokąd (110): OpecŻyw 5, 66v; FalZioł V 24v; BielŻyw 25; Pod thim czaſſem kyedi poſſlya na Choczym, maya ſſia wiwyedzyecz Comiſſarze od staroſth pogranycznych y od ynſſich poddanych naſſich wſhiſtkych krziwd LibLeg 11/131v, 7/41, 11/72v, 131v; GliczKsiąż B6; KrowObr 233v; Przywiedziono tedi dwa konie/ y poſlał Krol do obozu Siriyſkiego/ mowiąc: Iedzćie wyſſpieguyćieſz. Leop 4.Reg 7/14, 1.Reg 31/9; Z támtąd Iehu poſłał po wſzytkiey źiemi Izráelſkiey/ y zeſzli ſię wſzyſcy chwalcy Báálowi BibRadz 4.Reg 10/21, Ios 10/6, Ier 29/28; Bacżąc to Krol Fráncuſki/ poſłał ku Boloniey/ ktorą był przed thym ſtrácił/ wybrał miaſtecżká y wśi miedzy Kaletum á Bolonią/ y Boloniey máło niewźięli. BielKron 234, 56v, 70v [2 r.], 88v, 89, 90v (56); Rus mittere, Do wśi posłáć. Mącz 362a, 3a; GórnDworz S5v; RejPos 301, 327; RejZwierc 200v; BudBib 1.Reg 31/9, Ier 2/10; BiałKaz C2v; CzechRozm 133 [2 r.], 144; SkarJedn 175; A widząc iſz żniwo wielkie/ á robotnikow máło: poſłął [!] do Angliey/ y przyzwał więcey ludzi pobożnych y vcżonych SkarŻyw 518, 518; StryjKron 165; ArtKanc A3v, C14; GórnRozm D3; A poznawſzy go mężowie mieścá onego/ poſłáli po wſzytkiey oney kráinie/ y przynieśli mu wſzytki ktorzy ſię zle mieli WujNT Matth 14/35; WujNT Act 5/21, 10/32, 11/13, 20/17; SarnStat 272; KmitaSpit A4v. Cf posłać dla czego dokąd; W połączeniu z imiesłowem; Zwroty.

posłać skąd (9): Goski A16; BibRadz 4.Reg 10/21; A gdy poń poſłano z Wilná/ nie chćiał ſie z mieyſcá ruſzyć/ áż mu napierwey dano trzy ſtá złotych BielKron 403, 41v, 42; A z Miletu poſławſzy do Ephezu/ przyzwał ſtárſzych kośćielnych. WujNT Act 20/17. Cf »posłać z wysocza«.

cum inf (26): gdy ſie Grzegorzowi Papieżowi przydáło niektorego dniá poſláć ryb łowić do Sadzáwki/ s kthorey miáſto ryb przes ſſeśćdzieſiąt tyſięcy głow dziećinnych wyćiągniono dniá iednego. KrowObr 233v; RejFig Dd7v; Ráguel wątpił/ przeto poſłał pirwſzey nocy ná świtániu dowiedowáć ſie ieſli Thobiaſz żyw zoſtał podle żony BielKron 97v; Gdy to obacżył Emilius/ poſłał ty bliźnięta do rzeki Tybris vtopić/ á mátkę ich Sylwią dał opátrzyć. BielKron 98v; Merodach Káldeus też tego cżáſu w Babilonie pánował/ ktory poſłał w niemocy Ezechiaſzá krolá náwiedzáć z dáry. BielKron 100v, 122v, 231v, 301, 312v, 313v (12); BielSpr 44v; BudBib Gen 32/5, Num 21/32, 1.Reg 31/9, 2.Reg 10/5; Poſłał wnet Maurus gonić S. Benedictá/ powiádáiąc/ iſz iuſz twoy nieprzyiaćiel zginął. SkarŻyw 251, 31; GórnRozm D3. Cf posłać do kogo cum inf.

Ze zdaniem dopełnieniowym zawierającym przekaz (zwykle polecenie) dla adresata [podmiot zdania podrzędnego jest zwykle tożsamy z dopełnieniem dalszym zdania nadrzędnego] [w tym: do kogo (116), po kogo (14), k(u) komu (5), przeciw komu (= do kogo) (3), za kim (= do kogo) (3), za kim (w pogoni) (1), z kim (1), po kim (1); aby, by, iżby, żeby (152), iż, aby (1)] (154): Xant gdy ſie thego dowiedział/ Iey odeſzćia ieſt żáłował: Poſłał k niey by ſie wroćiłá BierEz C4; OpecŻyw 5, 42v; A gdzie bi woysko czo naywiąthſche zebrały thedi bi myely poſlacz do krolia mlodego, abi donych wiyachal iako do poddanich do swich MetrKor 61/224; HistJóz B; FalZioł V 24v; BielŻyw 14, 149; MiechGlab 17; abowyem sye thymy czassy Sandziaczi odmyenyaly, y chcziely ſſemnv poslaczy yuſz ex nunc. abych wthey rzeczy konyecz wczynyel LibLeg 9/51; a yam yeſt poſlal do v.m. abj v m raczil vczinycz yako pan chrzeſczyanſky LibLeg 10/122v, 7/99, 11/45v, 183v, 184v; RejKup q8; poſlał naprzod do koſcyołá Hámonowego áby námawyano kápłany/ ktorzyby Alexándrá przywitáli ſynem Iowiſſowem GliczKsiąż B6; LEw rzkomo ſie rozniemogł/ y poſłał do Liſzki/ Zeby go náwiedziłá RejZwierz 118v; Leop Num 16/12, 1.Reg 31/9; RejZwierz 8; BibRadz 1.Reg 22/11, 2.Reg 9/5, Ier 16/16; Poſłał thedy Ioáb imieniem krolewſkim zá Abnerem/ áby ſie do krolá wroćił BielKron 69; Przeto Ammon poſłom Dawidowym chcąc im lekkość wyrządzić/ ogolił poł brody káżdemu/ y przerzázał odzyenia áż ná doł. A gdy to Dawidowi powiedzyano/ poſłał przećiw poſłom áby mieſzkáli w Ierycho/ áżby im brody odroſły. BielKron 70v; Przeto poſłáli mężowie Iudá po krolá áby przyiechał do nich ſzcżęſliwie. BielKron 72v; Potym Pompeius Ráycá y z inymi poſłáli zá Syllą/ powiedáiąc okrucieńſtwo Máryuſow/ áby ſie wroćił z woyſkiem. BielKron 130v; Krol Fráncuſki dowiedziawſzy ſie tego/ poſłał abyśćie tego przeſtáli BielKron 221v; Ortigia gdy wzwiedziáłá/ żáłowáłá ſieſtrzycżek ſwych/ poſłáłá z wielką żáłobą do krolá Sogiellá Tátárſkiego/ áby ſie pomśćił krwie ſwoiey niewinney nád Greki BielKron 297v; Krol s tey przycżyny wzyął z Bogdanem Stefánem przymierze/ á poſłał do Podola przećiw brátu Alexándrowi/ powiádáiąc thy rzecży ktore ſie mu w Wáłáſzech tocżyły/ áby nie ieździł zá nim. BielKron 398v; Przekopſki Carz po ſkarániu ſwoich/ poſłał do Krolá o pirwſzą zgodę y vmowę/ áby ią miedzy ſobą s krolem dzyerżeli BielKron 410, 41, 56, 56v, 59 [2 r.], 59v (101); Vsłyſzawſzy to krol/ bárzo ſie rádował/ y posłał ku niemuz [!] áby ſie gothował ku boiowániu. HistRzym 81v; Giezy ſługá Elizeuſzá onego/ vgoniwſzy go powiedzyał mu od one^go páná ſwego/ iż ſie pan moy rozmyſlił y poſłał zá tobą/ ábyś mu poſłał ſzátę iáką y funt złotá. RejPos 218; Y vrádzili ſthárſzy ná ratuſzu/ poſłáć do woyſká do Hetmáná ktorego zwano Holofernes/ iż iuż áby murow niepſował/ á piątego dniá chcieli mu ſie poddáć/ rzecży ſwe opátrzywſzy. RejZwierc 154, 34, 84, 125v; Poſłali tedy zá Hánnibálem Cártáginenſes/ áby przyiáchał z woyſkiem rátował ich BielSpr 38v, 38, 45v; BudBib 4.Reg 5/7; SkarJedn 175; SkarŻyw 31, 152, 179, 251, 552; StryjKron 150, 472 [3 r.], 597; Iáko mamy k temu przyść/ o tym pogadaymy/ Ziechawſzy ſie ná mieyſce/ poſły wybieraymy. A poślemy do Polſki/ náſzey miłey mátki/ Dawáiąc ſie iey pod moc/ ze wſzyſtkimi ſtátki. Aby nam Syem złożyłá/ ná mieyſcu gdzie ſłuſznym BielSjem 4, 20; ActReg 124; Iż vrząd poſłał ábyśćie byli wypuſzczeni: teraz tedy wyſzedſzy idźćie w pokoiu. WujNT Act 16/36; znowu posłali do tego to p. Garwaskiego pisarza płockiego, aby do sądu przyszedł. ZapMaz II G 97/90v; SkarKaz 80a; Wſzák do ſłubu Kápłaná/ znaydźiem gotowego/ Tylko by do nas przybył poſlimy po niego. PaxLiz E3v; SkarKazSej 680a.

Ze zdaniem celowym zawierającym polecenie dla adresata dotyczące człowieka lub rzeczy wyrażonej dopełnieniem dalszym [aby, by, żeby] (8): poſliemy do oicza S. Papieza o ty annaty abysmy ich z Korony vynoſicz niedopuſczili, alie aby zoſtali na obronę rzeczi poſpolitey w koronie. ComCrac 14v; obacżyli nie kthore być winne/ pośćináli ie/ z ktorych ieden vćiekł do dworá krolá Fráncuſkiego/ Weneći zánim poſláli by go wydano BielKron 217v, 72, 303v; RejZwierc 38; Cżym ſię Pánowie obruſzywſzy/ prośili Odoná Arcybiſkupá Kántuáryyſkiego/ áby po Krolá poſłał/ żeby go do Pánow przywiedziono SkarŻyw 509, 46, 509.

Ze zdaniem celowym zawierającym polecenie dla wysłanego [aby] (4): I poſlał Fáráo áby oglądano: á nic niezdechło ſtych rzecży ktore dzierżał Iſráhel. Leop Ex 9/7; BielKron 464v; Báchides [...] położył ſię obozem v Bezáithá/ y posłał áby poimano wiele z tych ktorzy byli do niego zućiekáli BudBib 1.Mach 7/19; WujNT Act 5/21.

Z przytoczeniem lub zdaniem referującym treść przekazu (16): ktora [dziewka] gdy vyrzáłá z muru Kákaná męża kraſnego/ głádkiego y ſurowego/ á on woyſká ſwoie ná koniu obieździ ſzykuiąc ie ku ſzthurmu/ poſłáłá do niego chceli ią poiąć zá żonę BielKron 299; Poſłáli do Krolá Boleſłáwá w they rzecży/ ieſli ſie máią bronić cży poddáć BielKron 351v; Koſzycżánow było teſkno/ poſłáli do Krola Władźiſłáwá co máią cżynić. BielKron 397; Tám wſzyſcy iednoſtáynymi głoſy zezwolili ſie ná Alexándrá/ poſławſzy do Węgier ſkokiem do Krolá Węgierſkiego/ iż Alexándrá [...] ná kroleſtwo Polſkie wybráli BielKron 401, 100v, 226v, 228, 248v, 327, 343v, 416v; Tá też przycżyná byłá/ iż oni żydowie á Licemiernicy poſłáli do Ianá s. ktoby był. RejPos 12v, 12v, 251v; RejZwierc 101v; ActReg 155.

W połączeniu z imiesłowem czynnym teraźniejszym zawierającym przekaz do adresata [w tym: do kogo (88), k(u) komu (7), dokąd (6), po kogo (4)] (111): OpecŻyw 66v; PatKaz III 102; BielŻyw 153; Poſlali do Krola Swiętopługa, [...] wſkazuiącz iemu aby więci w ziemi ich nie mieſzkał MiechGlab 59; Dawami tesch znacz v.m. yzeſmi poſlaly do vm. proſchacz v.m. abi my v.m. vcziniicz raczil ſprawyedlywoſcz zyednim Iskrziczkym LibLeg 10/123, 10/94, 11/47, 131v; HistAl I; Y poſlał Ioáb oznáymuiąc Dawidowi wſſyſtkę ſpráwę walki Leop 2.Reg 11/18, 2.Mach 8/11, 4.Reg 3/7, Am 7/10; BibRadz 1.Reg 25/39, Ier 29/28, Am 7/10, Tob 10/9; OrzRozm T4; Poſłał tedy Moiżeſz s Kades do krolá Edom/ proſząc áby mogł przez iego zyemię z ludem iść drogą gośćinną BielKron 41v; Poſłáli tedy Grekowie do kościołá Apolinowego/ pytáiąc co máią cżynić o zgwałcenie ich kościołá á zábicie Achilleſá. BielKron 59, 42, 46v, 47v, 76v, 88v (59); Misit ad me statim qui salutem munciaret, Posłał ku mnie hnet kłániáyąc ſie/ o zdrowiu ſwym oznáymuyąc. Mącz 254a; GórnDworz Y6; RejPos 8v [2 r.], 14v, [36], 352v; BudBib 4.Reg 5/8, 19/20, 2.Esdr 6/8; BiałKaz C2v; Y przyſzli bráćia y mátká iego/ á nádworze ſtoiąc/ poſłáli kniemu zowąc go BudNT Mar 3/31; ták iż krol poſłáł do Papieżá Mikołáiá/ proſząc o náucżyćiele wiáry S. SkarJedn 218; SkarŻyw 230, 292, 517 marg, 518 [2 r.], 527, 559 [2 r.], 571; StryjKron 130, 562, 722, 737; BielSjem 4; ActReg 61; LatHar 698; WujNT Matth 27/19, Mar 3/31, Ioann 11/3, Act 13/15.

W połączeniu współrzędnym typu: »posłał i uczynił« (21): Poſlał y wyzwał Rachel y Lią ná pole Leop Gen 31/4; Wſzákoſz iednák poſli theras/ á zgromadz ku mnie wſzyſtek lud Iſráelſki ná gorę Kármelu Leop 3.Reg 18/19, Ios 24/9, 1.Reg 5/11, 2.Reg 11/27, 3.Reg 7/13, Ier 38/14; BibRadz 3.Reg 2/36; poſłał wnet y kazał ściąć támże w onym więzyeniu onego cżłowieká ſwiętego RejPos 322v; y vyrzał groby/ ktore tám (były) na górze/ y posłał á wziął kośći zgrobow (onych) y ſpálił ná ołtarzu BudBib 4.Reg 23/16; A po roku posłał Nábuchodonozor krol Bábilońſki/ y zágnał do Bábilonu z świętym nácżyiniem Páńſkim. BudBib 3.Esdr 1/44[45], Gen 41/8, 14, 2.Reg 2/5, 2.Par 10/3, 36/10, Ps 17/17, Ier 25/9; BudNT Matth 2/16; Rozgłośi ſię rzecż oná dziwna po mieśćie. y poſłał vrząd y ták nálaſł. SkarŻyw 341; SkarKazSej 660a.

W połączeniu niewspółrzędnym z part praet act (12): a poſláwſſy zmordowál wſſytki dzieci] ktoreż były w Betleiem OpecŻyw 29; MurzNT Matth 2/16; A poſlawſſy zebráli do ſiebie wſſyſthkie Kxiążętá Filiſtyńſkie/ y rzekli: [...] Leop 1.Reg 5/8, 4.Reg 7/13, AAA4v; BudNT Matth 14/10, Mar 6/18[17]; poſławſzy do niego/ pytął [!] cże^mv Oycowſką wiárę wzgárdził SkarŻyw 75; A Iozeph poſławſzy/ przyzwał oycá ſwego Iákobá WujNT Act 7/14, Matth 2/16, 14/10, Mar 6/17.

W połączeniu szeregowym (1): poſlalyſzmi zadaly y napomynaly abi ych mcz. tho opatrzily y roſkazaly thim tho y ſthem kthorzi tham bily abi thi ſkodi wroczone bili. LibLeg 11/165.

a. Wysłać na pełnienie misji religijnej [w tym: kogo (469), co (Przen) (4)] (474): bociem ſam od ſiebie nieprzyſſedl/ aletz ten ieſt ktorytz mnie poſlál/ ktorégo wy nie wiécie/ ale iá wiém ijżem od niego/ a on mnie poſlál OpecŻyw 75v, 63, 66, 66v, 75v, 92v, 96v, [170]; MiechGlab 19; Y cżemu tak długo niepoſleſz ſyna twego ktorego płacząc żądamy. WróbŻołt ccv, kk4v; SeklKat R3v, R4; KromRozm I O2; A co pán mowi że go ociec nieposłáł ſądźić/ to iako mowi posłáł/ tak śię rozumie/ o przyściu wcielé śmiertelnem MurzNT 218v marg, Luc 10/17, Ioann 8/16, 18, 13/16, 20 [2 r.], 17/3, 8; Abowyem yáko yego bog Oćyec poſlał/ ták on też Apoſtoły poſlał KromRozm II f4, f4v [2 r.]; Bo im dał yáſnoſć tę/ ktorą mu oćyec dał/ A yáko yego oćyec poſlał/ ták ye on tez poſlał. A to władza kápłáńſka. KromRozm III K5v, G8v, H2 [2 r.], L8v; LubPs Y; KrowObr 4, 42v, 55v, 118v, 212v [3 r.], 214; Powiedáiąc: iż mowią co im nie kazano/ Cżyniąc ſie ſámi poſły/ choć ich nie poſłano. RejWiz 189v; Boć oni fáłeſſnie prorokuią wam w imię moię: ánim ich poſlał/ mowi Pan. Leop Ier 29/9, *A3v, Num 16/28, 1.Reg 12/8, 2.Esdr 6/12, Tob 12/20 (17); Goski A8v; Potymem ſłyſzał głos Páná mowiącego/ Kogoż poſlę/ á kto będzie poſłem od nas? tedym rzekł Otom ia/ poſli mnie. BibRadz Is 6/8; Tych dwunaśćie poſłał Iezus/ dawſzy im roſkázánia BibRadz Matth 10/5; Thedy rzekł Iezus: Moyći pokarm ieſt abych cżynił wolą thego ktory mię poſłał/ á dokońcżył ſpráwy iego. BibRadz Ioann 4/34, *7 [2 r.], Is 48/16, Ioann 7/15, 18, 13/20; BielKron 28v, 29, 35, 132v, 165 [2 r.]; GrzegRóżn kt, B4v, C3v, D3, E3 (13); OrzQuin L3; SarnUzn F3, F5, F5v; Iż poydą á iam ich nie poſłał/ będą poſelſthwo ſpráwowáć/ á iam im nie porucżył. RejPos 240v, 123, 143v, 179v, 353v; RejPosWiecz² 91, 92v; RejPosWiecz³ 98; BiałKat 21; GrzegŚm 6 [3 r.], 39, 40; KuczbKat 100; Iáko mie Oćiec poſłał/ y ia was ślę: Weźmićie Duchá S. WujJud 153v; WujJudConf 77v, 204; Bo fałſzywie wam prorokuią imieniem moim/ nie posłałem ich mowi Iehowá. BudBib Ier 29/9, Ex 3/12, Zach 2/9, 4.Esdr 14/4; BudNT Matth 10/5, Mar 9/36, Ioann 4/34, 5/24, 30 (18); Ale to ieſzcże więtſza co ſam o ſobie powieda y o oycu ſwym/ á iego mu te^go świádkowie poswiádcżáią/ że wyſzedł od Bogá/ á iż go też Oćiec poſłał. CzechRozm 32, 3, 20, 27, 32 [3 r.], 33 [2 r.] (14); Poſłáli kápłany ſwe/ niezgody miedzy bráćią śieiące: ktorzy znowu ony ártykuły ktoremi Rzymiány Heretyki cżynili/ Bvlgárom podmiátáli. SkarJedn 229, 46, 51, 77; Bo piſmo mowi: á iáko kazáć máią ieſli ich nie poſlą? SkarŻyw 213; Dopiero Moyżeſz pośilony od Páná Bogá/ wſzedł z Aaronem do Pháraona/ y ná podporę poſelſtwá ſwego od Bogá: á pokazanie mocy tego ktory go poſłał/ iſz był tworca niebá y ziemie: cżynił cudá przed nim SkarŻyw 479, 490; MWilkHist K4v, L; CzechEp 22, 67, 118, 120, 141 (16); NiemObr 35, 107, 118; Ale iż y teraz wiele ſię tákich náyduie/ iáko Prorok powiáda/ ktorzy widzenie ſercá ſwego powiádaią nie z vſt Páńſkich/ ktorzy biegáią choć ich nie poſłano/ ktorzy prorokuią choćia do nich Pan nie mowił ReszPrz 102, 102 [2 r.]; ArtKanc A13, E13v; LatHar 333, 555, 718; Odſzczepieńcy doſyć hárdzie rownáią ſię w tym Pánu Chriſtuſowi/ że ich tákież pytamy: Czyią mocą każą/ ábo kto ich poſłał? WujNT 89; Tych dwunaśćie poſłał Ieſus: roſkázuiąc im/ mowiąc: Ná drogę Pogánow nie záchodźćie/ y do miaſt Sámárytáńſkich nie wchodźćie WujNT Matth 10/5; Iáko mię poſłał żywiący Oćiec/ y ia żywię dla Oycá: á kto mnie pożywa/ y on żyć będźie dla mnie. WujNT Ioann 6/57; Ktoć z ſámego śiebie mowi/ chwały właſney ſzuka: Lecz kto ſzuka chwały tego ktory go poſłał/ ten ieſt prawdźiwy/ á nie máſz w nim niepráwośći. WujNT Ioann 7/18; á ieſli ia ſądzę/ ſąd moy ieſt prawdźiwy: Bo nie ieſtem ſam; ále ia/ y ktory mię poſłał Oćiec. WujNT Ioann 8/16, s. 39, Matth 10/40, 21/36, s. 89, 90 (57); PowodPr 24; Kto z ie^go krwie nie pochodźił/ do kápłáńſtwá práwá nie miał: ták y w nowym/ kogo poſłáńcy od ſámego Chryſtuſá nie poſłáli/ ten do ſpráwowánia vrzędu duchownego práwá żadnego nie ma. SkarKaz 206a; NAprzod ten z prawdźiwą Ewángelią idźie/ ktory ſię ſam w ten vrząd nie wdáie/ áżby go P. Bog poſłał/ y to iemu roſkazał/ iáko tu czyni Pan IEZVS: Idźćie rozgłaſzayćie Ewangelią. SkarKaz 240a; Lecz fałſzywi Ewángelicy nie czekáią áby im Bog ábo ludźie od Bogá ten vrząd poruczyli. Sámi bieżeli/ mowi P. Bog/ á iam ich nie poſłał/ y przetoż kłámáli mowiąc: Bog mię poſłał/ y Bog mi to á to mówić kazał/ á P. Bog im nic nie poruczał. SkarKaz 241a; A ieſli mowią/ że ie ſam P. Bog przez ſię ſámego bez ludźi poſłał: niechże iego pieczęć y liſt/ to ieſt cudá przynoſzą. SkarKaz 418a; O byſmy go widźieć mogli/ pośli nas/ ſzukáć go będźiem. SkarKaz 422a, 203a, 205b, 240a.

posłać dla kogo (1): NIewycżerpáne miłośierdzie ſwoie okázuiąc nam Pan Bog nie tylko ſyná ſwego dla nas poſłał/ aby tu ná tey niſkiey ziemi nam niedoſtoynym ſłużył SkarŻyw 25.

posłać dla czego [= w jakim celu] (6): OpecŻyw 2; KrowObr 5v; gdy ſie dowiedował Moyżeſz v Bogá/ kogoby z nim poſłáć chćiał/ dla prowádzenia ludu Izráelſkiego do źiemie obiecáney: tedy mu ták Bog odpowiedział: [...] CzechRozm 16v; A nie dla tego [Bóg] gi [Syna] posłał/ áby ten Swiát potępić miał/ ále áby gi záchował á w łáſce ſwoiey ſpráwował. ArtKanc HI8, A13; WujNT Col 4/8.

posłać do kogo (43): RejWiz 164v; Leop Ez 3 arg; Wźiąłem tedy kubek z ręki Páńſkiey/ y nápawałem z niego wſzytki narody do ktorych mię Pan poſłał. BibRadz Ier 25/17, Agg 1/12, Zach 6/15, Act 15/25; BielKron 89; Iam ieſt kthorym ieſt/ á Iſtność álbo będący poſłał mię do ciebie. SarnUzn B5; RejPos 129, 284; RejPosRozpr b3v; Y rzekł Moiżeſz do Bogá: oto ia przyidę do ſynow Izráelowych y rzekę im Bog oycow wáſzych posłał mię do was BudBib Ex 3/13; Bo ták mowi Iehowá Cewáoth/ zá sławą posłał mię do narodow łupiących was BudBib Zach 2/8, Ier 25/15, 17, Zach 2/11; BudNT Philipp 2/19; CzechRozm 32v; y poſłał do nich kaznodzieię ſwego onego Noego: [...] oznáymuiąc mu gniew ſwoy y zgubę onę ludzką: áby ludzi vpominał/ á do pokuty wzywał SkarŻyw 269; CzechEp 238; NiemObr 146; WujNT Ioann 16/7, s. 392, Act 22/21, s. 505, Philipp 2/19, Col 4/8, Thess 3 arg; SkarKaz )(2, 518a [2 r.]; SkarKazSej 707a. Cf Z imiesłowem czynnym; Ze zdaniem dopełnieniowym; »apostoły posłać«, »posłać proroka«.

posłać komu (26): OpecŻywList Cv; y obiecał go nam ſam/ mowiąć/ proſcie a wezmiecie/ poſlę go wam SeklKat P3v; poſlał mię vbogiem/ ábym vzdrowił ſkruſzone ſercá/ ábym przepowiedał Ieńcom odpuſztzenie/ ábym przepowiedał láto Miłośćiwe KrowObr 79; Leop Ier 16/16, Mal 4/5; BielKron 49v; GrzegRóżn G2v; Iż otho ſwiádká poſlę ludowi memu/ wodzá y náucżycielá pogánom. RejPos 9v, 144v, 187v, 244v, 296v, 326, 338, 341v; RejPosRozpr cv; CzechRozm 4; Bo iuſzby ie nie cżłowiek ále ſam Bog oſzukał: ktory im błędniká poſłał y ſłucháć roſkozáł [!]. SkarJedn 46; SkarŻyw 559; ZawJeft 6; ArtKanc B11, P6v; WujNT Act 3/20, 26, Philipp 2 arg. Cf »z poselstwem posłać«.

posłać ku czemu [= w jakim celu] (2): Iezu ktorys wſzitkę tobie mocz poddaną obiawiwſzy zwolenniki ſwe ku krżcieniu poganow poſlał. TarDuch C8, B2v.

posłać miedzy kogo (2): Tegoż wedlę obietnice miedzy nás poſlál s panny narodzonégo. OpecŻywList Cv; Leop Act 22/21.

posłać na co [= w jakim celu] (11): patrz iako pilnie pelni nácżes go poſlál/ iżetz ſie poci OpecŻyw 103; KrowObr 5v; BibRadz II 7b marg; Niedoſzedł rok po iego męcżeńſtwie gdy od Papieżá tegoſz/ ktory go ná náwracánie Heretykow do powiátu Medyoláńſkiego poſłał/ w Peruzu kánonizowány ieſt SkarŻyw 374, 559; WujNT 505; Boſmy ná tę [wiarę] [...] wſtąpili/ [...] y niewinni kápłani y káznodźieie náſzy ná to/ iż ie Bog poſłał ná náukę ludzką/ áby im ludźie wierzyli cudow vkázowáć. SkarKaz 417b, )(3v. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym; »na robotę posłać«.

posłać po co [= w jakim celu] (1): Nie mogłem wykorzenić z ſerc ludzkich tych grzechow ktorem wſpomniał/ nie mogłem wſzczepić boiáźni Bożey y pobożnośći: á iákoż ſię bać nie mam/ gdyż mię po to y ná to poſłano? SkarKaz )(3v.

posłać przez kogo (2): Tego Bog kśiążęćiem y okupićielem poſłał przez Aniołá/ (ktory) ſię mu ziáwił w głogu. BudNT Act 7/35; SkarKaz 206a.

posłać za kogo [= jako kogo] (1): y iáko [Boga] [...] vbłagáli: iſz im poſłał zá Sędziego/ iuſz nie mężá/ ále niewiáſtę: ná poſromocenie mężow/ ktorzy byli ták znicżemnieli SkarŻyw 559.

posłać kim, czym (4): BudNT Act 7/35; W tymći ieſt miłość: nie iżbyſmy my vmiłowáli Bogá; ále iż on vmiłował nas/ y poſłał Syná ſwego vbłagánim zá grzechy náſze. WujNT 1.Ioann 4/10, 1.Ioann 4/14. Cf »posłać przez rękę«.

posłać przed kim (2): Abowiem wywiodłem ćię z źiemie Egipthſkiey/ á odkupiłem ćię z domu niewoley: á poſłałem przed tobą Moizeſza/ Aaroná y Máryą. BibRadz Mich 6/4. Cf »posłać przed sobą«.

posłać z czym (7): RejPos 275; Niepowſtał potym Prorok w Izráelu iáko Moyżeſz/ ktoregoby znał Pan twarzą w twarz [...] we wſzyſtkich známionách y cudách/ z ktorymi poſłał go był Pan/ áby ie cżynił w Egiptćie/ Fáráonowi y wſzyſtkim ſługom iego/ y wſzyſtkiey źiemi iego. CzechRozm 103, 103v; Sam Pan náſz nic ná piśmie niezoſtáwił: iedno Duchem ś. ná ſercách Apoſtolſkich zakon ſwoy nápiſał: y posłał ie/ nie z Biblią y piſmem/ ále z Duchem S. y ogniſtymi ięzyki SkarŻyw 363; NiemObr 146; Z iákiemiż pogrożkámi poſłał mię do was P.Bog przezacni Pánowie moi? SkarKazSej 707a. Cf »z poselstwem posłać«.

posłać dokąd (81): Tu maſz iáſne ſwiádeſtwo/ iáko Pan Kryſtus Páwłowi/ á nie piotrowi [!] náznátzył mieyſce w Rzymie/ iáko go tám poſlał KrowObr 21, 16; BibRadz Ex 5/22; MArek Ewányeliſtá/ [...] ktorego widząc ſtałosć Piotr s. poſłał go do Alexándryey miáſtá w Afryce/ gdzye tám obiawiał Kryſtuſá. BielKron 143v, 92, 140v, 143; OrzQuin Z4; RejPos 31v, 117v, 180, 242v, 333 (9); BudNT Act 7/34; SkarJedn 71, 77, 228, 252; SkarŻyw 361, 374; TAk Pan Bog świát vmiłował/ że dla niego nie litował/ posłáć tu Syná ſwoiego ArtKanc H18, P6v; iż dla vczćiwośći Piotrá ś. ktory Márká vczniá ſwego poſłał do Alexándryey/ y tám go pierwſzym biſkupem poſtánowił; kośćioł Alexándryiſki pierwſze mieyſce otrzymał po Rzymſkim kośćiele WujNT 125, Act 7/34, s. 458 marg, Act 15/22, 19/22, 22/21; SkarKaz )(2. Cf »z poselstwem posłać«, »posłać na świat«.

posłać skąd (10): gdy przyzwolili powiedział/ yż wola Boża ieſt/ ábyſmy poſłáli ná wſzytki cżterzy ſwiátá cżęśći ſtąd/ mężow vcżonych 28. coby ſłowo páńſkie ludziem zwiedzionym powiádáli BielKron 214v. Cf »posłać z nieba«.

cum inf (19): Duch ſwięty na mnie/ dla tego pomazál mię/ ij kazatz vbogim bog ocietz poſlál mie. OpecŻyw 39v, 50v; I trfáł (marg) nad (-) na niem/ a iámći^go nieznáł/ ale ktory mie poſłáł chrćić wodą/ ten mi powiedźiáł/ nakogo by widźiáł ducha s ſtępuiącego i nanim trfaiące^go/ tenći ieſt ktory chrći (marg) wduchu (-) duchem świętem MurzNT Ioann 1/33, k. 218v marg; Leop Luc 4/18, Ioann 1/33; RejPos 244v; RejPosRozpr c2; BudNT Ioann 4/38; CzechRozm 257; CzechEp 175, 176; Y poſłał ie [apostoły] przepowiedáć kroleſtwo Boże/ y vzdráwiáć niemocne. WujNT Luc 9/2, Mar 3/14, 16 arg, Ioann 1/33, 4/38, 1.Cor 1/17; SkarKaz 514b.

Z imiesłowem czynnym teraźniejszym zawierającym przekaz do adresata [do kogo] (1): Iehowá Bog Ebreyſki posłał mię do ćiebie mowiąc: puść lud moy że mi posłużą wpuſzćży [!] BudBib Ex 7/16.

Ze zdaniem dopełnieniowym zawierającym przekaz (zwykle polecenie) dla adresata [podmiot zdania podrzędnego jest zwykle tożsamy z dopełnieniem dalszym zdania nadrzędnego] [do kogo; w tym z zapowiednikiem: na to (2); aby] (3): Szaule/ bráćie moy/ Pan Iezus ktoryć ſię w drodze vkazał/ poſłał mię do ćiebie/ ábyś przeyrzał/ y nápełnił ſię Duchem S. SkarŻyw 82; BudNT Eph 6/22; WujNT Eph 6/22.

Ze zdaniem celowym zawierającym polecenie dla wysłanego [podmiot zdania podrzędnego jest zwykle tożsamy z dopełnieniem bliższym w zdaniu nadrzędnym; zawsze: aby, (a)żeby, iżby] (42): Moia kármiá ieſt/ abych cżynil wolą tego ktory mie poſlál/ abych vcżynek iego ſkonál ij napelnil OpecŻyw 50v; KrowObr 5v, 79; Otoż mie teraz do tych przednieyſzych poſłano/ Abych ie vpominał/ co mi roſkazano. RejWiz 164v; Duch Páńſki nádemną/ dla tego iż mię pomázał/ poſlał mię ábych powiedział Ewángelią vbogim/ vzdráwiáć ſkruſzonego ſercá (ludzie)/ opowiádáć iętcom wypuſzcżenie Leop Luc 4/18, Num 16/28, Ez 3 arg; Y poznałem ia że go Bog nie poſłał áby ku mnie prorokował/ ále iż go Thobiaſz y Sánábálláth náięli. BibRadz 2.Esdr 6/12, 1.Ioann 4/10, 14; BielKron 89, 92, 143; Iáko y teraz do Polſki was Káznodźieie Bóg poſłał/ áżebyśćie pálcem Królowi Polſkiemu y króleſtwu iego/ pokázowáli gniéw przyſzły Boży. OrzQuin Z4; GórnDworz Ff; RejPos 31v, 244v; RejPosRozpr b4v; BudBib 2.Esdr 6/12; CzechRozm 33, 92, 103, 119; znowu poſłał kośćioł Rzymſki do Bulgáryey święte ſługi Boże/ Leopárdá Ankonitáńſkiego/ y Dominiká Táruiſkiego/ y Sylweſtrá Subdyakoná/ áby on narod Greckiemi ná kośćioł Rzymſki potwarzámi roztárgniony vſpokoili. SkarJedn 228, 252; SkarŻyw 2, 25; Chriſtus nie posłał vcżniow ſwych, áby kogo trapili, ále áby trapienie ćierpieli. CzechEp 21 marg, 217, 294; WujNT Luc 4/18, Ioann 4/34, s. 392, Act 11/22, s. 505 (8); Iáko poſłał Ianá do Izráelczyków/ z tákim dźiwnym żywotem y powagą/ áby im rozumnemi wywody y ſłowy/ Zbáwićielá vkázował. SkarKaz 518a, 206a, 518a; SkarKazSej 707a.

W połączeniach szeregowych (1): Iż duch Páńſki odpocżywa nádemną/ dla tego iż mie Pan pomázał á náznácżył ſobie/ á poſłał mie pokornym opowiedáć woley ſwoiey/ á iżbich lecżył ſkruſzone ſercá/ á poimánym ábych opowiedał wybáwienie ich. RejPos 244v; Iż Iezuſá Potomká Dawidowe^go/ Bog vmiłował/ pomázał/ poświęćił/ y ná świát poſłał. CzechRozm 23, 34, 60v; CzechEp 217, 270, 342.

W porównaniach (2): Christus posłał vcżnie ſwe nie iáko wilki ná owce, ále iáko owce pośrzod Wilkow. CzechEp 98 marg, 21.