[zaloguj się]
[pdf]

POSZEPTAĆ (20) vb pf

Wszystkie samogłoski jasne.

Fleksja
inf poszeptać
praet
sg
3 m poszeptåł
f poszeptała
conditionalis
sg
3 m by poszeptåł

inf poszeptać (7). ◊ fut 1 sg poszepcę (1). ◊ 3 sg poszepce (1). ◊ praet 3 sg m poszeptåł (9). f poszeptała (1). ◊ con 3 sg m by poszeptåł (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w.

Powiedzieć coś szeptem, cicho; instillare, insufflare, insusurrare Mącz; inspirare Calag [w tym: komu (14)] (20): BierEz L4; Ten będąc yuż ná plácu záwołał mátki ſwey rzekąc/ mamći yeſſcże páni mátko nyeco poſſeptáć. GliczKsiąż E6; Aliquid alicui instillare per translationem, Wliać/ wpuśćić/ wkropić co komu/ to yeſt przipomnieć/ poſzeptáć. Mącz 415d, 131a; Einblaſen. Nádchnąć/ et poſzeptáć. Inspirare. Calag 147b; [ListyZygmAug 1552/234; HistFort C4; BudArt P6].

[poszeptać o co: Oprocz wtayemnoſczÿ o ktorą rzecz poczliwą. albo potrzebną mogą ſobie poſzeptacz. StatNorb 9.]

Ze zdaniem dopełnieniowym [zawsze: aby] (4): Szedł Herod á poſzeptał Klaudyuſowi áby Ceſárzem był BielKron 141, 56v, 217v; á Krolowi poſzeptał/ áby ſzedł do ſtołu/ á Pánow ták nieodchodził. SkarŻyw 509; [PlutMKoch 515].

Z przytoczeniem (4): A tá mu poſzeptáłá/ wolę w cżás ſkoſztowáć/ Ieſli rány przy tobie/ będę mogłá wytrwáć. RejZwierz 44v, 27; GórnDworz B2v; Czeſarz mu przyſzedſzy poſzeptał: Nie fráſuy ſie/ boć ia ten dom niewiem komu gi ieſzcże buduię RejZwierc 169v; [Poszepce im pierwszy z nich: „Widzicie tych śpiących, Kontora i knechtów [...]” StryjPocząt 272].

Zwroty: »poszeptać cicho, [po cichu]« [szyk zmienny] (1): Dziurką ćicho poſzeptał/ pomáłu mu łaycie/ By gdzie bliſko nie ſłuchał/ nie bárzo wołaycie. RejZwierz 27; [A w ten czas Chijomara zwoławszy do siebie sługi jednego swego, poszeptała mu po cichu, aby rotmistrza onego zabił. PlutMKoch 515].

»w ucho, do ucha, za uchem poszeptać« = in aurem admonere a. dicere a. insusurrare Mącz [szyk zmienny] (7:1:1): Biſkup to yeden myał mowić/ poſſepcęć wucho. KromRozm I Cv; Kxiędzu zá vchem poſzeptáć/ do ſwiętych ſie vćiekác/ przed obrázy klękáć KrowObr 61; BielKron 56v, 217v; Admonere in aurem/ W vcho poſzeptáć/ ćicho nápomináć. Mącz 231a, 167a, 343b, 435d; A krol mu ſchyliwſzy ſie do vchá poſzeptał/ miey doſyć ná pirwſzych GórnDworz B2v; [PlutBBud H3v].

Przen [ze zdaniem dopełnieniowym] (1): Przyłoż k źiemi vcho ſwe/ á mátkáć poſzepce Iák wiele nieprzyiaćioł po iey grunćie depce. BielSjem 32.

Formacje współrdzenne cf SZEPTAĆ.

Cf POSZEPTANIE

AL